عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

ABD merkezli raporlar: İsrail bu yıl İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşünüyor

İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
TT
TT

ABD merkezli raporlar: İsrail bu yıl İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşünüyor

İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)

Wall Street Journal (WSJ) gazetesi dün, eski ABD Başkanı Joe Biden döneminin son günlerinde hazırlanan bir ABD istihbarat değerlendirmesinde, İsrail'in bu yıl İran'ın nükleer tesislerine yönelik geniş çaplı saldırılar düzenlemeyi düşündüğü sonucuna varıldığını aktardı. Gazetenin konuyla ilgili bilgi sahibi kaynaklara dayandırdığı haberde rapora göre İsrail’in geçtiğimiz yıl İran'daki askeri tesislere düzenlediği saldırılar sonucunda İran'ın zayıfladığını düşüncesiyle bu durumdan faydalanmayı planladığı belirtildi.

Yetkililer, bu sonuçların Biden yönetiminin görev süresinin sona ermesiyle birlikte yeni yıla girerken hazırlanan analitik bir değerlendirmede yer aldığını söyledi. Geçtiğimiz yıl İran'ın askeri yeteneklerinin kötüleşmesinin ardından Ortadoğu'da yüksek riskli askeri faaliyetlerin artması riskinin altını çizdi.

Konu hakkında bilgi sahibi iki kaynağa göre istihbarat değerlendirmesi İsrail'in Başkan Donald Trump yönetimine saldırıyı desteklemesi için lobi yapacağını gösteriyor. Trump'ın eski Başkan Biden’a kıyasla İran’a yönelik saldırıya katılmaya daha istekli olduğunu düşünen İsrail, Tahran'ın nükleer silah arayışını durdurmak için fırsatı kaçırmaktan korkuyor.

Gazetenin ABD'li bir yetkiliden aktardığına göre ABD istihbarat servisleri Trump yönetiminin ilk günlerinde İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşündüğünü teyit eden ikinci bir rapor daha hazırladı. Rapora göre ABD'li askeri yetkililer, İsrail tarafından İran'ın nükleer tesislerine yönelik ağır tahkimatla düzenleyeceği saldırı için ABD’nin askeri desteği ve teçhizatının gerekli olabileceğini düşünüyor.

İsrail basını geçtiğimiz aralık ayında askeri yetkililere dayandırdığı haberlerde İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik olası bir saldırı için hazırlıklarını sürdürdüğünü duyurdu. İsrail gazetesi Times of Israel'e konuşan yetkililer, bunun Ortadoğu'da Tahran yanlısı grupların zayıflaması ve Suriye'de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından gerçekleştiğini ve ordunun İran'ın izole edilmesinin onu nükleer programını hızlandırmaya itebileceğine inandığını söylediler.

Şarku’l Avsat Times of Israel'den aktardığı habere göre İsrail ordusu, özellikle İsrail Hava Kuvvetleri'nin Suriye'nin hava savunma sistemlerinin büyük çoğunluğunu yok etmesine olanak sağlayan Esed rejiminin düşüşü başta olmak üzere Ortadoğu'daki son değişiklikler çerçevesinde mevcut durumu İran'ın nükleer tesislerini vurmak için bir fırsat olduğuna inanıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.