11 Kasım 2024'te Mozambik'in Maputo kentinde bir eylemci, cumhurbaşkanlığı seçim sonucuna yönelik protestoda (Reuters)
Mozambik'te ekimdeki tartışmalı seçimden kaynaklanan sivil kargaşa sürerken, başkentteki hapishanede çıkan isyanda 33 kişi öldü, bir düzineden fazla kişi de yaralandı.
Maputo'daki yetkililer, iktidardaki Frelimo partisinin seçim zaferinin yargı tarafından tartışmalı bir şekilde onaylanmasıyla tetiklenen Afrika ülkesindeki huzursuzluğun üçüncü gününde 1500'den fazla mahkumun da hapishaneden kaçtığını söyledi.
Ülkenin İçişleri Bakanı Pascoal Ronda, kaybeden başkan adayı Venancio Mondlan'ın destekçilerini şiddeti başlatmakla suçladı.
Ulusal Emniyet Müdürü Bernardino Rafael, "Toplam 1534 tutuklu başkente yaklaşık 15 km uzaklıktaki cezaevinden kaçtı" dedi.
Kaçmaya çalışanlardan 33'ü öldürüldü ve cezaevi personeliyle çıkan çatışmalarda 15'i yaralandı.
Emniyet Müdürü, ordunun da destek verdiği arama operasyonunda 150 kadar kaçağın yakalandığını ekledi.
Maputo'da yanmış dükkanlar (AFP)
Rafael, cezaevi dışındaki protestoları isyanı teşvik etmekle suçlarken, Adalet Bakanı Helena Kida yerel kanal Miramar TV'ye, olayların cezaevi içinde başladığını ve dışarıdaki protestolarla hiçbir ilgisi olmadığını söyledi.
Bakan, diğer iki cezaevinde de firar girişimleri olduğunu belirtti. "Ülke olarak, Mozambikliler ve güvenlik güçleri olarak endişeliyiz" dedi.
Gelecek 48 saat içinde suç oranlarında artış bekliyoruz.
Cezaevi isyanları, yargının pazartesi günü cumhurbaşkanı adayı Daniel Chapo'nun zaferini onaylamasının ardından çıkan kargaşada 21 kişinin öldürülmesinden bir gün sonra başladı.
Frelimo lideri oyların yaklaşık yüzde 65'ini kazandı ancak rakibi seçimlere hile karıştırıldığını iddia etti ve bu da yaygın şiddet olaylarına yol açtı.
Mozambik güvenlik güçleri Maputo'da yanan bir barikatın yanında (AFP)
Sosyal medyada dolaşan fotoğraf ve videolarda protestocuların başkentte ve bazı yerel yetkililerin kaçtığı bildirilen Beira kentinde dükkanları yaktığı ve yağmaladığı görülüyor.
AFP haber ajansının bildirdiğine göre, bazı göstericiler Noel'i kutlarken alanı işgal etmek için sokaklarda masalar kurdu.
Mondlane, başkentteki durum gerginliğini korurken cuma gününden itibaren "kapanma" çağrısında bulundu.
34 milyon nüfusa sahip Mozambik, 9 Ekim'deki genel seçimden bu yana gergin. Mondlane'nin çoğunluğu gençlerden oluşan destekçileri seçimden bu yana sokaklara dökülüyor ve güvenlik güçlerinin ateşiyle karşılaşıyorlar.
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Şera ile görüşen Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları kapsayıcı bir geçiş çağrısında bulunduhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5097780-suriyedeki-yeni-y%C3%B6netimin-lideri-%C5%9Fera-ile-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fen-fransa-ve-almanya-d%C4%B1%C5%9Fi%C5%9Fleri
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Şera ile görüşen Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları kapsayıcı bir geçiş çağrısında bulundu
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera, Şam'daki başkanlık sarayında Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi. Bakanlar Suriye'de iktidarın barışçıl ve kapsayıcı bir şekilde oluşturması gerektiğini vurguladı.
Görüntülerde yeni yönetimin liderinin Fransız Bakan Jean-Noël Barro ve Alman Bakan Annalina Baerbock ile bir araya geldiği görülürken, Şera'nın liderliğini yaptığı Heyet Tahrir El Şam öncülüğündeki muhalif gruplar koalisyonunun 8 Aralık 2024'te Devlet Başkanı Beşar Esad'ı devirmesinden bu yana Batılı yetkililerle bu düzeyde gerçekleştirdiği ilk görüşme oldu.
Seydnaya Cezaevi Ziyareti
Beyaz Baretliler üyelerinin eşlik ettiği iki bakan, Esad döneminde yetkililerin baskısının sembolü haline gelen Seydnaya hapishanesini gezerek, tutukluluk koşullarının insanlık dışı olduğu ve birçok tutuklunun işkence altında öldürüldüğü hapishanenin hücrelerini ve yeraltı mahzenlerini inceledi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barro ve Alman mevkidaşı Annalina Baerbock Suriye'nin Seydnaya cezaevine yaptıkları ziyaret sırasında (AP)
Seydnaya Hapishanesi Tutukluları ve Kayıpları Derneği, muhalif güçlerin 4 binden fazla tutukluyu serbest bıraktığını tahmin ederken, 2011-2018 yılları arasında Seydnaya'da 30 binden fazla tutuklunun infaz edildiğini ya da işkence altında ya da bakım veya gıda yetersizliğinden öldüğünü tahmin ediyor.
Fransız bakan Cuma günü X'te yaptığı bir paylaşımda şunları yazdı “Fransa ve Almanya olarak birlikte, tüm çeşitlilikleriyle Suriyelilerin yanındayız.”
Bakan, iki ülkenin “Suriyelilerin yararı ve bölgenin istikrarı için barışçıl ve etkili bir geçişi teşvik etmek” istediğini de sözlerine ekledi.
Kürtlerle 'siyasi çözüm'
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barro, Suriye'deki yeni yönetime ülkenin kuzeydoğusunun büyük bir bölümünü kontrol eden Kürtlerle “siyasi bir çözüme” ulaşma çağrısında bulundu.
Suriye sivil toplum temsilcileriyle bir araya gelen Barrot, “Fransa'nın müttefiki olan Kürtlerle siyasi bir çözüm bulunmalı ki Kürtler şu anda devam etmekte olan siyasi sürece tam olarak entegre olabilsinler” dedi.
Almanya'nın Suriye'ye uzattığı el
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Şera görüşmesi öncesi şu açıklamayı yaptı: "Fransız mevkidaşımla birlikte ve Avrupa Birliği adına bugün gerçekleştirdiğim ziyaret Suriyelilere açık bir mesaj niteliğindedir: Avrupa ile Suriye arasında, Almanya ile Suriye arasında yeni bir siyasi başlangıç mümkündür. Bu uzanmış el ve aynı zamanda yeni liderlerden net beklentilerle bugün Şam'a gidiyoruz. Onları bu alanda desteklemek istiyoruz... Barışçıl ve kapsayıcı bir iktidar geçişinde, toplumun uzlaşmasında ve yeniden inşasında şüphelerimize rağmen Heyet Tahrir el-Şam'ı eylemlerine göre değerlendirmeye devam edeceğiz."
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Suriye'deki Seydnaya cezaevini ziyareti sırasında (Reuters)
Almanya Dışişleri Bakanı , “Suriye’deki Kürtler için güvenilir bir güvenlik garantisinin sağlanması şart. Suriye'deki yeniden inşa sürecine tüm toplulukların dahil edilmeli” dedi.
Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması
Baerbock, Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin bir soru üzerine şunları söyledi: “Bu siyasi sürecin ilerlemesine bağlı olacaktır.”
Yeni yönetimin lideri Ahmed eş- Şera ile bir araya geldiği ziyaretin sonunda Cuma günü Şam'da yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın düşmesinin ardından Suriye'deki yetkilileri “İslamcı bir hükümet kurmamaya” çağırdı.
Suriye'nin yeni yönetiminin lideri Ahmed eş- Şera Şam'da Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi (SANA)
Baerbock, Fransız mevkidaşı ile birlikte Avrupa Birliği'nin (AB) Suriye'nin önündeki yeni dönemin barışçıl ve özgür olmasına yönelik yardım teklifini ilettiklerini aktararak diğer yandan yeni İslamcı yapılanmaların finansörü olmayacaklarını vurguladı.
Ülkeyi yeniden birleştirmek gibi zorlu bir görevle karşı karşıya olan Şera, Heyetül Tahrir eş-Şam da (HTŞ) dahil olmak üzere tüm silahlı grupları dağıtma sözü verdi.
Tarihini ya da katılımcılarını belirtmediği bir ulusal diyalog konferansı düzenleme niyetini açıklayan Şera, ülkede seçimlerin yapılmasının “dört yıl” süreceğini söyledi.
Daha önce Ebu Muhammed El Culani olarak bilinen El Şera, yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve ülkenin bölünüp zayıflamasına neden olan 13 yıllık çatışmaların ardından, devrik Cumhurbaşkanı Beşar Esad döneminde ülkesine uygulanan yaptırımların kaldırılması için defalarca çağrıda bulundu.
HTŞ, çoğu Batılı başkent tarafından terör örgütü olarak kabul edilen El Kaide'den ayrılmadan önce Nusra Cephesi olarak biliniyordu.
Fransız Büyükelçiliği
Barro Cuma günü Şam'daki Fransız Büyükelçiliğini ziyaret etti. Fransa 17 Aralık'ta yeni yetkililere elçiler gönderdi ve 2012'den beri kapalı olan büyükelçiliğine bayrağını çekti.
Büyükelçilikte yaptığı açıklamada egemen, istikrarlı ve barışçıl bir Suriye'ye yönelik umutlarını ifade eden Barro "Bir aydan kısa bir süre önce, Suriyeli kadın ve erkeklerin seferberliği sayesinde yeni bir umut doğdu. Egemen, istikrarlı ve barışçıl bir Suriye için umut doğdu Bu ‘gerçek bir umut ama kırılgan bir umut."
Büyükelçiliğin “Beşar Esad'ın cani rejiminin kanlı baskısı” nedeniyle kapatıldığını söyleyen Bakan, “önümüzdeki haftalarda, güvenlik durumunun gelişimine bağlı olarak, Şam'daki Fransız varlığını yeniden tesis etmek için gerekli düzenlemeleri kademeli olarak yapacağız” dedi.
2012'den bu yana büyükelçiliğini kapalı tutan Almanya da, yönetimdeki ilk adımları dikkatle izlenen geçiş dönemi yetkilileriyle temas kurmak üzere 17 Aralık'ta Şam'a yetkililer gönderdi.
Geçiş Süreci
Son haftalarda Şam, Arap ve uluslararası diplomatik heyetleri kabul ederek ve Esad'ın 2011 yılında başlayan protesto gösterilerini bastırmasından bu yana kendisine uygulanan izolasyondan yavaş yavaş çıkarak aktif bir diplomatik harekete tanık oldu.
Geçtiğimiz ay ABD'li, Avrupalı, Arap ve Türk bakan ve yetkililerin katılımıyla düzenlenen benzer bir toplantının ardından Fransa bu ay Suriye konulu uluslararası bir toplantıya ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
