Dominik Cumhuriyeti geçen yıl 276 bin Haitili'yi sınır dışı etti

Göçmenlerin bu tipteki kamyonlarla ülkelerine gönderilmesi tepki topluyor (AFP)
Göçmenlerin bu tipteki kamyonlarla ülkelerine gönderilmesi tepki topluyor (AFP)
TT

Dominik Cumhuriyeti geçen yıl 276 bin Haitili'yi sınır dışı etti

Göçmenlerin bu tipteki kamyonlarla ülkelerine gönderilmesi tepki topluyor (AFP)
Göçmenlerin bu tipteki kamyonlarla ülkelerine gönderilmesi tepki topluyor (AFP)

Dominik Cumhuriyeti Göç Müdürlüğü çarşamba günü yaptığı açıklamada 2024'te 276 bin Haitili'nin sınır dışı edildiğini duyurdu. 

Her hafta 10 bin belgesiz Haitili'nin ülkeden gönderilmesini amaçlayan kampanyayla birlikte geçen yılın son üç ayında sınır dışı edilenlerin sayısının 94 bini geçtiği de aynı açıklamada vurgulandı. 

İlk üç ayda 48 bin 344, ikinci çeyrekte 62 bin 446, temmuz-eylül döneminde de 71 bin 414 kişinin sınır dışı edildiği bildirildi. 

İki ülke aynı adayı paylaşıyor. Ancak Haiti'deki karışıklık, ülkede yaşayanların adanın doğusuna kaçmasına neden oluyor. 

Haitili yetkililer, kendi vatandaşlarına insanlık dışı muamele uygulandığını belirterek Dominik Cumhuriyeti'ni eleştiriyor. 

Dominik Cumhuriyeti ise kaçak göçmen operasyonları ve sınır dışı etme prosedürlerinin insan haklarına uygun olduğunu öne sürüyor. 

Temmuz 2021'de Devlet Başkanı Jovenel Moise'ye suikast düzenlenmesi ve aynı yıl ağustosta 2 bin 200'den fazla kişinin ölümüne neden olan 7,2 büyüklüğündeki deprem, 11 milyonu aşkın nüfuslu Haiti'deki toplumsal huzursuzluğu artırdı. 

Enflasyonun son yılların en yüksek seviyesine ulaştığı ülkede, nüfusun yüzde 40'ı gıda yardımlarına bağımlıyken başkent Port-au-Prince'in yüzde 80'ini çeteler kontrol ediyor.

Haiti Entegre Ofisi'nin verilerine göre geçen yıl 4 bine yakın kişi silahlı çetelerin saldırılarında öldü.

Batı yarımkürenin en yoksul ülkesinden kaçan kaçana. Uluslararası Göç Örgütü (IOM) 25 Kasım'da yaptığı açıklamada 11-20 Kasım'da 41 bine yakın kişinin Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'teki evlerini terk ettiğini duyurmuştu. 

BM'ye bağlı kurumun Haiti'deki şefi Gregoire Goodstein "Buradaki insani krize müdahaleye 2022'de başladığımızdan beri böylesi bir yerinden edilme görmemiştik" demişti. 

Independent Türkçe, CNN, AFP



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi