Trump'ın İsrail'e gönderdiği MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
TT

Trump'ın İsrail'e gönderdiği MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Yahudi devletine yaptığı ilk ziyarete denk gelen gecede İsrail'e ağır bomba sevkiyatı yapıldı.

İsrail Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Başkan Donald Trump yönetiminin geçtiğimiz günlerde gönderilmesini emrettiği MK-84 bombalarına atıfta bulunularak, “Ağır hava bombaları sevkiyatı teslim alındı” denildi.

Trump yönetimi şubat ayında, Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü savaşta ABD silahlarını kullanan İsrail'e 7,4 milyar dolar değerinde bomba, füze ve ekipman satışını onayladı.

Gazze Şeridi'ndeki savaşta aralarında çok sayıda sivilin de bulunduğu on binlerce kişinin hayatını kaybetmesi üzerine eski ABD Başkanı Joe Biden yönetimi İsrail'e ağır bombaların sevkiyatını durdurmuş, ancak Trump göreve geldikten sonra yeni bir anlaşmayı onaylamıştı.

MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

Şarku’l Avsat’ın savunma sitesi defensenews’ten aktardığına göre MK-84, ABD ordusunun MK-80 serisi bombalarının bir parçası olan yüksek patlayıcılı bir uçak bombasıdır ve yaklaşık 907 kg ağırlığıyla bu serinin en büyük ve en ağırıdır.

Bomba çeşitli savaş senaryoları ve askeri operasyonlar için tasarlanmıştır; düşman altyapısını, sığınaklarını ve diğer hedefleri yok etmek için önemli bir patlayıcı güç sağlar. Bomba, savaş uçakları ya da bombardıman uçakları tarafından taşınır.

MK-84’ün içinde 429 kg patlayıcı madde bulunur. Birleşmiş Milletler (BM), bombanın patlamasından kaynaklanan basıncın akciğerleri parçalayabileceğini, sinüslere zarar verebileceğini ve patlama alanından onlarca metre uzaktaki insanların uzuvlarını koparabileceğini söylüyor.

Yaklaşık 3,84 metre uzunluğa ve 457 mm gövde çapına sahip olan MK-84, dayanıklılık sağlayan ve patlayıcı gücünü arttıran çelik bir gövdeye sahip. Bombanın ana etkileri arasında yüksek düzeyde yıkım ve patlama hasarı yer alır; yıkım yarıçapı 365 metrelik ölümcül bir mesafeye kadar uzanır.

Etki açısından bomba, 15 inç (381 mm) metal veya 11 feet (3,4 metre) betonarme delme kapasitesine sahiptir, bu da onu sığınakları ve güçlendirilmiş askeri tesisleri yok etmek için etkili bir silah haline getirir.

Gazze ve Lübnan savaşı

İsrail, 13 Temmuz 2024 tarihinde Han Yunus kamplarında yerinden edilmiş insanların çadırlarını bombalamak için MK-84 bombalarını kullandı ve onlarca Filistinlinin hayatına mal olan bir katliam gerçekleştirdi.

Geçtiğimiz ekim ayında PLOS Global Public Health dergisinde yayınlanan bir araştırma, İsrail ordusunun Gazze savaşının ilk haftalarında Gazze Şeridi'ndeki tüm hastanelere çok yakın bölgelere 907 kiloluk bombalar attığını ortaya koydu.

İsrail bu bombayı Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüttüğü savaşta da kullandı. ABD'li yetkililer, İsrail'in 27 Eylül 2024 tarihinde Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ı öldürmek için bu bombayı kullandığını açıkladı.



Ukrayna'nın yeraltında Trump'ın ağzını sulandıran ne var?

Donbas'ın batı kesiminde bir kömür madeninde bekleyen madenci (AFP)
Donbas'ın batı kesiminde bir kömür madeninde bekleyen madenci (AFP)
TT

Ukrayna'nın yeraltında Trump'ın ağzını sulandıran ne var?

Donbas'ın batı kesiminde bir kömür madeninde bekleyen madenci (AFP)
Donbas'ın batı kesiminde bir kömür madeninde bekleyen madenci (AFP)

Ukrayna toprakları, ABD Başkanı Donald Trump'ın elde etmeye çalıştığı dünya maden kaynaklarının yaklaşık yüzde beşini barındırıyor. Ancak uzmanlar bu kaynakların henüz kullanılmadığını söylüyor.

Global Mining'in 2024 verilerine göre Ukrayna, kömür de dahil olmak üzere tüm kategorilerin toplamında dünyadaki en büyük 40’ıncı maden üreticisi.

Ukrayna 2022 yılında dünyanın en büyük 10’uncu demir üreticisiydi.

Aralarında Fransa Jeoloji ve Madencilik Araştırma Bürosu'ndan isimlerin de bulunduğu jeologlar, 2023 yılında Ukrayna üzerine yayınladıkları bir çalışmada demir, manganez ve uranyum da dahil olmak üzere 100'den fazla kaynak buldu.

Madenler bir ülkenin ekonomisi veya enerji üretimi için hayati ve hatta stratejik öneme sahiptir. ABD bunlardan yaklaşık 50 tanesine, Avrupa Birliği (AB) ise 30'dan fazlasına ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir.

Avrupa Komisyonu'na göre Ukrayna, çıkarılabilen 20'den fazla temel hammadde ile titanyumun önemli bir küresel tedarikçisidir. Ayrıca manganez (küresel madencilik verilerine göre dünyanın en büyük 8’inci), titanyum (11’inci) ve elektrikli araç bataryaları için gerekli olan grafitin (14’üncü) önde gelen üreticisidir.

Ukrayna, ‘Avrupa'nın en büyük lityum yataklarından birine’ sahip olduğunu iddia ediyor, ancak bu yumuşak metal henüz çıkarılmadı.

Kesin olarak sınıflandırıldığında nadir elementler, baz metallerden çok daha geniş bir kategoride yer alan 17 minerali içerir.

Trump nadir mineralleri istediğini özel olarak ifade etti ve Rusya ile savaşında Ukrayna'ya sağlanan yardım karşılığında mineralleri elde etmek için bir anlaşma talep etti.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) Ukrayna uzmanı Elena Safirova, “Ukrayna nadir toprak elementleri içeren bir dizi yatağa sahip, ancak hiçbiri çıkarılmadı” dedi.

2023 yılında Fransa Jeoloji ve Madencilik Araştırma Bürosu, Ukrayna'nın ‘önemli nadir toprak elementleri kaynaklarına’ sahip olduğunu, ancak daha fazla keşif ve geliştirmenin büyük yatırımlar gerektireceğini doğruladı.

Ukrayna hükümeti ise nadir toprak minerallerinin ‘altı sahada’ mevcut olduğunu vurguluyor. ‘Dünyanın en büyüklerinden biri’ olan Novopoltavsky sahasının geliştirilmesinin 300 milyon dolarlık bir yatırım gerektireceği belirtiliyor.

Ancak Ukrayna hükümetinin bahsettiği elementlerden bazıları (tantal, niyobyum, berilyum, stronsiyum ve manyetit) 17 nadir toprak elementi listesine dahil edilmemiş.

Derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's şubat ayında yaptığı açıklamada, Ukrayna hükümetinin bazı tahminlerinin ‘ulaşılması zor nadir toprak elementi yataklarının Sovyet dönemi değerlendirmesine’ dayandığını bildirdi.

Kuruluş, nadir toprak elementlerinin düşük konsantrasyonda veya erişilmesi zor olabileceği için çıkarılmalarının mümkün olmayabileceğini kaydetti.