Yeni Zelanda, Trump hakkında ‘hayal kırıklığı yaratan’ açıklamalar yaptığı gerekçesiyle Londra Büyükelçisi’ni görevden aldı

Büyükelçi Phil Goff (Wikipedia)
Büyükelçi Phil Goff (Wikipedia)
TT

Yeni Zelanda, Trump hakkında ‘hayal kırıklığı yaratan’ açıklamalar yaptığı gerekçesiyle Londra Büyükelçisi’ni görevden aldı

Büyükelçi Phil Goff (Wikipedia)
Büyükelçi Phil Goff (Wikipedia)

Yeni Zelanda bugün yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarihi olayları kavrayışını kamuoyu önünde sorgulayarak ‘hayal kırıklığı yaratan’ açıklamalarda bulunduğu için Londra Büyükelçisi’ni görevden aldığını duyurdu.

Geçtiğimiz salı günü Rusya'nın Ukrayna'yı işgali üzerine düzenlenen bir yuvarlak masa toplantısına katılan Büyükelçi Phil Goff, Trump'ın ‘tarihi gerçekten anlayıp anlamadığını’ sorguladı. Büyükelçi ayrıca, Trump'ın Ukrayna'daki savaşı durdurmak için Rusya ile başlatmaya çalıştığı barış müzakerelerini, Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'nın bir bölümünü ilhak etmesine izin veren 1938 Münih Anlaşması ile karşılaştırdı.

Bugün bazıları Trump'ın Kiev'i, Rusya'nın işgal ettiği Ukrayna topraklarının büyük bölümünü elinde tuttuğu bir barış anlaşmasını kabul etmeye zorlayacağından korkuyor.

Büyükelçi, Londra'daki Chatham House'da düzenlenen yuvarlak masa toplantısında şunları söyledi: “Winston Churchill'in Münih Anlaşması'ndan sonra 1938'de Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmayı hatırlatmak istiyorum. Churchill dönemin Başbakanı Neville Chamberlain'e dönerek şöyle demişti: ‘Savaş ile onursuzluk arasında bir seçim yapmanız gerekiyordu. Siz onursuzluğu seçtiniz ama yine de savaştan kaçamayacaksınız.’ Başkan Trump, Churchill'in büstünü Oval Ofis'e yeniden yerleştirdi. Ama sizce tarihi gerçekten anlıyor mu?”

Bunun üzerine Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters'ın Sözcüsü, büyükelçinin yorumlarının ‘büyük hayal kırıklığı yarattığını’ söyledi. Sözcü, büyükelçinin sözlerinin ‘Yeni Zelanda hükümetinin görüşlerini temsil etmediğini’ ve ‘Londra'daki görevinde kalmasını kabul edilemez’ hale getirdiğini belirtti.

Washington bu hafta Ukrayna'ya askeri yardımı askıya aldı ve Ukrayna ordusunun Rus işgaline verdiği yanıtın iki kilit unsuru olan Kiev ile istihbarat paylaşımını ‘dondurdu’. Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile doğrudan iletişime yeniden başlayan Trump, cuma günü Beyaz Saray'da Ukraynalı mevkidaşı Vladimir Zelenskiy ile kameralar önünde yaşadığı şiddetli tartışma sırasında Ukrayna'yı ‘terk etmekle’ tehdit etti.



Antarktika ozon deliğinin iyileştiği doğrulandı: 10 yıl içinde tamamen kaybolabilir

Antarktika'daki ozon deliğinin küçülmesi, toplumsal çabalarının meyve verdiğini gösteriyor (AP)
Antarktika'daki ozon deliğinin küçülmesi, toplumsal çabalarının meyve verdiğini gösteriyor (AP)
TT

Antarktika ozon deliğinin iyileştiği doğrulandı: 10 yıl içinde tamamen kaybolabilir

Antarktika'daki ozon deliğinin küçülmesi, toplumsal çabalarının meyve verdiğini gösteriyor (AP)
Antarktika'daki ozon deliğinin küçülmesi, toplumsal çabalarının meyve verdiğini gösteriyor (AP)

Bilim insanları, Antarktika'nın üstündeki ozon deliğinin, insanların çabaları sayesinde iyileştiğini doğruladı. 

Stratosferde doğal yolla oluşan ozon, Dünya'yı Güneş'in zararlı ultraviyole (UV) ışınlarından koruyan bir tür güneş kremi görevi görüyor.

1985'te Antarktika üzerindeki ozon tabakasında, Güney Yarımküre'nin ilkbahar dönemine denk gelen eylülle aralık arasında açılan bir "delik" keşfedilmişti. Bu mevsimsel ozon incelmesi, UV ışınlarının aniden yüzeye süzülmesine izin vererek cilt kanseri gibi sağlık sorunlarına yol açıyor.

Bu dönemde ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nde çalışan bilim insanı Susan Solomon ve ekip arkadaşları Antarktika'da yaptıkları incelemeler sonucu, ozon deliğine kloroflorokarbonların (CFC) neden olduğunu tespit etmişti. 

Daha sonra 197 ülke tarafından imzalanan Montreal Protokolü kapsamında, ozon tabakasını incelten malzemelerin kademeli olarak yasaklanmasına karar verilmişti. CFC'ler soğutma sistemleri, klima, ve aerosol spreyleri gibi alanlarda kullanılıyordu.

Son yıllarda yapılan çalışmalar, özellikle eylül aylarında ozon deliğinin küçüldüğünü gösterse de bilim insanları bunlara temkinli yaklaşıyordu. 

Solomon, daralmaya CFC'lerin azalmasının mı yoksa hava durumundaki El Niño ve kutup girdabı gibi doğal süreçlerin mi neden olduğunu belirlemenin zorluğundan bahsediyor. Bu nedenle bazı bilim insanları, iyileşmenin sanıldığı kadar iyi gitmediğini düşünüyordu.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) doktora öğrencisi Peidong Wang "Ozonda istatistiksel olarak anlamlı bir artış tespit etmek nispeten kolay olsa da, bu değişiklikleri belirli etkenlere bağlamak daha zor" diyor.

Wang, Solomon ve ekip arkadaşları hakemli dergi Nature'da dün (5 Mart) yayımlanan çalışmada, bu küçülmenin gerçekten de ozon tabakasını incelten malzemelerin devre dışı bırakılmasından kaynaklandığını saptadı.

Bilim insanları Dünya atmosferinin simülasyonlarını oluşturarak farklı senaryoları test etti. Bu sayede incelmenin hava durumundaki doğal değişimlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamaya çalıştılar.

Örneğin sera gazı veya ozon tabakasını incelten maddelerin artmadığı senaryoları incelediler. Ayrıca sadece bu maddelerin azaldığı veya sera gazlarının arttığı simülasyonlar da yürüttüler. 

Ekip daha sonra bunları, Antarktika ozon deliğinin 2005'ten bugüne kadarki gerçek uydu gözlemleriyle karşılaştırdı.

Bulgular, Antarktika ozon deliğinin toplumların çabası sayesinde iyileştiğini doğruladı.

Solomon "Yüzde 95 kesinlikle söyleyebiliriz ki sonuçlar, deliğin iyileştiğini gösteriyor. Bu harika bir şey. Bu da çevre sorunlarını gerçekten çözebileceğimizi gösteriyor" diyor.

Araştırmacılar süreç bu şekilde ilerlerse 10 yıl içinde deliğin tamamen ortadan kalkabileceğini düşünüyor. 

Solomon "2035 gibi bir tarihte, Antarktika'da ozon deliğinin hiç incelmediği bir yıl görebiliriz. Ve bu benim için çok heyecan verici olacak" diyerek ekliyor: 

Bazılarınız yaşam süreniz içinde ozon deliğinin tamamen ortadan kalktığını göreceksiniz. Ve bunu insanlar başardı.

Independent Türkçe, IFLScience, Phys.org, Nature