Trump-Putin görüşmesi: ABD-Avrupa ilişkileri eskisi gibi olmayacak

Ukrayna ordusu, Rus birliklerin Donetsk'teki ilerleyişini durdurmaya çalışıyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Ukrayna savaşını sonlandırmak için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le telefonda görüşmesiyle, ABD-Avrupa ilişkilerinde yeni bir döneme giriliyor.

Trump, dün Putin’le telefon görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, Ukrayna'daki savaşın sona ermesi için müzakerelere başlamaya dair mutabık kaldıklarını söylemişti. Kremlin de görüşmenin 1,5 saat sürdüğünü ve iki liderin temasta kalma kararı aldığını bildirmişti.

İki liderin ne zaman görüşeceği henüz belli değil ancak Trump, toplantının Suudi Arabistan’da gerçekleştirilebileceğini ifade etmişti.

Trump, Putin’in ardından Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’yle de görüşmüştü. Cumhuriyetçi lider, Zelenski’nin de Putin gibi barış istediğini söylemişti. Zelenski de ABD’yle ortak adımlar atmaya hazır olduklarını bildirmişti.

CNN’in analizinde, Trump’ın telefon görüşmesiyle Batı’da dışlanan Putin’i yeniden kabul ettiği, bunun ardından ABD-Avrupa ilişkilerinin artık eskisi gibi olmayacağı belirtiliyor.

Trump, açıklamasında Ukrayna’nın NATO üyeliğinin “uygulanabilir” olmadığını da savunmuştu. Analizde, Trump’ın dış politikaya yönelik “Önce Amerika” tutumuyla ABD-NATO ilişkilerinin de kökten değişebileceğine dikkat çekiliyor: 

Amerikan başkanları ve Avrupalı liderler, NATO’yu 21. yüzyıla hazırlamakta başarısız oldu. Geriye dönüp baktığımızda, transatlantik ittifakı 19. yüzyıldan bu yana en milliyetçi Amerikan başkanına karşı kötü şekilde savunmasız kaldı.

Hollanda merkezli stratejik danışmanlık şirketi CogitoPraxis'in CEO'su Nicholas Dungan da şu yorumları yapıyor: 

Trump'ın gündemi Avrupa'nın güvenliği değil, ABD'nin Avrupa'nın güvenliği için harcama yapmaması gerektiğini düşünüyor. Bu, transatlantik ilişkilerde değil, liberal uluslararası düzenin kurumsal yapılarının yerini alan küresel büyük güç ilişkilerinde yeni bir dönem.

Diğer yandan Çin de Ukrayna’da barışı sağlamak için devreye girdi. Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Wall Street Journal’a (WSJ) konuşan kaynaklar, Pekin’in son haftalarda Trump ve Putin arasında görüşme düzenlenmesi için Washington’a teklifler gönderdiğini belirtiyor. 

Ancak Washington’ın, “Rusya’ya yakınlığı” nedeniyle Çin’in teklifine mesafeli yaklaştığı belirtiliyor. Pekin’in müzakere planlarında “muhtemelen Ukrayna’ya yer verilmeyeceği” savunuluyor. 

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, bugünkü açıklamasında “Tüm taraflarla iletişim halinde siyasi çözüm için yapıcı rol oynamaya hazırız” ifadelerini kullandı.

Analizde Pekin’in teklifinin, Çin lideri Şi Cinping’in, ABD’nin “geniş çaplı ekonomik saldırılarını önlemek için Trump’la müzakere yapma arzusunu gösterdiği” yorumu da yapılıyor. Ancak Çin’in, Ukrayna savaşını sonlandırmak için verilecek herhangi bir desteğin, Rusya’yla yakın ilişkileri tehlikeye atmasına müsaade etmeyeceğine de dikkat çekiliyor. 

Independent Türkçe, CNN, Wall Street Journal