ABD, Taliban zaferine giden yolu nasıl açtı?

Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
TT

ABD, Taliban zaferine giden yolu nasıl açtı?

Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)

ABD'nin Afganistan'da desteklediği özel milisler, Taliban'ın zaferine giden yolun taşlarını döşedi. 

Amerikan gazetesi New York Times (NYT), Washington ve müttefiklerinin Taliban'a karşı Afganistan'ın kuzeyinde oluşturduğu milis güçlerinin yarattığı kaosu yazdı. 

Haberde, ABD'nin yıllarca "evleri yağmalayan ve toplulukları harabeye çeviren kanunsuz milis çetelerini işe aldığı" belirtiliyor. Bu silahlı grupların sivillere işkence yaptığı, fidye için adam kaçırdığı, kan davası cinayetlerinde onlarca kişiyi katlettiği ve köyleri enkaza çevirdiği ifade ediliyor. 

ABD ve müttefiklerinin milis güçler sayesinde ülkenin kuzeyini "arka cepheye" çevirmeye çalıştığı fakat bunda başarısız olduğu belirtiliyor.

Bu durumun özellikle ABD'nin 2021'de ülkeden çekilmesi sırasında yaşanan kaosta belirgin hale geldiği yazılıyor. Amerikan destekli milislerin örgütlendiği Kunduz Vilayeti, Taliban'ın kontrolünü ele geçirdiği ilk yerlerden biriydi. 

ABD'nin Afganistan işgaline 2 trilyon dolara yakın para harcadığı fakat özel milis oluşturma stratejisi nedeniyle en baştan Taliban'ın zaferine giden yolu farkında olmadan açtığı yazılıyor.

Washington ve müttefiklerinin desteklediği milislerin içinde savaş lordu Muhammed Ömer de yer alıyordu. NYT, Ömer'in komuta ettiği savaşçıların birçok kişiyi öldürdüğünü ve köyleri yağmaladığını aktarıyor.

Milislerin sebep olduğu korku, birçok köylünün Taliban'ı desteklemesine neden oldu. Annesi, babası ve iki erkek kardeşi Ömer tarafından öldürülen Rahim Can, şunları söylüyor: 

Milisler sivillere ateş açtı ve masumları öldürdü. Başka seçeneğimiz olmadığı için Taliban'ı destekledik çünkü onlar milislerle savaştı.

Taliban da ülkenin kuzeyinde ABD ordusuna karşı kazandıkları hızlı zaferi milislerin yarattığı korku ve güvensizlik ortamından kaynaklandığını söylüyor. Kunduz'un enformasyon ve kültürden sorumlu Taliban yetkilisi Matiullah Ruhani şu ifadeleri kullanıyor: 

ABD isyanı bastırmak için haydutları ve katilleri güçlendirdi. Ama bu sadece daha fazla insanın Taliban'a destek vermesine yol açtı.

20 yıl süren Amerikan işgali, ABD ordusunun Ağustos 2021'de ülkeden çekilmesiyle sonlanmıştı. Bunun üzerine Taliban kısa süre içinde başkent Kabil'in kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, New York Times, CNN



Trump'ın net serveti bir yılda rekor kırdı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Trump'ın net serveti bir yılda rekor kırdı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Seçilmiş başkan Donald Trump'ın net serveti, yasal sorunlar ve suikast girişimleriyle gölgelenen bir yılda 2,5 milyar dolardan 6,1 milyar dolara yükseldi.

Trump'ın, Truth Social'ın ana şirketi olan sosyal medya firması Trump Medya ve Teknoloji Grubu'ndaki (TMTG) çoğunluk hissesi bu büyümenin temel itici gücü oldu.

Forbes, seçilmiş başkanın yıla yaklaşık 2,5 milyar dolarlık bir net servetle başladığını bildirdi. Bu, Beyaz Saray'daki bir önceki döneminde ulaştığı 4 milyar dolara göre bir düşüştü. Yayın kuruluşu, Trump'ın halka açık bir şirketin sahibi olmadan önce net servetinin bu kadar değişken olmadığını belirtti.

Trump'ın net serveti, Truth Social'ın ana şirketi halka açıldıktan yalnızca bir gün sonra hızla 2,3 milyar dolardan 6,4 milyar dolara çıkmış, yasal mücadeleleriyse yılın başından marta kadarki süreçte net servetini düşürmüştü. Şirketin hisseleri, birleşme amaçlı ortaklık olan Digital World Acquisition'la TMTG arasındaki birleşmenin ardından yükselmişti. Şirketin halka açık olduğu iki günün sonunda Trump'ın net serveti 7 milyar dolara ulaşmıştı.

TMTG'nin hisse fiyatının birkaç gün boyunca düşmesiyle 16 Nisan'da Trump'ın net serveti yılın en düşük seviyelerinden birine inmişti. Ancak ay sonunda, Trump'ın şirketteki hissesini artırmasıyla hisse fiyatı yeniden yükselişe geçmiş ve net serveti 7,6 milyar dolara tırmanmıştı.

Trump'ın net serveti, mayısın başlarında 8,1 milyar dolara çıkarak gelmiş geçmiş en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Ay boyunca da 5 milyar doların üzerinde kalmış ve 14 Mayıs'ta bir kez daha 8 milyar doları görmüştü. Tesadüfen aynı gün, mahkeme jürisi, Trump'ı yazar E. Jean Carroll'a cinsel istismar davasında suçlu bularak kendisinin 5 milyon dolar tazminat ödemesine karar vermişti. Bundan birkaç gün önce porno oyuncusu Stormy Daniels, Trump'ın iş kayıtlarında tahrifat yapmaktan 34 kez suçlu bulunmasıyla sonuçlanan sus payı davasında kürsüye çıkmıştı. Mayıs sonunda, hüküm giydiği günün ardından Trump'ın net serveti 300 milyon dolar azalarak 7,5 milyar dolara gerilemişti.

Trump, 14 Temmuz'da Pensilvanya'nın Butler kentinde bir suikast girişiminden sağ çıkmıştı. Ertesi gün TMTG'de yaşanan çıkışla net serveti 6,1 milyar dolara ulaşmıştı.

13 Eylül'de Trump'ın, TMTG hisselerini satışa çıkarmasını engelleyen kısıtlama süresi sona erdiğinde hisselerini satmayacağını açıklamasıyla net serveti yaklaşık 200 milyon dolar artarak 3,9 milyar dolara ulaşmıştı. Bu artış, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e karşı çok eleştirilen münazara performansının ardından net servetinde yaşanan düşüşten sonra gerçekleşmişti.

Trump'ın seçimleri kazanacağına dair bahis oranlarının artması ve TMTG hisseleri yükselişe geçmesiyle net serveti ekim sonlarında yeniden 8 milyar dolara ulaşmıştı.

Forbes'a göre Trump'ın seçimleri kazanması, net servetinin ertesi gün 6,2 milyar dolara yükselmesinin önünü açmış ve net serveti kasımın geri kalanında 5,1 milyar dolardan aşağı inmemişti.

Başkan seçildikten sonraki ilk ayında, Trump'ın net serveti 9 Aralık'a kadar 6 milyar dolara ulaşmıştı. 16 Aralık'taysa 6,51 milyar dolardı. Bu durum, 20 Aralık'ta Trump'ın hisselerinin tamamını bir tröste aktarmasıyla biraz değişti.

Forbes, 23 Aralık itibarıyla Trump'ın 6,1 milyar dolar değerindeki mal varlığıyla dünyanın en zengin insanları arasında 530. sıraya yerleştiğini bildiriyor. Serveti çoğunlukla TMTG'nin hisse fiyatlarıyla bağlantılı. Trump, yüzde 60'lık hissesiyle en büyük hissedar konumunda.
Independent Türkçe