Amerikan sağının favorisi Javier Milei, Arjantin ekonomisini nasıl düzeltecek?

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
TT

Amerikan sağının favorisi Javier Milei, Arjantin ekonomisini nasıl düzeltecek?

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)

Tartışmalı politikalarıyla tanınan Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei, ABD'de Donald Trump fanatiklerinden büyük destek görüyor. 

Wall Street Journal (WSJ), Milei'nin ABD Başkanı Trump'tan İtalya lideri Giorgia Meloni'ye kadar çeşitli sağcı siyasetçilerden takdir topladığını yazıyor. 

Milei, Trump'ın yemin törenine katıldığında, Cumhuriyetçi liderle Elon Musk'ın bütçe kesintileriyle ilgili politikalarına destek vermeye hazır olduğunu söylemişti. Arjantin lideri, son bir yılda ülkesinde kamu harcamalarına ilişkin 900'e yakın düzenlemeyi iptal ettiğini bildirmişti. 

WSJ, Milei'nin törende büyük ilgi gördüğünü ve tezahürat topladığını yazıyor. 

Kendini "anarko-kapitalist" diye niteleyen Mieli, Aralık 2023'te göreve geldiğinden beri kamu harcamalarını yüzde 30 azalttı ve yaklaşık 26 bin kamu çalışanını işten çıkardı.

Toplumsal Cinsiyet ve Çeşitlilik Bakanlığı'nı kapattığı gibi, emekli maaşlarını azalttı ve halka neredeyse bedava elektrik sağlayan sübvansiyonları kesti.

Milei'nin göreve geldiği Aralık 2023'te aylık enflasyon yüzde 26 iken, bir yıl sonra bu oran yüzde 2,7'ye geriledi. Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre Arjantin ekonomisinin 2024'te yüzde 2,8 küçüldükten sonra bu yıl yüzde 5 büyümesi bekleniyor. 

Diğer yandan seçim kampanyasında sahaya testeresiyle çıkan Milei'nin sert kesintileri, ülkede yoksulluğun son 20 yılın zirvesine çıkmasına yol açtı. 

Arjantin lideri, ekonomik politikaların daha etkili şekilde uygulanabilmesi için temmuzda Deregülasyon ve Devlet Dönüşümü Bakanlığı'nı kurarak, başına eski Merkez Bankası başkanı Federico Sturzenegger'i atamıştı. 

MIT ve Harvard gibi prestijli Amerikan üniversitelerinde eğitim görmüş Sturzenegger, yasal düzenlemelerin yatırımları zorlaştırdığını ve ekonomiyi boğduğunu savunuyor: 

Binlerce saçma düzenleme var. Bence Arjantin'deki sistemin tuzağı yasalarında.

Deregülasyon politikalarının ülkedeki yaşam standardını artıracağını iddia eden Sturzenegger, şunları söylüyor: 

Çok daha verimli ve çok daha az maliyetli bir devlete sahip olacağız. Bu da daha az vergi anlamına gelecek ve maaşlarla daha fazla mal satın alınabilecek. İnsanlar yaşam kalitelerinde doğrudan bir iyileşme görecek.

Musk, yeni Trump yönetiminde DOGE'nin (Department of Government Efficiency / Hükümet Verimliliği Bakanlığı) başında yer alacak. Teknoloji milyarderi de federal bütçede büyük kesintiler yapmayı planlıyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, AP



Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
TT

Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)

İsrail hükümeti, yedek subay ve askerler için 3 milyar şekel (yaklaşık 1 milyar dolar) değerinde büyük bir mali destek planını onayladı.

İsrail medyası bu planın doğru, hayati ve adil olduğunu, ancak iyi niyetle onaylanmadığını, daha ziyade Netanyahu'nun hizmete uymama olgusunu engelleme girişimi olduğunu kaydetti.

Ordu, uyum oranının yüzde 75 olduğunu bildirdi. Ancak gözlemciler bu rakamın hileli olduğunu, ordunun uyum sağlamayacağını bildiği kişileri kasıtlı olarak davet etmediğini ve gerçek uyum oranının yüzde 50'yi geçmediğini iddia etti.

Gözlemciler, Netanyahu'nun bu olgudan korktuğunu ve başlangıçta Genelkurmay Başkanı'na, askerlik hizmetini yerine getirmeyenleri cezalandırması yönünde baskı yaptığını ileri sürdü. Ancak Netanyahu, böyle bir eylemin, sokaklarda kendi politikasına karşı gösteri yapan on binlerce asker ve subayla karşı karşıya gelme tehlikesini doğuracağının farkındaydı.

asdfergt
İsrail askerleri geçtiğimiz ocak ayında Gazze Şeridi'nde öldürülen bir meslektaşlarının defni sırasında Kudüs'teki askeri mezarlıkta (EPA)

Böylece Netanyahu, birçoklarının ‘siyasi rüşvet’ olarak gördüğü ‘havuç’ yöntemine başvurdu.

Plan ilk olarak Başbakan Binyamin Netanyahu, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Adalet Bakanı Yariv Levin ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın başkanlık ettiği toplantıda onaylandı. Planın üç ay içinde Mevzuat Bakanlık Komitesi tarafından onaylanması bekleniyor.

Yıllık ödenek

Plan, 60 günden fazla (üniversite öğrencileri için 40 gün) görev yapan her kolordu komutanı için yılda bir kez 22 bin şekel (bir dolar yaklaşık 3,5 şekel), bölük komutanları için 10 bin şekel, tümen komutanları için 6 bin şekel, tatil günlerinde görev yapanlar için 5 bin şekel ve birden fazla çağrılanlar için bin şekel daha ödenek verilmesini içeriyor.

Yedek kuvvetlerde 10 günden fazla görev yapanlara yarım puan, 30 günden fazla görev yapanlara 0,75 puan, yılda 40 günden fazla görev yapanlara tam puan ve ilave her beş gün için çeyrek puan olmak üzere en fazla dört puana kadar gelir vergisi muafiyeti tanınıyor.

Yedek askerlere konut yardımı yapılıyor. Ayrıca, çalışanlarını askere gitmeleri için serbest bırakan ve döndükten sonra işe geri alan işverenlere vergi indirimi sağlanıyor.

xsadfrgt
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail askerleri (Reuters)

Katz, bu miktarın şu anda yedek ordudaki asker ve subaylara verilen ödenekler için harcanan 20 milyar şekellik bütçeye eklendiğini söyledi.

Diğer yandan bir grup subay ‘rüşveti’ reddederek, savaşın sona erdirilmesi ve esirlerin serbest bırakılması talebiyle bir medya kampanyası başlattı. Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth'tan aktardığına göre kampanya, ‘Kaçırılanların hayatları para karşılığında satılamaz’ sloganı altında yürütülecek.