ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nı (USAID) kapatma planı, Çinle rekabette Şi Cinping’e avantaj sağlayabilir.
Guardian’ın analizinde, Washington’ın USAID’i kapatma planının, Pekin’e “yumuşak gücünü artırması için mükemmel bir fırsat” sunduğu yazılıyor.
Yabancı ülkelere küresel yardımların yüzde 40’ını karşılayan USAID’in kapatılması, Afrika’dan Avrupa ve Ortadoğu’ya kadar birçok coğrafyayı olumsuz etkileyecek.
Trump, “Önce Amerika” politikası uyarınca USAID’in çalışmalarına uzun süredir karşı çıkıyordu. Harcamaların azaltılması kapsamında programın kapatılması gerektiğini savunan Cumhuriyetçi lider, USAID’in “radikal deliler” tarafından yönetildiğini de öne sürmüştü. Yardım ajansının Dışişleri Bakanlığı’yla birleştirilmesini ve işgücünün azaltılmasını istiyor.
Kimliklerinin gizli tutulması şartıyla New York Times’a konuşan üç kaynak, Trump yönetiminin 10 bin kişilik USAID kadrosunu 290’a düşürmeyi planladığını söylüyor. Washington Post da yabancı ülkelerde görev yapan USAID çalışanlarının apar topar ülkeye geri çağrıldığını aktarıyor.
Yardım ajansının kapatılmasına yönelik süreçte Hükümet Verimliliği Departmanı’nın (DOGE) başındaki Elon Musk da önemli rol oynuyor. Teknoloji milyarderi, “suç örgütü” diye nitelediği USAID’in “Kovid-19 salgını gibi biyolojik silah araştırmalarına finansman sağladığını" iddia etmişti.
Ancak uzmanlar, USAİD’in kapatılmasının ABD’nin Çin'le mücadele gibi önemli bir önceliğine ters düştüğüne işaret ediyor. New York merkezli Dış İlişkiler Konseyi’nden Huang Yanzhong şu değerlendirmeleri paylaşıyor:
Trump'ın hamlesi aslında Çin'e yumuşak güç projelerini yenilemek ve küresel liderlik yoluna geri dönmek için mükemmel bir fırsat sunuyor.
2018’de Pekin, Kuşak ve Yol Girişimi de dahil dış yatırımları düzene sokmak için Çin Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı’nı (China Aid) kurmuştu.
China Aid, yerel kuruluşlarla ortaklık kurmak yerine daha çok kredilere ve görünürlüğü yüksek altyapı projelerine odaklanarak USAid'den ayrışıyor. Ancak her ikisi de ait oldukları yönetimlerin yumuşak gücünü ve nüfuzunu artırma amacı taşıyor. USAID’in kapatılması durumunda China Aid’in küresel yardım faaliyetlerinde çok daha fazla öne çıkması muhtemel.
Independent Türkçe, Guardian, Washington Post, New York Times
İran Lideri Ali Hamaney, Tahran'da düzenlenen bir toplantıda İran Hava Kuvvetleri mensuplarına konuşma yapıyor, 7 Şubat 2025 (EPA)