ABD merkezli raporlar: İsrail bu yıl İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşünüyor

İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
TT

ABD merkezli raporlar: İsrail bu yıl İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşünüyor

İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)
İran'ın Natanz Nükleer Tesisi’nin bulunduğu alan (Arşiv - AP)

Wall Street Journal (WSJ) gazetesi dün, eski ABD Başkanı Joe Biden döneminin son günlerinde hazırlanan bir ABD istihbarat değerlendirmesinde, İsrail'in bu yıl İran'ın nükleer tesislerine yönelik geniş çaplı saldırılar düzenlemeyi düşündüğü sonucuna varıldığını aktardı. Gazetenin konuyla ilgili bilgi sahibi kaynaklara dayandırdığı haberde rapora göre İsrail’in geçtiğimiz yıl İran'daki askeri tesislere düzenlediği saldırılar sonucunda İran'ın zayıfladığını düşüncesiyle bu durumdan faydalanmayı planladığı belirtildi.

Yetkililer, bu sonuçların Biden yönetiminin görev süresinin sona ermesiyle birlikte yeni yıla girerken hazırlanan analitik bir değerlendirmede yer aldığını söyledi. Geçtiğimiz yıl İran'ın askeri yeteneklerinin kötüleşmesinin ardından Ortadoğu'da yüksek riskli askeri faaliyetlerin artması riskinin altını çizdi.

Konu hakkında bilgi sahibi iki kaynağa göre istihbarat değerlendirmesi İsrail'in Başkan Donald Trump yönetimine saldırıyı desteklemesi için lobi yapacağını gösteriyor. Trump'ın eski Başkan Biden’a kıyasla İran’a yönelik saldırıya katılmaya daha istekli olduğunu düşünen İsrail, Tahran'ın nükleer silah arayışını durdurmak için fırsatı kaçırmaktan korkuyor.

Gazetenin ABD'li bir yetkiliden aktardığına göre ABD istihbarat servisleri Trump yönetiminin ilk günlerinde İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini vurmayı düşündüğünü teyit eden ikinci bir rapor daha hazırladı. Rapora göre ABD'li askeri yetkililer, İsrail tarafından İran'ın nükleer tesislerine yönelik ağır tahkimatla düzenleyeceği saldırı için ABD’nin askeri desteği ve teçhizatının gerekli olabileceğini düşünüyor.

İsrail basını geçtiğimiz aralık ayında askeri yetkililere dayandırdığı haberlerde İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik olası bir saldırı için hazırlıklarını sürdürdüğünü duyurdu. İsrail gazetesi Times of Israel'e konuşan yetkililer, bunun Ortadoğu'da Tahran yanlısı grupların zayıflaması ve Suriye'de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından gerçekleştiğini ve ordunun İran'ın izole edilmesinin onu nükleer programını hızlandırmaya itebileceğine inandığını söylediler.

Şarku’l Avsat Times of Israel'den aktardığı habere göre İsrail ordusu, özellikle İsrail Hava Kuvvetleri'nin Suriye'nin hava savunma sistemlerinin büyük çoğunluğunu yok etmesine olanak sağlayan Esed rejiminin düşüşü başta olmak üzere Ortadoğu'daki son değişiklikler çerçevesinde mevcut durumu İran'ın nükleer tesislerini vurmak için bir fırsat olduğuna inanıyor.



5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
TT

5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)

Meksika'nın Sinaloa eyaleti pazartesi günü yine bir vahşete sahne oldu. 

Kafası kesilip bir viyadüğe asılan kişilerin 4 cesedi korku salsa da bu, daha büyük bir katliamın parçasıydı. Yakınlardaki bir otomobilde 16 cansız beden daha bulundu.

Bu olay üzerine New York Times, Sinaloa Karteli'nin iç savaşını mercek altına aldı.

Ölümcül uyuşturucu fentanille mücadelede Meksika devletini de yanına alan ABD'nin karşısında gücünü korumaya çalışan kartelin mücadelesinin yeraltı dünyasının geleceğini belirleyeceği belirtildi.

Sinalao Karteli nedir?

Fentanil gibi ABD için ulusal güvenlik sorunu haline gelen uyuşturucuların kitlesel üretimini üstlenen kartel, yıllar boyunca yalnızca yerel değil, dünyanın diğer yerlerindeki çetelere de bir çatı oldu.

Uyuşturucu kaçakçılığı ve para aklamanın yanı sıra insan kaçakçılığı, göçmen kaçırma, yakıt hırsızlığı, kaçak ağaç kesme gibi çeşitli faaliyetler yürütüyorlar. 

Sinalao Karteli'ni El Mayo diye bilinen Ismael Zambada Garcia'yla birlikte kuran El Chapo lakaplı Joaquin Guzmán Loera, halihazırda ABD'de müebbet hapis cezasını çekiyor. 

Öncesinde çamaşır sepeti içinde saklanıp hapisten kaçarak dünya çapında tanınmıştı.

İç savaş nasıl başladı?

2024 yazında El Chapo'nun oğullarından biri Zambada'yı kaçırarak ABD'ye teslim etti. 

Los Chapitos diye bilinen oğulların bu ihaneti, gerginlikleri büyüterek karteli iç savaşa sürükledi. 

Joaquín Guzmán López ve Ovidio Guzmán López babaları gibi ABD'de hapiste. 

Kardeşleri Ivan Guzmán Salazar ve Jesus Alfredo Guzmán Salazar, Los Chapitos'u yönetiyor. 

Babalarının 2016'da yakalanması sonrasında fentanil işini büyüterek başarı kazandılar. 

Zambada'ya sadık kalan ekipse Los Mayos hizbinde. Bu ekip gizliliğe verdiği önem ve stratejik ittifaklarla dikkat çekiyor. 

Daha disiplinli ve pragmatik görülen Los Mayos geleneksel uyuşturucu kaçakçılığı yöntemlerine bağlı.

Sinalao Karteli'nin rakipleri kim?

2009'da kurulan Jalisco Yeni Nesil Karteli, Sinaloa'nın en dişli rakibi olmayı başardı. 

Meksika ve ABD'li yetkililer, onları en vahşi ve en hızlı büyüyen uluslararası suç örgütlerinden biri diye tanımlıyor. 

fgthy
El Chapo, "bücür" anlamına geliyor (AFP)

Nemesio Oseguera Cervantes önderliğindeki kartel fentanille birlikte kokain, eroin ve metamfetamin kaçakçılığında iddialı. 

Meksika'nın Guerrero, Sonora, Michoacán ve Chiapas gibi eyaletlerinde iki kartel sert bir savaş veriyor.

Meksika ve ABD neler yapıyor?

ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifesi uygulama ve Meksika topraklarına asker gönderme tehditleri üzerine iki ülke kartellere karşı mücadeleyi artırdı.

Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum özellikle Sinaloa eyaletinde binlerce asker görevlendirerek önemli operasyonlara imza attı. Onlarca örgüt yöneticisi yakalandı ve pek çok uyuşturucu laboratuvarı basıldı.

ABD de "yabancı terör örgütü" ilan ettiği kartelleri CIA drone'larıyla takip ederek laboratuvarların yerlerini saptadı. 

Ancak fentanilin herhangi bir mutfakta üretilebilmesi ve ABD'deki yoğun talep, bu önlemleri yetersiz bırakabilir.

Savaşı kim kazanıyor?

Uzmanlar ve yetkililer bu sorunun yanıtında uzlaşamıyor. 

Meksika'nın Los Chapitos hizbindeki pek çok kilit ismi yakalayarak kayda değer darbeler vurduğu söyleniyor. 

Uzmanlar, Los Chapitos'un Jalisco karteliyle yaptığı beklenmedik işbirliğini, çaresiz durumda kalmasına yoruyor. 

Brookings Enstitüsü'nden Vanda Felbab-Brown, bu mücadelenin küresel yansımaları olacağını ve sonucuna göre "yasadışı pazarların yeniden organize edileceğini" söylüyor. 

Felbab-Brown, Sinaloa Karteli için sonun yaklaşmış olabileceğini belirtirken Jalisco Yeni Nesil Karteli'nin yükselişe geçeceği tahminini de yapıyor.

Güvenlik uzmanı Eduardo Guerrero ise El Chapo'nun oğullarının Jalisco'ya büyük imkanlar sunabileceğine işaret ediyor:

Messi'yi kendi futbol takımına getirmek gibi... İki gücü birleştirmek devasa bir küresel üretim kapasitesi anlamına geliyor.

Independent Türkçe, New York Times, AP