Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

Nahal Oz Üssü'ndeki başarısızlık ve güvenlik zafiyeti kabul edildi

TT

Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

Kibirli davrandık... İsrail 7 Ekim'de yaşananların bir kısmına ilişkin soruşturmaları yayınladı

İsrail ordusu, Aksa Tufanı Operasyonu olarak bilinen 7 Ekim 2023 saldırısı sırasında Hamas'ın Nahal Oz Üssü’nü ele geçirmesi ve buna eşlik eden başarısızlıklar ve bazı komutanların saldırı öncesinde ‘kibirli davrandıklarını’ kabul etmeleriyle ilgili soruşturmasının bir bölümünü yayınladı.

Soruşturma, Nahal Oz Üssü’nün o gün ‘ihmal ve başarısızlığın’ açık bir sembolü haline geldiğini ortaya koydu. Soruşturmaya göre askerî ve istihbarî hazırlık eksikliği 53 askerin ölümüne ve Gazze Şeridi'ne götürülen 10 askerin de yakalanmasına yol açtı.

Soruşturma, ordu tarafından yürütülen bir dizi askeri iç soruşturmanın bir parçası olup, sonuçları, Hamas'ın savaş hazırlığı konusunda uyarıda bulunan ancak komutanlık tarafından uyarıları dikkate alınmayan askerlerin ailelerine ve daha sonra da kamuoyuna açıklanacak.

‘Kibirli davrandık’

İlk soruşturmaya göre Hamas, Nahal Oz Üssü’nü saldırı planında stratejik bir hedef olarak belirledi ve İsrail'in Yiftah Askeri Üssü’yle birlikte bu üs için de Eriha Duvarı adını seçti; zira örgüt yıllar boyunca bu üs ve zayıf yönleri hakkında kapsamlı istihbarat topladı.

asdf
Kibbutz Nahal Oz'da 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas saldırısı sonucu meydana gelen yıkımdan (Arşiv - Reuters)

Ordunun soruşturması, güvenlik birimleri tarafından Gazze'yi boğma politikasının büyük bir güvenlik patlamasına yol açacağı konusunda uyarıldığı bilinen siyasi düzeyin eksikliklerini ele almadı; ordunun ulusal ve yerel liderliğine yönelik özeleştiriye odaklandı.

Bölgedeki subayların katıldığı bir toplantıda Birim 8200'ün başında bulunan Tuğgeneral Yossi Shariel şunları söyledi: “Biz ve herkesten önce ben görevimizi yapmadık, ders almadık ve kibirle hareket ettik.”

Soruşturmanın sonuçları Hamas ajanlarının odaların yerleri, nöbetçi kulübeleri ve askerlerin hareketleri de dahil olmak üzere üssün her ayrıntısını bildiklerini gösterdi.

Mükemmel zamanlama

Soruşturmaya göre Hamas, üsteki asker sayısının azalması nedeniyle saldırı için en uygun zamanlamanın bir tatil ya da hafta sonu olacağını değerlendirdi. Soruşturmaya göre, 6 Ekim 2023 akşamı saat 18:00'de Hamas liderliği saldırıyı gerçekleştirme emrini mensuplarına bildirdi. Bunun üzerine Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları komutanları ve mensupları da dahil olmak üzere tüm güçler askeri üsse saldırmak için hazırlıklara başladı.

İstihbarat göstergeleri bir gece önce ortaya çıkmıştı ama ordu bunları fiili hazırlıklara dönüştürmedi. Askeri komutanlık ayrıca sınıra yaklaşılmaması talimatını vererek üsteki askerlerin alarm seviyesini yükseltmeye gerek olmadığı sonucuna varmasına yol açtı.

sxcdfvg
İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınırın yakınında bir Merkava tankı (Reuters)

Soruşturmaya göre, askerler muharebe pozisyonlarında olsalardı, çatışma sahnesi çok farklı olurdu. Soruşturmada, “Nahal Oz Üssü’ne yönelik saldırı başladığında üssün ana kontrol noktasında sadece bir nöbetçi vardı, bazı bölgelerde ise askerler savunma pozisyonlarını alamadan Hamas militanları üssü çevreleyen duvara ulaştı” denildi.

Üsteki asker sayısı Hamas savaşçılarının iki katı olmasına rağmen, soruşturma askerlerin silah ve savaş kabiliyeti açısından orantısız bir dezavantaja sahip olduğunu iddia etti.

Ayrıca askerlerin sığınaklara çekilmesinin, Hamas'ın askerleri kuşatmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlayan planına uygun olduğunu açıkladı.

Kronoloji

İsrail ordusu, üsse yapılan saldırının kronolojisini aşağıdaki şekilde yayınladı:

06:30:

İlk saldırı 65 savaşçının Gazze sınırına 800 metre mesafedeki üsse saldırmasıyla başladı. Üssün içinde toplam 162 asker bulunuyordu.

06:45:

Taburun komutan yardımcısı yaralandı ve 20 dakika sonra askerler sığınaklara çekilmeye başlayarak çok sayıda Hamas savaşçısının üsse sızmasına izin verdi.

(video)

07:30:

Saldırıyı püskürtmeye çalışan güçler silahlı çatışmanın ardından bertaraf edildi.

07:40:

İlk askeri takviye Tiger zırhlı aracıyla geldi. İsrail güçleri ve Hamas savaşçıları arasındaki ilk doğrudan çatışma yaşandı.

07:50:

İsrail güçleri bir karşı saldırı için yeniden organize olmaya çalıştı, ancak saat 08:20'de saldıran gücün pusuya düşürülmesi ve komutanının öldürülmesiyle operasyon başarısız oldu.

08:53:

Hamas savaşçıları bölgede konuşlanmış bir İsrail tankını imha etmeyi başardı.

09:00:

İkinci bir saldırı dalgası başladı ve 50 Hamaslı daha üsse girerek üssün kontrolünü neredeyse tamamen ele geçirdi.

10:00:

Üçüncü dalga, 100 direnişçinin katılımıyla, bir tanktan İsrail askerlerinin kaçırılması ve üsteki kadın askerlerin esir alınmasıyla başladı.

12:00:

Üssün operasyon odası ateşe verildi ve Hamas savaşçıları bölgeden çekildi.

14:00:

İlk kurtarma güçleri yaralıları tahliye etmek üzere bölgeye ulaştı.

20:00:

Üs İsrail güçlerinden tamamen boşaltıldı.



Trump, Chevron'un Venezuela'da petrol üretmesine izin veren anlaşmayı neden iptal etti?

Küresel bir teknoloji hizmetleri şirketi olan Chevron'un Karakas'taki idari ofisinde bulunan logosu (AFP)
Küresel bir teknoloji hizmetleri şirketi olan Chevron'un Karakas'taki idari ofisinde bulunan logosu (AFP)
TT

Trump, Chevron'un Venezuela'da petrol üretmesine izin veren anlaşmayı neden iptal etti?

Küresel bir teknoloji hizmetleri şirketi olan Chevron'un Karakas'taki idari ofisinde bulunan logosu (AFP)
Küresel bir teknoloji hizmetleri şirketi olan Chevron'un Karakas'taki idari ofisinde bulunan logosu (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump dün, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yu seçim reformları ve göçmenlerin geri dönüşü konusunda ilerleme kaydetmemekle suçlayarak, selefi Joe Biden tarafından iki yıldan uzun bir süre önce Chevron'a Venezuela'da faaliyet göstermesi için verilen lisansı iptal etti.

Trump, Truth Social'de yaptığı paylaşımda, ‘26 Kasım 2022 tarihli Petrol İşlemleri Anlaşması’ndaki feragatleri iptal ettiğini’ söyledi.

Trump yorumlarında Chevron'dan ismen bahsetmedi, ancak Washington 26 Kasım 2022 tarihinde Chevron'a Venezuela'nın petrol sektöründe faaliyet göstermesi için bir lisans vermişti. Bu, yönetimin o gün Venezuela'ya verdiği tek ruhsattı.

Venezuela Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, “ABD hükümeti, Chevron'a yaptırım uygulayacağını açıklayarak zararlı ve açıklanamaz bir karar aldı. Bu tür başarısız kararlar Venezuela'dan göçü tetikliyor” ifadelerini kullandı.

Diğer yandan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio daha sonra X platformunda yaptığı açıklamada, ‘gayrimeşru Maduro rejimini utanç verici bir şekilde finanse eden’ Biden dönemine ait tüm petrol ve gaz lisanslarının feshedilmesi için dış politika rehberliği sağlayacağını ifade etti.

Chevron, Trump'ın genelgesinden haberdar olduğunu ve sonuçlarını incelediğini açıkladı.

Chevron, Venezuela'daki faaliyetlerinden günde yaklaşık 240 bin varil ham petrol ihraç ediyor ki bu rakam ülkenin tüm petrol üretiminin dörtte birinden fazlasını oluşturuyor.

Lisansın feshedilmesi Chevron'un ‘artık Venezuela ham petrolünü ihraç edemeyeceği’ anlamına geliyor. Venezuela'nın devlet petrol şirketi PDVSA, Chevron'un daha önce ihraç ettiği petrolü ihraç ederse, ABD yaptırımları nedeniyle ABD rafinerileri bu petrolü satın alamayacak.

Geçtiğimiz ocak ayında göreve geldiğinden beri Trump defalarca ABD'nin Venezuela petrolüne ihtiyacı olmadığını söyledi ve Chevron'un işletme lisansını iptal etmeye açık kapı bıraktı. Trump ilk döneminde Maduro hükümetine karşı özellikle Venezuela'nın enerji sektörünü hedef alan ‘maksimum baskı’ yaptırımları politikası izlemişti.

Başlangıçta adil ve demokratik seçimleri teşvik etmek için yaptırımları hafifleten Biden, nisan ayında Maduro'nun seçim vaatlerini yerine getirmediğini söyleyerek kapsamlı petrol yaptırımlarını yeniden uygulamaya koydu. Ancak Biden, ABD'nin diğer birçok yabancı petrol şirketine verdiği izinlerle birlikte Chevron'un lisansını da olduğu gibi bıraktı.

Venezuela petrol endüstrisini yakından tanıyan bir kaynak, Chevron'un lisansından elde edilen vergi ve royalti ödemelerinin 2023 başından bu yana Maduro yönetimine istikrarlı bir gelir kaynağı sağladığını söyledi. Bu para Venezuela ekonomisini, özellikle de geçen yıl genişleyen petrol ve bankacılık sektörlerini canlandırdı.

xscdfgrt
Chevron tarafından kiralanan bir petrol tankeri, Venezuela'nın San Francisco belediyesindeki Maracaibo Gölü'nde bulunan Pago Grande petrol terminalinde yükleniyor. (Reuters)

Danışmanlık firması Aurora Macro Strategies'ten Jose Ignacio Hernandez, hükümetin Chevron ve birkaç Avrupalı şirket için tüm ABD lisansları kapsamındaki petrol faaliyetlerinden sadece telif ve vergiler dikkate alındığında yılda 2,1 milyar ila 3,2 milyar dolar arasında gelir elde ettiğini söyledi.

ABD Enerji Bakanı Chris Wright, Trump'ın yorumlarının ardından dün yaptığı açıklamada, “ABD dünyanın en büyük petrol üreticisidir ve diğer ülkelerdeki küçük kesintiler küresel arzı etkilemeyecektir” dedi.

‘Seçim koşulları yerine getirilmedi’

Şubat ayı başında Trump, Karakas'ın ABD'de yasadışı olarak bulunan tüm Venezuelalı göçmenleri kabul etmeyi ve geri dönmeleri için onlara ulaşım sağlamayı kabul ettiğini söyledi.

Bu açıklama, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Richard Grenell'in Karakas'ta Maduro ile görüşmesinden ve ABD'li altı tutukluyu iade etmesinden bir gün sonra geldi.

Trump dün yaptığı bir paylaşımda, Maduro'nun ‘seçim koşullarını yerine getirmediğini’ ve Venezuelalıları ABD'den kararlaştırılan hızda çıkarmadığını söyledi. Trump, ‘seçim koşulları’ ile neyi kastettiğini açıklamadı. Ayrıca Washington, Maduro'nun son seçimleri kazandığını reddetti. Venezuela muhalefeti Temmuz 2024'te yapılan başkanlık seçimlerini ezici bir çoğunlukla kazandığını söylemiş, bu iddia ABD ve diğer Batılı ülkeler tarafından da desteklenmişti.

Muhalefet lideri Maria Corina Machado, Trump'ın oğlu Donald Trump Jr. ile video ve podcast programında yaptığı söyleşide, lisansın iptalinin Trump'ın Venezuelalıların yanında olduğunu kanıtladığını belirtti.

Machado, “Az önce söyledikleriniz bana Başkan Trump'ın Venezuela halkının, demokrasinin, ABD ve Venezuela için refahın yanında olduğunun kanıtıdır” dedi.

Trump, petrol imtiyaz anlaşmasının 1 Mart'taki yenileme opsiyonu itibariyle sona ereceğini bildirdi. Şu anda ABD limanlarına giden ya da ay sonuna kadar Venezuela'yı terk etmek üzere olan Venezuela ham petrol sevkiyatlarına ne olacağı ise henüz belli değil.

Maduro ve hükümeti, ABD ve diğerleri tarafından uygulanan yaptırımları uzun süredir reddediyor ve bunların Venezuela'yı felç etmek üzere tasarlanmış ‘ekonomik savaş’ anlamına gelen gayrimeşru tedbirler olduğunu söylüyor.

Maduro ve müttefikleri, yaptırımlara rağmen ülkenin ‘direncini’ överken, geçmişte yaşanan bazı ekonomik zorluk ve kıtlıklardan yaptırımları sorumlu tutmuşlardı.

asdfrgthy
Karakas'ta devlete ait petrol şirketi PDVSA'nın merkezi önünde petrol sondaj kulesini tutan el heykeli (AFP)

Ruhsat ilk verildiğinde Chevron'un Venezuela'ya yaklaşık 3 milyar dolar borcu vardı. Şirketin kaynaklar tarafından özetlenen borç kurtarma planına göre, petrol üretimi beklendiği gibi ortalama 200 bin varile yaklaştığında 2024 yılı sonuna kadar yaklaşık 1,7 milyar dolar geri kazanılmış olacak.

Chevron'un yenilenen lisansı otomatik olarak PDVSA ile ortak girişimlerde ham petrol üretimini genişletmesine ve rafinerilerine ve diğer müşterilerine yaklaşık 240 bin varil/gün göndermesine izin verdi.

Şubat ayının başlarında Chevron, maliyetleri düşürme ve işi düzene sokma çabalarının bir parçası olarak 2026 yılı sonuna kadar küresel personelinin yüzde 20'sini işten çıkaracağını açıkladı. Chevron, çalışanlarına şirketin rakiplerinin gerisinde kaldığını ve hızlı karar almakta zorlandığını bildirdi.