Azerbaycan Cumhurbaşkanı Rusya'yı yolcu uçağı kazasındaki ‘suçunu’ kabul etmeye çağırdı

Aliyev, uçağın Rus hava savunma sistemi saldırısına maruz kaldığını doğruladı

TT

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Rusya'yı yolcu uçağı kazasındaki ‘suçunu’ kabul etmeye çağırdı

Uçağın enkazının bir bölümü (Reuters)
Uçağın enkazının bir bölümü (Reuters)

Azerbaycan devlet televizyonunun haberine göre Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bugün yaptığı açıklamada, Kazakistan'da düşen ve 38 kişinin ölümüne neden olan yolcu uçağının Rus hava savunma sistemi saldırısı sonucu hasar gördüğünü belirterek, Moskova'yı olaydaki ‘suçunu’ kabul etmeye çağırdı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre Aliyev, Rusya'daki ‘bazı çevrelerin’ Azerbaycan Havayolları uçağının düşme nedenleriyle ilgili yalan hikayeler yayarak kazayla ilgili gerçekleri gizlemeye çalışmasından üzüntü duyduğunu ifade etti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün Aliyev'den Kremlin'in ‘trajik kaza’ olarak tanımladığı ve Rus hava savunma sistemlerinin Ukrayna'ya ait insansız hava araçlarına (İHA) ateş açmasının ardından Azerbaycan Havayolları’na ait bir uçağın vurulması nedeniyle özür diledi.

Kremlin'den yapılan açıklamada, Putin'in Cumhurbaşkanı Aliyev'i arayarak ‘Rus hava sahasında meydana gelen trajik olay dolayısıyla özür dilediği, ölen ve yaralananların ailelerine bir kez daha derin ve samimi taziyelerini ilettiği ve yaralılara acil şifalar dilediği’ belirtildi.

Kremlin bugün, Putin ve Aliyev'in bir telefon görüşmesi daha gerçekleştirdiğini bildirdi, ancak ayrıntı vermedi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada dün sivil ve askeri uzmanların yaşananlar hakkında sorgulandığı ifade edildi.

Putin'in özrü, uçağın Rusya'ya bağlı Çeçenistan Cumhuriyeti'nin başkenti Grozni yakınlarında Ukrayna'ya ait bir İHA saldırısını püskürtmeye çalışan Rus hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğü iddialarının arttığı bir dönemde geldi.

vs
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte 8 Ekim'de Kremlin'de (Reuters)

Kremlin'den dün yapılan resmî açıklamada, uçağın çarşamba günü Grozni Havaalanı’na ‘birkaç kez’ inmeye çalıştığı sırada hava savunma sistemlerinin havaalanı yakınlarında ateş açtığı belirtildi. Atışlardan birinin uçağa isabet ettiğinin net bir biçimde belirtilmediği açıklamada, Putin'in ‘trajik olayın Rus hava sahasında gerçekleşmesi nedeniyle’ Aliyev'den özür dilediği kaydedildi.

Açıklamada, Rusya'nın olayla ilgili cezai soruşturma başlattığı ve Azerbaycanlı savcıların soruşturmaya katılmak üzere Grozni'ye gittiği belirtildi. Kremlin ayrıca Rusya, Azerbaycan ve Kazakistan'dan ilgili makamların Kazakistan'ın Aktau şehri yakınlarındaki kaza mahallinde ortak incelemelerde bulunduğunu söyledi.

cdsvfbrthyj
Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları'na ait Embraer yolcu uçağının kurbanlarından birinin naaşının bulunduğu tabutu taşıyan insanlar (Reuters)

Çarşamba günü Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Çeçenistan Cumhuriyeti'nin başkenti Grozni'ye gitmekte olan uçak Kazakistan'a doğru uçarken acil iniş yapmak isterken düştü. Kazadan 29 kişi sağ kurtuldu. ABD'li bir yetkili ve Azerbaycanlı bir bakan cuma günü ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarda kazada harici bir silahın rol oynadığını öne sürdüler.



Trump, NATO hakkında konuştu: ABD'nin onları koruması için çok az para ödüyorlar

ABD Başkanı seçilen Donald Trump (Arşiv- Reuters)
ABD Başkanı seçilen Donald Trump (Arşiv- Reuters)
TT

Trump, NATO hakkında konuştu: ABD'nin onları koruması için çok az para ödüyorlar

ABD Başkanı seçilen Donald Trump (Arşiv- Reuters)
ABD Başkanı seçilen Donald Trump (Arşiv- Reuters)

ABD Başkanı seçilen Donald Trump, NATO üyelerini savunma harcamalarını gayri safi yurtiçi hasılalarının (GSYİH) yüzde 5'ine çıkarmaya çağırarak, ABD koruması için çok az ödeme yaptıkları yönündeki suçlamalarını yineledi.

Trump gazetecilere yaptığı açıklamada, “Hepsi bunu karşılayabilir ama bu yüzde 5 olmalı, yüzde 2 değil” dedi.

Trump, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'nın güvenliğinin bel kemiği olan NATO'yu uzun zamandır sorguluyor. Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre Cumhuriyetçi milyarder geçtiğimiz ay, üyelerinin harcamalarını arttırmayı kabul etmemesi halinde ittifaktan çekilme tehdidini tekrarladı.

Trump bir röportajında şu ifadeyi kullandı: “Eğer faturalarını öderlerse ve bize adil davrandıklarını görürsem, cevabım kesinlikle NATO'da kalacağımdır.”

İttifakın 32 ülkesi 2023 yılında GSYİH’nin yüzde 2'si oranında asgari savunma harcaması limiti belirlerken, Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaş NATO'yu doğu kanadının güvenliğini güçlendirmeye ve harcamaları arttırmaya itti.

Harcamaların arttırılması çağrısında bulunan tek üst düzey yetkili Trump değil. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de geçtiğimiz ay bir açıklama yaparak, “Yüzde 2'den çok daha fazlasına ihtiyacımız olacak” dedi. Rutte ayrıca, Avrupa ülkelerinin Rusya ile savaş tehdidine karşı hazırlıklı olmadıkları uyarısında bulunarak savunma harcamalarını önemli ölçüde arttırmaları çağrısında bulundu.

Biden, Ukrayna'nın NATO'ya katılmasını istedi

Trump dün, Demokrat Başkan Joe Biden'ın Ukrayna'nın bir gün NATO'ya katılmasını istediğini değerlendirerek, bu tutumun Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgaline katkıda bulunduğunu ima etti. Trump şunları söyledi: “Bir noktada Biden şöyle dedi: ‘Ukraynalılar NATO'ya katılabilmeli.’ Rusya kapısının eşiğinde birini buldu ve Rusların bu konuda nasıl hissettiklerini anlayabiliyorum.”

Gerçekten de NATO ülkeleri 2008'den bu yana Ukrayna'ya bir gün ittifaka üye olacağı sözünü verdi. Ancak ABD ve Almanya, ittifakın Rusya'ya karşı bir savaşın içine çekilebileceği endişesiyle bu sözün ötesine geçme konusunda isteksiz.

Trump ayrıca Ukrayna'daki savaşı sona erdirecek hızlı bir anlaşma için bastırma sözü verdi ki bu da ABD'nin Kiev'e yaptığı askeri yardımın geleceği konusunda endişelere yol açtı.

Trump dün yaptığı açıklamada, Ukrayna'daki savaşın ‘hiç başlamamış olması gerektiğini’ söyledi ve “Sizi temin ederim ki ben başkan olsaydım bu savaş asla olmazdı” iddiasında bulundu.

Putin ile görüşme

Konuyla ilgili olarak Trump, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı sona erdirme çabalarını, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile muhtemelen 20 Ocak'taki yemin töreninden sonra görüşmeyi planladığını söyledi. Bir muhabirin olası görüşmenin zamanlamasına ilişkin sorusu üzerine belirli bir tarih vermeyi reddetti, ancak “Putin'in görüşmek istediğini biliyorum” dedi.

dscfvegrt
ABD Başkanı Donald Trump, Ocak 2019'da Japonya'da düzenlenen G20 Zirvesi sırasında Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile el sıkıştı. (Arşiv - DPA)

Savaşın 6 ay içinde sona ermesini umduğunu ifade eden Trump, “Umarım savaş 6 aydan önce biter” dedi.

Trump seçim kampanyası sırasında sık sık Putin ile olan ilişkisini övmüş ve Ukrayna'daki savaşı ‘24 saat içinde’ sona erdirebileceğini iddia etmiş, ancak bu iddiasına ilişkin herhangi bir ayrıntı vermemişti.

Neredeyse 3 yıldır Batı'nın yardımıyla geniş çaplı bir Rus işgaline karşı direnen Ukrayna, Trump'ın 20 Ocak'ta göreve başlamasıyla birlikte ABD yardımının büyük ölçüde azalacağından korkuyor. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy yeni yıl konuşmasında Washington'a Ukrayna'ya yardımı kesmemesi çağrısında bulundu.