Türkiye’den Trump'ın Esed rejiminin düşmesini Ankara'nın ‘"dostane olmayan bir devralması" olarak tanımlamasına itiraz

Devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kurşun delikleri olan bir duvar resmi, 16 Aralık 2024 (Reuters)
Devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kurşun delikleri olan bir duvar resmi, 16 Aralık 2024 (Reuters)
TT

Türkiye’den Trump'ın Esed rejiminin düşmesini Ankara'nın ‘"dostane olmayan bir devralması" olarak tanımlamasına itiraz

Devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kurşun delikleri olan bir duvar resmi, 16 Aralık 2024 (Reuters)
Devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kurşun delikleri olan bir duvar resmi, 16 Aralık 2024 (Reuters)

Türkiye dün, ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump'ın Beşşar Esed rejiminin Suriyeli muhalif gruplar tarafından devrilmesini Ankara'nın “dostane olmayan bir devralması” olarak nitelendirmesine itiraz etti.

Şarku’l Avsat’ın Katar merkezli Al Jazeera televizyonundan aktardığına göre Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, verdiği röportajda, bunun bir “ele geçirme” olarak tanımlanamayacağını belirterek “Suriye'de yaşanan hadiseyi bu şekilde tanımlamak ciddi bir hata olur.” dedi. Suriye’de şu an yaşananın “Suriye halkının iradesinin yönetimi ele alması” olduğunu vurgulayan Fidan, “Suriye halkı açısından bu bir ele geçirme değil” ifadelerini kullandı.

Trump, pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Suriye'nin anahtarı Türkiye'nin elinde" olduğunu belirterek Beşşar Esed rejiminin düşmesinden sonra Suriye’de çok fazla meselenin belirsizliğini koruduğunu vurguladı.

Trump, söz konusu açıklamada şunları söyledi:

“Türkiye çok akıllı. Türkiye çok fazla can kaybı olmadan Suriye'de dostane olmayan bir devralma gerçekleştirdi. Esed'in çocuklara yaptıklarıyla bir kasap olduğunu söyleyebilirim.”

ABD'nin seçilmiş Başkanı sözlerini “Bence kontrol Türkiye'de olacak” diyerek sürdürdü.

NATO üyelerinden biri olan Türkiye, Suriye’de iktidarı ele geçirerek ülkenin 13 yıllık iç savaşına son veren muhalifleri destekledi. Ankara, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’ın Suriye'nin başkenti Şam’ı ziyaret etmesinden iki gün sonra, geçtiğimiz cumartesi günü Şam'daki büyükelçiliğini yeniden açtı.

Devrik Devlet Başkanı Esed, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif grupların Şam’a ulaşana kadar birbiri ardına şehirlerin kontrolünü ele geçirdiği ani saldırının ardından Rusya'ya kaçtı.



Taliban, ABD'nin 20 yılda başaramadığını iki yılda yaptı: Afyon üretimi yüzde 95 azaldı

Afganistan'da Taliban'ın getirdiği yasaktan önce 2018-2022'de 6 bin 420 ton afyon üretildi (Reuters)
Afganistan'da Taliban'ın getirdiği yasaktan önce 2018-2022'de 6 bin 420 ton afyon üretildi (Reuters)
TT

Taliban, ABD'nin 20 yılda başaramadığını iki yılda yaptı: Afyon üretimi yüzde 95 azaldı

Afganistan'da Taliban'ın getirdiği yasaktan önce 2018-2022'de 6 bin 420 ton afyon üretildi (Reuters)
Afganistan'da Taliban'ın getirdiği yasaktan önce 2018-2022'de 6 bin 420 ton afyon üretildi (Reuters)

Amerikan gazetesi New York Times, ABD ve Taliban'ın Afganistan'daki afyon üretimine yönelik politikalarını değerlendirdi. 

ABD'nin Afganistan işgali, Amerikan askerlerinin Ağustos 2021'de ülkeden çekilmesiyle sona ermişti. 

Haberde, 20 yıl süren savaşta Afganistan'ın Ferah Vilayeti'ndeki Bakva ilçesinde yer alan Şagay bölgesinin afyon, metamfetamin ve eroin laboratuvarına dönüştüğü yazılıyor. 

100 binlerce Afganistanlının sıcak çatışmalardan kaçarak İran sınırındaki çöl bölgesine sığındığı ve uyuşturucu üretiminin patladığı belirtiliyor. Taliban'ın bölgede tartışmalı bir 'sosyal deney' yürüttüğü ve uyuşturucu satışlarından her ay milyonlarca dolar kazandığı ifade ediliyor.

ABD'nin 20 yıl boyunca uyuşturucu ticaretini bitirmek için 9 milyar dolara yakın harcama yaptığı fakat başarıya ulaşamadığı belirtiliyor. Taliban ise 2021'de ülkenin kontrolünü geri aldığında bu durumu iki yılda tersine çevirdi. 

Taliban yönetimi Nisan 2022'de, ülkede uyuşturucu üretiminde kullanılan ürünlerin ekilmesini yasaklamış ve tüm hasatın imha edileceğini duyurmuştu. Bunun arından 2023'te afyon üretimi yüzde 95 azalmıştı. 

NYT, Taliban'ın bölgedeki yüzlerce uyuşturucu laboratuvarını ve imalathanesini yok ettiğini aktarıyor. Böylelikle örgütün savaş finansmanını sağladığı bu kaynağı, Amerikan işgali bittikten sonra ortadan kaldırdığı yazılıyor. 

Afyon üretiminin özellikle 2017'de tavan yaptığına dikkat çekiliyor. ABD'nin o dönemki Afganistan Kuvvetleri Komutanı Orgeneral John Nicholson'ın şu sözleri hatırlatılıyor: 

Bu afyon endüstrisinin en az 200 milyon doları Taliban'ın banka hesaplarına gidiyor. Bu da isyanın finanse edilmesini sağlıyor.

Taliban'ın Bakva Valisi Hacı Mevlevi Asıf, gümrük noktalarında afyon dahil birçok ürüne vergi uygulandığını ve bundan ayda 10 milyon dolara yakın gelir elde edildiğini belirtiyor. Asıf, NYT'ye şunları söylüyor: 

Afyon dahil olmak üzere tarımdan kazanılan gelir savaşı finanse etti. Ancak gümrük operasyonlarından gelen para tüm hareketin finansmanını sağladı.

Ancak Taliban'ın afyon ekimi yasağıyla birçok kişinin bölgeyi terk ettiği, örgütün de bu gelirler olmadan ülkeyi yönetmeye çalıştığı aktarılıyor. Asıf şöyle devam ediyor:

Afyonu yasaklama kararı ekonomik açıdan çok maliyetli fakat siyasi olarak mantıklı. Afyon yetiştirdiğimizi ve küresel uyuşturucu ticaretine katıldığımızı söyleyen dünya ülkelerini susturuyoruz.

Independent Türkçe, New York Times, Reuters