Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

Nahal Oz Üssü'ndeki başarısızlık ve güvenlik zafiyeti kabul edildi

TT

Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

İsrail ordusu, Aksa Tufanı Operasyonu olarak bilinen 7 Ekim 2023 saldırısı sırasında Hamas'ın Nahal Oz Üssü’nü ele geçirmesi ve buna eşlik eden başarısızlıklar ve bazı komutanların saldırı öncesinde ‘kibirli davrandıklarını’ kabul etmeleriyle ilgili soruşturmasının bir bölümünü yayınladı.

Soruşturma, Nahal Oz Üssü’nün o gün ‘ihmal ve başarısızlığın’ açık bir sembolü haline geldiğini ortaya koydu. Soruşturmaya göre askerî ve istihbarî hazırlık eksikliği 53 askerin ölümüne ve Gazze Şeridi'ne götürülen 10 askerin de yakalanmasına yol açtı.

Soruşturma, ordu tarafından yürütülen bir dizi askeri iç soruşturmanın bir parçası olup, sonuçları, Hamas'ın savaş hazırlığı konusunda uyarıda bulunan ancak komutanlık tarafından uyarıları dikkate alınmayan askerlerin ailelerine ve daha sonra da kamuoyuna açıklanacak.

‘Kibirli davrandık’

İlk soruşturmaya göre Hamas, Nahal Oz Üssü’nü saldırı planında stratejik bir hedef olarak belirledi ve İsrail'in Yiftah Askeri Üssü’yle birlikte bu üs için de Eriha Duvarı adını seçti; zira örgüt yıllar boyunca bu üs ve zayıf yönleri hakkında kapsamlı istihbarat topladı.

asdf
Kibbutz Nahal Oz'da 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas saldırısı sonucu meydana gelen yıkımdan (Arşiv - Reuters)

Ordunun soruşturması, güvenlik birimleri tarafından Gazze'yi boğma politikasının büyük bir güvenlik patlamasına yol açacağı konusunda uyarıldığı bilinen siyasi düzeyin eksikliklerini ele almadı; ordunun ulusal ve yerel liderliğine yönelik özeleştiriye odaklandı.

Bölgedeki subayların katıldığı bir toplantıda Birim 8200'ün başında bulunan Tuğgeneral Yossi Shariel şunları söyledi: “Biz ve herkesten önce ben görevimizi yapmadık, ders almadık ve kibirle hareket ettik.”

Soruşturmanın sonuçları Hamas ajanlarının odaların yerleri, nöbetçi kulübeleri ve askerlerin hareketleri de dahil olmak üzere üssün her ayrıntısını bildiklerini gösterdi.

Mükemmel zamanlama

Soruşturmaya göre Hamas, üsteki asker sayısının azalması nedeniyle saldırı için en uygun zamanlamanın bir tatil ya da hafta sonu olacağını değerlendirdi. Soruşturmaya göre, 6 Ekim 2023 akşamı saat 18:00'de Hamas liderliği saldırıyı gerçekleştirme emrini mensuplarına bildirdi. Bunun üzerine Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları komutanları ve mensupları da dahil olmak üzere tüm güçler askeri üsse saldırmak için hazırlıklara başladı.

İstihbarat göstergeleri bir gece önce ortaya çıkmıştı ama ordu bunları fiili hazırlıklara dönüştürmedi. Askeri komutanlık ayrıca sınıra yaklaşılmaması talimatını vererek üsteki askerlerin alarm seviyesini yükseltmeye gerek olmadığı sonucuna varmasına yol açtı.

sxcdfvg
İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınırın yakınında bir Merkava tankı (Reuters)

Soruşturmaya göre, askerler muharebe pozisyonlarında olsalardı, çatışma sahnesi çok farklı olurdu. Soruşturmada, “Nahal Oz Üssü’ne yönelik saldırı başladığında üssün ana kontrol noktasında sadece bir nöbetçi vardı, bazı bölgelerde ise askerler savunma pozisyonlarını alamadan Hamas militanları üssü çevreleyen duvara ulaştı” denildi.

Üsteki asker sayısı Hamas savaşçılarının iki katı olmasına rağmen, soruşturma askerlerin silah ve savaş kabiliyeti açısından orantısız bir dezavantaja sahip olduğunu iddia etti.

Ayrıca askerlerin sığınaklara çekilmesinin, Hamas'ın askerleri kuşatmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlayan planına uygun olduğunu açıkladı.

Kronoloji

İsrail ordusu, üsse yapılan saldırının kronolojisini aşağıdaki şekilde yayınladı:

06:30:

İlk saldırı 65 savaşçının Gazze sınırına 800 metre mesafedeki üsse saldırmasıyla başladı. Üssün içinde toplam 162 asker bulunuyordu.

06:45:

Taburun komutan yardımcısı yaralandı ve 20 dakika sonra askerler sığınaklara çekilmeye başlayarak çok sayıda Hamas savaşçısının üsse sızmasına izin verdi.

(video)

07:30:

Saldırıyı püskürtmeye çalışan güçler silahlı çatışmanın ardından bertaraf edildi.

07:40:

İlk askeri takviye Tiger zırhlı aracıyla geldi. İsrail güçleri ve Hamas savaşçıları arasındaki ilk doğrudan çatışma yaşandı.

07:50:

İsrail güçleri bir karşı saldırı için yeniden organize olmaya çalıştı, ancak saat 08:20'de saldıran gücün pusuya düşürülmesi ve komutanının öldürülmesiyle operasyon başarısız oldu.

08:53:

Hamas savaşçıları bölgede konuşlanmış bir İsrail tankını imha etmeyi başardı.

09:00:

İkinci bir saldırı dalgası başladı ve 50 Hamaslı daha üsse girerek üssün kontrolünü neredeyse tamamen ele geçirdi.

10:00:

Üçüncü dalga, 100 direnişçinin katılımıyla, bir tanktan İsrail askerlerinin kaçırılması ve üsteki kadın askerlerin esir alınmasıyla başladı.

12:00:

Üssün operasyon odası ateşe verildi ve Hamas savaşçıları bölgeden çekildi.

14:00:

İlk kurtarma güçleri yaralıları tahliye etmek üzere bölgeye ulaştı.

20:00:

Üs İsrail güçlerinden tamamen boşaltıldı.



İran'ın Iraklı müttefikleri, Kürdistan Bölgesel Yönetimi aleyhine prestijini geri kazanmaya çalışıyor

İran'ın Iraklı müttefikleri, Kürdistan Bölgesel Yönetimi aleyhine prestijini geri kazanmaya çalışıyor
TT

İran'ın Iraklı müttefikleri, Kürdistan Bölgesel Yönetimi aleyhine prestijini geri kazanmaya çalışıyor

İran'ın Iraklı müttefikleri, Kürdistan Bölgesel Yönetimi aleyhine prestijini geri kazanmaya çalışıyor

Rüstem Mahmud

Beklentilerin aksine, İran-İsrail savaşı sona erer ermez İran'ın Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) yönelik bir dizi güvenlik ve siyasi baskısı başladı. İran medyası, bölgedeki sivil yerleşim yerlerine yönelik saldırıları “İsrail Mossad'ının karargahını hedef alan saldırılar” olarak nitelendirmeye başladı. Bu arada, İran'a yakın Irak Koordinasyon Çerçevesi Güçleri, Irak hükümetini IKBY çalışanlarının maaşlarını kesmeye zorladı. Bölgedeki petrol sahalarına yönelik bir dizi istisnai saldırı başladı ve saldırıların mesajı ve kaynağı açıkça ortadaydı. Öte yandan İran'a yakın Irak medya ve siyaset platformları, federal hükümetin bölgeyle petrol ihracatı, maaş ödemeleri ve finansal düzenlemeler konusunda yapabileceği herhangi bir anlaşmayı reddederek, bölgeye karşı koordineli bir kışkırtma kampanyası başlattı. Tüm bunların, Tahran'ın “yenilgisi” sonrasında İran'a yakın Iraklı güçleri saran “yeniden prestij kazanma girişimi” dışında mantıklı bir açıklaması yok.

Bunlar, IKBY'nin söz konusu savaştaki açık siyasi ve lojistik duruşuna rağmen gerçekleşiyor. IKBY’nin siyasetçileri ve liderleri, savaş sırasında İran karşıtı herhangi bir davranışta bulunmadı, Haşdi Şabi Güçleri ve İran destekli Koordinasyon Çerçevesi Güçlerine karşı herhangi bir söylemde bulunmadı. Dahası IKBY, İran'ın kendisinden bile “övgü” aldı. Ancak tüm bunların, Irak'ta İran'ın müttefikleri ile karşıtları arasındaki büyük rekabet bağlamında hiçbir önemi yok gibi görünüyor. İran’a sadık olanlar yenilgiyi ve nüfuzunun gerilediğini inkâr etmeye çalışırken, IKBY liderliğindeki muhalifler bu gerilemenin etkilerinden faydalanmayı hedefliyor.

İsrail'in İran'ın bölgesel kanatlarını kırması ve ardından İran'a karşı son savaşı, Iraklı güçlerin görünür sessizliği ve boyun eğişi altında gerçekleşti

Bu durum, DEAŞ'a karşı savaşın sona ermesinden bu yana, son on yıldır İran'a yakın/ilişkili merkezi Irak Şii güçleri ile IKBY arasındaki ilişkiyi şekillendiren ve meşgul eden dört önemli sorundan sonra yaşanıyor. Tüm bu konularda, bahsi geçen güçler İran'ın çıkarlarını, stratejik vizyonunu ve nüfuzunu, IKBY ile kendilerini buluşturabilecek herhangi bir “yüksek ulusal çıkar”ın önüne koydu. İran'ın Irak'taki emellerinden ve muazzam gücünden sürekli olarak faydalandı.

Bu güçler IKBYnin petrol ve doğal gaz sektörlerinde, özellikle de doğal gaz sektöründe kalkınma ve bağımsızlık girişimlerini tamamen engellediler. Hatta bölgedeki petrol sahalarına karşı sürekli askeri operasyonlar düzenleyecek ve Irak devlet kurumlarının tamamını ve meşruiyetini kullanarak bölgenin petrol ihraç etmesini engelleyecek kadar ileri gittiler. Tüm bunlar, İran'ın yaptırımlar altında en önemli döviz kaynağı haline gelen Irak ekonomisi ve doğal gaz ihracatı üzerindeki “hegemonyasını” sürdürmesine hizmet etti. Bu güçler ayrıca, İran'ın bölgenin kendisine “asi bir komşu” haline gelmesini engellemek için onu “sürekli siyasi kaygı” içinde tutma arzusuna uygun olarak, çeşitli Irak hükümetlerinin bölgeye yönelik seçim vaatlerini, yazılı olanlar da dahil, yerine getirmesini engellediler.

Görsel kaldırıldı.
Kürdistan Demokrat Partisi lideri Mesud Barzani, Irak'ın Erbil kentinde İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile görüştü 12 Eylül 2024 (Reuters)

Bu iki meselenin yanı sıra bu güçler, Kürt güçleri arasında siyasi kargaşa ve çatışma yaratmak için mümkün olan en geniş alanı oluşturmaya çalıştılar; bölgedeki sorunları çözmek için bir çatışmanın gerektiği izlenimi vermek amacıyla, biriyle diğerinin aleyhine yakınlaştılar. Bunu, Kürt güçlerini İran'dan yardım istemeye ve İran'ın kendi içindeki genel stratejisine boyun eğmeye zorlamak için yaptılar. Ayrıca, bölgeye ABD'nin Irak'taki askeri varlığı konusunda şantaj yapmaya çalıştılar. Yine ve her zaman olduğu gibi, İran'ın çevresindeki ABD varlığından kurtulma emelleri için bölgeyi suçlayıp, onu ABD himayesinden çıkarma konusunda mümkün olan her şeyi yapmaya çalışmakla tehdit ettiler.

İsrail'in İran'ın bölgesel kanatlarını kırması ve ardından İran'a karşı son savaşı, yıllardır “taşkın bir kahramanlık” ve destansı savaşlara karşı “erkeksi” bir coşku iddiasında bulunan bir üstünlük söylemi pompalayan Iraklı güçlerin görünür sessizliği ve boyun eğişi altında gerçekleşti. Bu savaştan sonra söz konusu güçlerin iddia ettikleri gibi olmadıkları, siyasi ve ekonomik gelecekleri için oldukça endişeli, dış dayatmaların üstesinden gelme gücünden, güç dengesinde kayda değer bir askeri ve lojistik yetenekten yoksun oldukları ortaya çıktı.Şarku’l Avsat’ın al Majalla’dan aktardığı analize göre bu anlamda, bu güçler mekanik bir şekilde hareket ederek Irak hükümetine, egemen oldukları Irak siyasi alanına ve daha geniş bölgesel denklemdeki konumlarına karşı “prestijlerini yeniden kazanmaya” çalışıyorlar. Ancak, her şeyden önce, kendileri ve daha önce örtülü olan iddiaların gerçekliğinin farkına varan “sadık” yerel Irak toplumları nezdinde prestijlerini geri kazanmalılar.

İran’ın nüfuzu aşınıyor ve dağılıyor; en rahat “oyun alanı” olan Irak'ta artık diğer tüm araçlarını kaybetmiş olması ve açık şiddetten başka bir şekilde karşılık verememesi de bunu kanıtlıyor

Bunu başarma yolunda İran, IKBY’i hedeflerine en düşük ve en hızlı maliyetle ulaşabilecek “işlevsel bir düşman” olarak görüyor. Sonuç olarak IKBY, Irak denkleminde yalnızca önyargılı siyasi ve ideolojik suçlamalarla dolu bir cephaneliği kuşanmış, hem siyasi alanda hem de sahada aynı şekilde karşılık verme yeteneğinden yoksun bir “azınlık” konumunda.

Görsel kaldırıldı.
IKBY'nin başkenti Erbil'de Kürt bayrağı, 4 Temmuz 2025 (AFP)

Ancak, İran'ın en rahat “oyun alanı” olan Irak'ta, diğer tüm araçlarını kaybetmiş olması nedeniyle artık açık şiddet dışında bir yanıt verememesi, İran'ın etkisinin giderek azaldığını ve parçalandığını kanıtlamaktadır. Ayrıca, bölgede yarattığı kutuplaşmanın, en azından siyasi düzeyde, onu daha da radikal bir bölünmeye iteceğini ve ardından İran'a karşı olan güçlerle, özellikle Sadr hareketi gibi “Şii” gruplar olmak üzere çok sayıda İran karşıtı güçlerle mutlak siyasi ittifaklara iteceğini de fark etmiyorlar. Keza böyle bir davranışta bulunmanın bir “bahar yolculuğu” olmadığını, bunun, ilkelere ve dengeye bağlı olanların ateşini yeniden körükleyebileceğini anlamıyorlar. Bu hataları, geçmiş olaylarda belirli bir sınırı aşan diğer grupların "hatalarından" daha az maliyetli olmayabilir.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.


Venezuela, ABD'nin hamlelerine yanıt olarak karasularına savaş gemileri ve insansız hava araçları konuşlandırıyor

Pasifik Okyanusu'ndaki Kolombiya kıyıları yakınlarında bulunan güdümlü füze destroyeri USS Sampson. ABD Başkanı Donald Trump, uyuşturucu kaçakçılığını önleme çabalarının bir parçası olarak Venezuela kıyılarına üç savaş gemisinin konuşlandırılmasını emretti (AFP)
Pasifik Okyanusu'ndaki Kolombiya kıyıları yakınlarında bulunan güdümlü füze destroyeri USS Sampson. ABD Başkanı Donald Trump, uyuşturucu kaçakçılığını önleme çabalarının bir parçası olarak Venezuela kıyılarına üç savaş gemisinin konuşlandırılmasını emretti (AFP)
TT

Venezuela, ABD'nin hamlelerine yanıt olarak karasularına savaş gemileri ve insansız hava araçları konuşlandırıyor

Pasifik Okyanusu'ndaki Kolombiya kıyıları yakınlarında bulunan güdümlü füze destroyeri USS Sampson. ABD Başkanı Donald Trump, uyuşturucu kaçakçılığını önleme çabalarının bir parçası olarak Venezuela kıyılarına üç savaş gemisinin konuşlandırılmasını emretti (AFP)
Pasifik Okyanusu'ndaki Kolombiya kıyıları yakınlarında bulunan güdümlü füze destroyeri USS Sampson. ABD Başkanı Donald Trump, uyuşturucu kaçakçılığını önleme çabalarının bir parçası olarak Venezuela kıyılarına üç savaş gemisinin konuşlandırılmasını emretti (AFP)

Venezuela, ABD'nin uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele bahanesiyle Karayipler bölgesine çok sayıda savaş gemisi göndermesine yanıt olarak dün karasularına donanma gemileri ve insansız hava araçları (İHA) konuşlandıracağını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın AP'den aktardığına göre Silahlı Kuvvetler Bakanı Vladimir Padrino, bir video kaydında, "Venezuela Körfezi'ne deniz devriyeleri ve karasularımızın kuzeyine daha büyük gemilerin" sevk edildiğini, ayrıca "çeşitli görevler için çok sayıda İHA’nın sevk edildiğini" açıkladı.

Washington, geçen hafta bölgeye füze fırlatabilen üç destroyerin yanı sıra güdümlü bir seyir füzesi gemisi ve dün tanıttığı nükleer enerjili hızlı saldırı denizaltısını konuşlandıracağını duyurmuştu.

ABD'de bazı medya kuruluşları, Pentagon'un Venezuela açıklarındaki Karayipler bölgesine 4 bin deniz personeli göndermeyi planladığını bildirdi.


Birleşmiş Milletler yapay zekâ konusunda uluslararası bir ekip kurdu

BM Genel Kurulu, yapay zeka konusunda uzmanlardan oluşan bir grup kuruyor (Reuters)
BM Genel Kurulu, yapay zeka konusunda uzmanlardan oluşan bir grup kuruyor (Reuters)
TT

Birleşmiş Milletler yapay zekâ konusunda uluslararası bir ekip kurdu

BM Genel Kurulu, yapay zeka konusunda uzmanlardan oluşan bir grup kuruyor (Reuters)
BM Genel Kurulu, yapay zeka konusunda uzmanlardan oluşan bir grup kuruyor (Reuters)

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu dün, yapay zeka konusunda uzman bilim insanlarından oluşan bir grup kurdu. Bu grubun amacı, uluslararası toplumun bu konuda bilinçli kararlar almasına yardımcı olmak.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığına göre demokrasi ve insan haklarını tehdit edebilecek devrim niteliğindeki teknolojilerin hızla gelişmesine ilişkin artan endişeler arasında, BM üye ülkeleri, "Gelecek İçin Şart"ın bir parçası olarak, hükümetler ve bu sektördeki paydaşlar arasında uluslararası diyaloğu yönlendirecek böyle bir grup kurmayı taahhüt etti.

Dün kabul edilen bir kararla Genel Kurul, Yapay Zeka üzerine Bağımsız Uluslararası Bilimsel Paneli resmen kurdu. Panelin görevi, "yapay zekanın vaatleri, riskleri ve etkileri üzerine mevcut çalışmaları özetleyen ve analiz eden kanıta dayalı bilimsel değerlendirmeler" sunmak.

Bu yıllık raporlar "bağlayıcı olmadan karar alma süreçlerine rehberlik edecek."

BM Genel Sekreteri António Guterres, bu grubun kurulmasını överek, grubun “yapay zeka alanındaki en son araştırmalar ile politika yapımı arasında hayati bir bağlantı” görevi göreceğini söyledi.

Üç yıl süreyle görev yapacak 40 ekip üyesinin seçimi için adaylıkların açılması bekleniyor.

Dün kabul edilen kararla, "en iyi uygulamaları ve öğrenilen bilgileri paylaşma" amacıyla "Yıllık Küresel Yapay Zeka Yönetişim Diyaloğu"nun temelleri atıldı. İlk diyalog, 2026 yılında Cenevre'de düzenlenecek Dünya Yapay Zeka Zirvesi kapsamında başlatılacak.