Trump-Meloni görüşmesinden Elon Musk'a 1,6 milyar dolarlık haber

Süregelen görüşmelerin toplantı sonrasında "ilerleme kaydettiği" bildirildi

Donald Trump ve Giorgia Meloni, cumartesi günü Mar-a-Lago'da (Reuters)
Donald Trump ve Giorgia Meloni, cumartesi günü Mar-a-Lago'da (Reuters)
TT

Trump-Meloni görüşmesinden Elon Musk'a 1,6 milyar dolarlık haber

Donald Trump ve Giorgia Meloni, cumartesi günü Mar-a-Lago'da (Reuters)
Donald Trump ve Giorgia Meloni, cumartesi günü Mar-a-Lago'da (Reuters)

Elon Musk'a ait SpaceX'in İtalyan hükümetinin güvenli iletişimini devralmasını öngören anlaşmanın, İtalya başbakanının bu hafta sonu Donald Trump'la görüşmesinin ardından yeniden rayına oturduğu ve nihai onaya yaklaştığı bildiriliyor.

Bloomberg'in haberine göre, sağcı Başbakan Giorgia Meloni'nin cumartesi günü Donald Trump'la Mar-a-Lago'da bir araya gelmesinin ardından, gelişmekte olan anlaşma "ilerleme kaydediyor gibiydi". Seçilmiş Başkan Donald Trump, yemin töreninden önce misafirlerini Mar-a-Lago'da ağırlıyor.

Elon Musk'ın toplantıya katılıp katılmadığı hemen belli olmadı ancak SpaceX CEO'su kasımdan bu yana seçilmiş başkanın gölgesi gibi.

Anlaşma henüz nihai değil. Ancak Kamala Harris ve diğer Demokrat adayları yenmek adına birden fazla eyaletteki çalışmaları finanse etmesinden sadece birkaç ay sonra Musk, yeni siyasi müttefikinin yardımıyla yabancı bir hükümetle kazançlı bir sözleşme elde edebilir. Musk, federal hükümette maliyet azaltmaya odaklanması beklenen Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nı yönetme pozisyonu sayesinde de Trump'a yakın bir pozisyonda bulunabilir.

Aslında bu, Musk ve ilişkili şirketlerinin ABD başkanına ve başkanlık kurumuyla Trump dünyasının ikinci birleşmesinden ortaya çıkan yabancı ve yerli bağlantılar ağına neredeyse sınırsız erişime sahip olmaya devam edeceği anlamına geliyor. Eylülde bir blog yazarı "İtalyan yedekleme sistemi olarak Starlink'in önünü açıyor" diye yazmış ve Musk uzun süredir İtalyan hükümeti tarafından kontrol edilen İtalyan telekomünikasyon sektöründeki yeni değişiklikleri onayladığını tweetlemişti.

Bazı İtalyan yetkililer olası anlaşmanın yerli taşıyıcıları olumsuz etkileyeceğini söylese de plan, İtalya'nın istihbarat servisi de dahil birçok devlet kurumu tarafından onaylanmış durumda.

Anlaşma 1,6 milyar dolar değerinde ve İtalyan sivil hükümeti ve ordusuna, geleneksel hücre hizmetlerinin kullanılamadığı acil durumlarda kapsama alanı sağlayan doğrudan hücre hizmeti de dahil çok çeşitli hücre ve internet hizmetleri sağlayacak.

Musk'ın SpaceX'in Starlink telekom hizmetlerini dünya çapında yoğun bir şekilde genişlettiği bir dönemde gerçekleşen bu anlaşmanın, milyarderin ABD başkanının yanında yer almasıyla devam etmesi çok muhtemel.

Musk, daha geniş MAGA hareketi göçmenlik ve ABD şirketlerinin yurtdışından teknoloji ve diğer yüksek vasıflı işçileri işe almasına olanak tanıyan H-1B vizeleri konusunda kavgaya tutuşurken bile seçilmiş başkanın gözüne girmeyi başardı. Göçmenlik konusunda sertlik yanlıları programa karşı çıkarken, Musk ve 2024'te Trump'ı destekleyen teknoloji milyarderleri programı güçlü bir şekilde destekliyor.

Musk en son Pazar günü birisini kızdırdı: Seçilmiş başkanın bir başka müttefiki, Birleşik Krallık'taki Reform Partisi'nin lideri Nigel Farage.

Musk, Pazar günü "Reform Partisi'nin yeni bir lidere ihtiyacı var. Farage gereken özelliklere sahip değil" diye tweet attı.

Independent Türkçe



4 soruda Los Angeles yangınlarının arkasındaki Santa Ana rüzgarları

7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
TT

4 soruda Los Angeles yangınlarının arkasındaki Santa Ana rüzgarları

7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Los Angeles'ı kasıp kavurmaya devam eden orman yangınlarını kontrol altına alma çabaları sürüyor.

5 ayrı yangında hayatını kaybedenlerin sayısı dün akşam (9 Ocak) itibarıyla 10'a yükseldi. En az 180 bin kişi tahliye edilirken, neredeyse 10 bin yapının küle döndüğü aktarılıyor.

Salı günü patlak veren en büyük iki yangın Palisades ve Eaton yangınları halihazırda 13 bin 750 hektardan fazla alanı yok ederek Los Angeles tarihindeki en yıkıcı yangınlar olarak kayıtlara geçti.

CBS'in haberine göre halihazırda Palisades yangını yüzde 6 ve Eaton yangını yüzde 0 oranında kontrol altına alındı.

En büyük yangınların nasıl ortaya çıktığı araştırılmaya devam ederken, uzmanlar Santa Ana rüzgarlarının yangını körüklediğini söylüyor. 

1) Santa Ana rüzgarları nasıl oluşuyor?

Genellikle sonbahar aylarından ocağa kadar görülen Santa Ana rüzgarları, dağlardan Güney Kaliforniya kıyılarına doğru kuru ve güçlü bir şekilde esiyor.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'ndan yangın ekolojisti Jon Keeley; Nevada, Utah, Kaliforniya ve diğer eyaletlerin bazı bölümlerine yayılan Büyük Havza'da yüksek basınç, kıyıların açıklarındaysa alçak basınç olduğunda bu rüzgarların meydana geldiğini söylüyor.

Hava kütleleri yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket ediyor ve basınç farkıyla birlikte rüzgarların şiddeti de artıyor.

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsündeki Çevre ve Sürdürülebilirlik Enstitüsü Direktörü Alex Hall, Büyük Havza'daki çöl ortamında ortaya çıktığı için Santa Ana rüzgarlarının son derecede kuru olduğunu ifade ediyor. 

Yine aynı nedenle rüzgarlar soğuk başlasa da dağ yamacından aşağı inerken sıkıştığı için genellikle ısınıyor. Hall bu durumun, bisiklet lastiklerine hava verince ısınmasıyla aynı sebepten kaynaklandığını belirtiyor.

Keeley, Conversation için kaleme aldığı yazıda kanyonların da rüzgarları yönlendirdiğini söyleyerek ekliyor: 

Eskiden Altadena bölgesinde yaşardım ve Santa Ana rüzgarları sırasında yaşadığımız yerde hiç rüzgar yokken birkaç blok ötede rüzgarın epey güçlü estiği günler olurdu.

Bu güçlü, kuru rüzgarlar genellikle saatte 40 ila 60 kilometre hıza ulaşırken, önceki günlerde saatte 120 kilometreyi aştıkları bildirilmişti.

2) Neden bu sefer şiddetli yangınlar patlak verdi?

Los Angeles'ta salı gününden beri devam eden yangınların bu seviyeye ulaşmasında, Santa Ana rüzgarlarının yanı sıra düşük nem oranı ve kuruyan bitki örtüsü de kritik bir rol oynuyor.

Keeley normalde Güney Kaliforniya'daki yağmurların, bitkilerin nemli kalıp yanmamasını sağladığını belirtiyor.

Ancak bölgenin bu yıl çok kuru kalması, güçlü rüzgarların bitkileri kolayca yangına katarak durumun şiddetini artırmasına yol açıyor.

Ekolojist bu şartlarda bölge halkını tahliye etmenin de epey zorlaştığını ekliyor.

Ayrıca Washington Post'un aktardığı üzere 2023 sonbaharıyla 2024 ilkbaharı arasındaki aşırı yağışlar bitki örtüsünün genişlemesine neden olarak yangınlara yakıt sağladı.

3) İklim krizi Santa Ana rüzgarlarını nasıl etkiliyor?

Uzmanlar hava sıcaklıklarının artmasının, daha büyük yangınlara zemin hazırladığını ifade ediyor.  

İklim krizinin etkisiyle Kaliforniya'nın daha az yağış alması da rüzgarların daha kuru olmasına yol açıyor ve ortamı orman yangınlarına daha uygun hale getiriyor.

Ancak Hall, çölün okyanustan daha fazla ısınması durumunda ikisi arasındaki basınç farkının zalacağını ifade ediyor. Bu durumunda Santa Ana rüzgarlarının şiddetinin azalması bekleniyor.

Hall "Bu rüzgarları basınç farkı harekete geçiriyor" diye açıklıyor. 

Bu nedenle iklim krizinin bu rüzgarlar üzerindeki etkisine dair henüz fikir birliği sağlandığı söylenemez.

Keeley de Kaliforniya'da artık daha şiddetli orman yangınları görülmesinin, iklim ve rüzgarlardaki değişimlerin yanı sıra nüfus artışından da kaynaklandığını belirtiyor.

Yerleşim alanının ormanlara yaklaşmasıyla birlikte elektrik şebekeleri de bu bölgelere kadar uzanıyor. 

Keeley bunun yangınlara zemin hazırlayabileceğini söyleyerek ekliyor: 

Aşırı hava koşullarında, elektrik iletim hatlarının düşme veya ağaç dallarına çarparak yangın çıkarma riski daha yüksek.

2021 tarihli bir araştırmada, son 10 yılda Santa Ana rüzgarları sonucu çıkan yangınlarda elektrik hattı arızalarının başlıca kaynak olduğu tespit edilmişti.

4) Yangın neden okyanus suyuyla söndürülmüyor?

Los Angeles yangınları kontrol altına alınmaya çalışılırken bazı itfaiye depolarında su kalmaması en büyük zorluklardan birini yaratıyor.

KTLA 5 News'un akardığı üzere çarşamba günü bazı itfaiyecilerin Büyük Okyanus'tan su aldığı görüldü.

Sosyal medya kullanıcıları da okyanus suyunun kullanılmasını söylerken, uzmanlar durumun daha karmaşık olduğunu belirtiyor.

Technology.org'a göre, tuzlu su yangın söndürmek için kullanılabilir ancak itfaiye ekipmanına zarar verme ihtimali var.

Ayrıca okyanus suyu, yüksek miktarda tuz içermesi nedeniyle ekosistemlere uzun süreli zarar verme ve bu bölgelerin yıllarca çorak kalmasına yol açma potansiyeline sahip.

Bu nedenle tuzlu suyun yangın söndürmede kullanılması için arıtılması gerekiyor. Ancak bu da verimsiz ve pahalı olduğu gerekçesiyle çevrecilerin önermediği bir yöntem.

Independent Türkçe, Conversation, New York Times, Washington Post, Reuters, CBS, KTLA 5 News, USA Today, Technology.org, Science Advances