Savaşlar ve bölgesel gerginlikler büyük silah şirketlerinin satışlarını artırıyor

Dünyanın en büyük 100 silah şirketince yapılan toplam silah ve askeri hizmet satışı geçen yıl 632 milyar dolara ulaştı (Arşiv)
Dünyanın en büyük 100 silah şirketince yapılan toplam silah ve askeri hizmet satışı geçen yıl 632 milyar dolara ulaştı (Arşiv)
TT

Savaşlar ve bölgesel gerginlikler büyük silah şirketlerinin satışlarını artırıyor

Dünyanın en büyük 100 silah şirketince yapılan toplam silah ve askeri hizmet satışı geçen yıl 632 milyar dolara ulaştı (Arşiv)
Dünyanın en büyük 100 silah şirketince yapılan toplam silah ve askeri hizmet satışı geçen yıl 632 milyar dolara ulaştı (Arşiv)

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) bugün yayınlanan raporuna göre, büyük silah tedarikçilerinin satışları geçen yıl Ukrayna ve Gazze'deki savaş ile Asya'daki gerilimler nedeniyle artarken, Rusya ve Orta Doğu'daki üreticilerin satışlarında da kayda değer artışlar yaşandı.

SIPRI’nin raporuna göre dünyanın en büyük 100 silah şirketinin toplam silah satışları ve askeri hizmetleri geçen yıl %4,2 artışla 632 milyar dolara ulaştı. Rapora göre küresel dev şirketlerin talep artışını karşılayamaması nedeniyle 2022 yılında düşüş yaşanırken, birçoğu 2023 yılında üretimlerini yeniden canlandırmayı başardı.

Talepteki artışın bir kanıtı olarak, bu 100 şirketin tamamı geçen yıl ilk kez 1 milyar doların üzerinde bireysel satış gerçekleştirdi. SIPRI'de askeri harcamalar ve silah üretimi konusunda araştırmacı olan Lorenzo Scarazzato yaptığı açıklamada, “2023 yılında silah satışlarında belirgin bir artış oldu ve bu eğilimin 2024 yılında da devam etmesi bekleniyor” dedi. Dünyanın en büyük 100 grubunun satışlarının “henüz talebi tam olarak yansıtmadığını ve çok sayıda şirketin işe alım kampanyaları başlatarak gelecek konusunda iyimser olduklarını gösterdiğini” belirtti.

SIPRI, Gazze ve Ukrayna'daki savaş, Doğu Asya'da yükselen tansiyon ve diğer bölgelerdeki yeniden silahlanma programlarıyla bağlantılı olan bu yeni talebi karşılamada daha küçük üreticilerin daha etkili olduğunu belirtti. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Askeri Harcamalar Programı Direktörü Nan Tien, “Bazıları tek bir bileşen üzerinde uzmanlaşıyor ya da tek bir tedarik zinciri gerektiren sistemler inşa ediyor,” diyerek bu sayede talebe daha hızlı yanıt verebildiklerini söyledi.

Dünyanın önde gelen üreticileri olan ABD'li gruplar, 2023 yılında satışlarında %2,5'lik bir artış kaydederek, ilk 100'de yer alan 41 ABD'li şirketle dünya silah gelirlerinin yarısını temsil etmeye devam ediyor. Dünyanın en büyük iki silah grubu olan Lockheed Martin (-%1,6) ve RTX (eski adıyla Raytheon Technologies, -%1,3) satışlarında düşüş kaydetti. Tian, “Bu şirketler genellikle karmaşık, çok katmanlı tedarik zincirlerine dayanıyor ve bu da onları 2023'te devam eden tedarik zinciri zorluklarına karşı savunmasız hale getiriyor” ifadelerini kullandı.



UCM savcısı Khan hakkında 'cinsel istismar’ iddiaları üzerine soruşturma başlatıldı

Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Karim Khan (Reuters)
Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Karim Khan (Reuters)
TT

UCM savcısı Khan hakkında 'cinsel istismar’ iddiaları üzerine soruşturma başlatıldı

Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Karim Khan (Reuters)
Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Karim Khan (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Karim Khan'a yönelik cinsel taciz iddialarına ilişkin harici soruşturmayı yürütmek üzere bir Birleşmiş Milletler gözlemcisi seçildi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığı habere göre eski savcının eşinin gözlemci kurumda çalıştığı göz önüne alındığında, bu kararın çıkar çatışması endişelerine yol açması muhtemeldir.

Khan, kurumun bu hafta Hollanda'nın Lahey kentinde yapılan yıllık toplantısında mahkemenin Ukrayna, Gazze, Venezuela ve diğer çatışma bölgelerindeki savaş suçları ve zulümlerle ilgili siyasi açıdan hassas soruşturmaları hakkında güncel bilgiler verdi. Ancak Khan'a yönelik suçlamalar UCM'nin 124 üye ülkesinin katıldığı toplantıya gölge düşürdü.

AP’nin ekim ayında yaptığı bir araştırma, Khan'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu için tutuklama emri hazırlarken, aynı zamanda kadın yardımcılarından birini birkaç ay boyunca onun isteği dışında taciz ettiği ve cinsel ilişkiye girmesi için baskı yapmaya çalıştığı yönünde dahili suçlamalarla karşı karşıya olduğunu ortaya çıkardı.

AP’ye konuşan ve isimlerinin açıklanmasını istemeyen iki diplomat, bu hafta düzenlenen bir toplantıda, şu anda ICC'nin denetim organına başkanlık eden Finlandiyalı diplomat Paevi Kaukranta'nın, BM İç Denetim Hizmetleri Ofisi'ni seçme konusunda karar kıldığını söylediğini aktardı.

Geçtiğimiz ay iki önemli insan hakları örgütü, Khan'ın eşinin, önde gelen bir insan hakları avukatı olması ve 2019-2020 yılları arasında Kenya'da Birleşmiş Milletler için soruşturma yürütmesi nedeniyle Birleşmiş Milletler'in bu soruşturmayı seçme olasılığı konusunda endişelerini dile getirmişti.

Cinsel taciz vakaları. Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Adalet için Kadın İnisiyatifleri yaptıkları ortak açıklamada, Khan'ın soruşturma süresince görevden uzaklaştırılması gerektiğini belirterek, “soruşturma için seçilen kurum ya da kuruluşun çıkar çatışması olmadığından ve uzmanlığının kanıtlandığından emin olmak için kapsamlı bir denetimden geçirilmesi” çağrısında bulundu.

Örgütler, Khan ile BM ajansı arasındaki “yakın ilişkinin” daha fazla incelenmesi gerektiğini belirtti. İki kuruluş, “BM İç Denetim Hizmetleri Ofisi (OIOS) soruşturma ile görevlendirilmeden önce bu endişelerin kamuya açık ve şeffaf bir şekilde ele alınmasını şiddetle tavsiye ediyoruz” ifadelerini kullandı.