Siyasi deneyimi olmayan önde gelen bir bankacı… Kanada Başbakanı olması muhtemel Mark Carney kimdir?

Mark Carney, Trudeau'nun yerine Liberal Parti'nin başına geçmeye aday (AP)
Mark Carney, Trudeau'nun yerine Liberal Parti'nin başına geçmeye aday (AP)
TT

Siyasi deneyimi olmayan önde gelen bir bankacı… Kanada Başbakanı olması muhtemel Mark Carney kimdir?

Mark Carney, Trudeau'nun yerine Liberal Parti'nin başına geçmeye aday (AP)
Mark Carney, Trudeau'nun yerine Liberal Parti'nin başına geçmeye aday (AP)

Kanada'nın iktidar partisi bugün Justin Trudeau'nun yerine başbakanlık görevini üstlenecek yeni liderini seçecek.

Kanada Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası'nın eski başkanlarından Mark Carney (59), bugün Liberal Parti'nin (merkez sol) liderliğini ve dolayısıyla başbakanlığı kazanma ihtimali en yüksek olan kişi gibi görünüyor.

Peki Mark Carney hakkında ne biliyoruz?

BBC'ye göre Carney, Kanada'nın kuzeyindeki Fort Smith kasabasında doğdu. 1995 yılında Oxford Üniversitesi'nden ekonomi alanında doktora derecesini aldı.

Carney bankacılık sektöründe çeşitli görevlerde bulundu ve Goldman Sachs için New York, Londra ve Tokyo gibi yerlerde çalışarak dünyayı dolaştı.

2003 yılında özel sektörden ayrılarak Kanada Merkez Bankası'na başkan yardımcısı olarak atandı ve ardından Maliye Bakanlığı'nda bakan yardımcısı olarak çalıştı.

2007 yılında, küresel piyasaların çökerek ülkeyi derin bir resesyona sürüklemesinden kısa bir süre önce Kanada Merkez Bankası Başkanı olarak atandı. Merkez bankasındaki liderliği, ülkesinin krizin en kötüsünden kaçınmasına yardımcı olduğu için büyük övgü aldı.

Merkez bankacılarının ihtiyatlı oldukları bilinmesine rağmen, faiz oranlarını önemli ölçüde düşürdükten sonra en az bir yıl boyunca düşük tutma niyetleri konusunda şeffaf davrandı.

Bu hamle, piyasalar dibe vurduğunda bile işletmelerin yatırım yapmaya devam etmesine yardımcı olduğu için büyük övgü aldı. İngiltere Merkez Bankası Başkanı olarak Londra'ya taşındığında da benzer bir yaklaşımı sürdürdü.

Carney, 2013 yılında göreve başladığında 300 yıllık tarihinde İngiltere Merkez Bankası'na başkan olan ilk İngiliz olmayan kişiydi.

Bankanın genel merkezinde görev yaptığı süre boyunca kurumun işleyişinde önemli değişikliklere imza attı.

Bankayı modernize etmesiyle tanınıyor. Göreve geldiğinde faiz oranları düşük seviyelerdeydi. Carney, bankanın ekonomiyi daha fazla desteklemeye çalıştığı ve işsizlik oranı yüzde 7'nin altına düşene kadar faiz oranlarını artırmama sözü vererek borç vermeyi teşvik ettiği bir 'ileriye dönük yönlendirme' politikası başlattı.

Brexit referandumundan önce Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma yönündeki bir oylamanın resesyona yol açabileceği konusunda uyardı.

Siyasi deneyim eksikliği

Çoğu başbakan adayının aksine Carney daha önce hiç siyasi görevde bulunmadı. Bununla birlikte, Trudeau'nun yerine geçme yarışında en olası isim olarak görülüyor.

Kazanması halinde, Kanada'nın bugüne kadarki en zorlu sınavlarından biri olan, en büyük ticaret ortağı ABD ile tırmanan ticaret savaşı sırasında başbakan olacak.

Ancak Carney'nin bankadaki görevi, ocak ayında göreve geldiğinden bu yana Kanada'ya ağır gümrük vergileri uygulamakla kalmayıp ABD'nin Kanada'yı ilhak etmesini de öneren ABD Başkanı Donald Trump'la başa çıkma konusunda kendisine bolca deneyim kazandırmış görünüyor.

dfergt
Mark Carney, İngiltere Merkez Bankası Başkanı olan ilk İngiliz olmayan kişi (Reuters)

Carney 2011'den 2018'e kadar dünyanın dört bir yanındaki düzenleyici otoritelerin çalışmalarını koordine eden Finansal İstikrar Kurulu'nun (FSB) başkanlığını yürüttü ve Trump'ın ilk başkanlık dönemindeki politikalara verilen küresel yanıtta kilit bir rol oynadı.

Carney geçen ayın sonlarında Liberal Parti liderlik tartışması sırasında şunları söyledi: “Krizlerin nasıl yönetileceğini biliyorum. Böyle bir durumda kriz yönetimi uzmanlığına ve müzakere becerilerine ihtiyaç duyarsınız.”

Kanada Kraliyet Askeri Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Stephanie Chouinard, Carney'nin parti liderliği için destek kazanmasına yardımcı olan şeyin deneyimi ve ekonomik ciddiyeti olduğunu söyledi.

Chouinard, Carney'nin kendisini Trudeau'dan ve onun siyasi pozisyonlarından uzaklaştırmayı başardığını kaydetti.

Trudeau ocak ayında yaklaşık on yıldır sürdürdüğü görevinden istifa edeceğini açıklamış, bu hamle popülaritesi azalan partinin, yaklaşan genel seçimlerin baskısıyla karşı karşıya kalmasına neden olmuştu.



Kanada'nın yeni başbakanı: Amerikalılar ülkemizi istiyor ama Trump'ın kazanmasına izin vermeyeceğiz

Mark Carney, Justin Trudeau'nun Kanada'daki Liberal Parti kongresinde yaptığı konuşmayı dinliyor. (Reuters)
Mark Carney, Justin Trudeau'nun Kanada'daki Liberal Parti kongresinde yaptığı konuşmayı dinliyor. (Reuters)
TT

Kanada'nın yeni başbakanı: Amerikalılar ülkemizi istiyor ama Trump'ın kazanmasına izin vermeyeceğiz

Mark Carney, Justin Trudeau'nun Kanada'daki Liberal Parti kongresinde yaptığı konuşmayı dinliyor. (Reuters)
Mark Carney, Justin Trudeau'nun Kanada'daki Liberal Parti kongresinde yaptığı konuşmayı dinliyor. (Reuters)

Kanada'nın iktidar partisi dün, ülkenin Donald Trump yönetimindeki ABD ile tarihi gerilimler yaşadığı bir dönemde, Justin Trudeau'nun yerine Mark Carney'i yeni lideri ve bir sonraki hükümetin başbakanı olarak seçti. Liberal Parti Başkanı Sachit Mehra, 59 yaşındaki eski bankacı ve siyaset acemisi Carney'in oyların yüzde 85,9'unu kazandığını açıkladı.

Ottawa'da yaptığı zafer konuşmasında, “Amerikalılar ülkemizi istiyor ama Trump'ın kazanmasına izin vermeyeceğiz” diyen Carney, Kanada'nın ‘yeni bir ekonomi ve yeni ticari ilişkiler inşa etmesi’ gerektiğini ifade etti.

Parti destekçilerine yaptığı veda konuşmasında Trudeau, Kanada'nın Trump'ın başkanlığı döneminde komşularından gelen tehditler nedeniyle ‘varoluşsal bir meydan okuma’ ile karşı karşıya olduğunu vurguladı. Trudeau, Liberal Parti'nin yeni liderinin açıklanmasından önce Ottawa'da toplanan kalabalığa “Kanadalılar komşularından gelen varoluşsal ve ekonomik bir meydan okumayla karşı karşıya” dedi.

Sınırlı siyasi deneyime sahip eski bir bankacı olan Carney, dün merkez sol Liberal Parti liderliğini kazanmak için favoriydi. Trudeau geçtiğimiz ocak ayında yaklaşık on yıldır sürdürdüğü görevinden istifa edeceğini açıklamış ve bu hamleyi partinin azalan popülaritesinden yaklaşan genel seçimlere kadar pek çok baskıyla yüzleşirken yapmıştı. Trudeau ile halefi arasındaki devir teslimin yeni hükümetin kurulmasıyla birlikte birkaç gün içinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Kanada Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası'nın eski başkanlarından Carney, kampanyasına verilen kamuoyu desteği ve finansman açısından rakiplerinin önünde yer aldı. Son haftalarda tartışmalara tek bir soru hâkim oldu: Trump'a ve saldırılarına karşı koyacak doğru kişi kim? Carney cuma günkü son kampanya mitinginde “Hayatımızın en ciddi kriziyle karşı karşıyayız” dedi ve kariyerinde kazandığı her şeyin ‘kendisini bu ana hazırladığını’ vurguladı. Kampanyası sırasında Carney, kriz yönetimi konusundaki deneyimine odaklandı; bu strateji işe yaramış ve kendisine avantaj sağlamış gibi görünüyor.

Trump Kanada'dan yapılan ithalata gümrük vergisi koyarak bir ticaret savaşı başlattı ve bu ülkenin ‘Amerika'nın 51’inci eyaleti’ olması arzusunu yineledi. Bu saldırılar Kanadalıları kızdırdı; birçoğu ABD'yi ziyaret etmekte isteksiz davranıyor ya da Amerikan ürünlerini boykot ediyor.

Deneyim ve ciddiyet

Kanada Kraliyet Askeri Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Stephanie Chouinard, Carney'nin parti liderliği için destek kazanmasına yardımcı olan şeyin deneyimi ve ekonomik ciddiyeti olduğunu söyledi. “Küresel finans sistemlerine ve Kanada ekonomisinin güçlü ve zayıf yönlerine aşina” diyen Chouinard, Carney'in Trudeau ve onun siyasi pozisyonlarıyla arasına mesafe koymayı başardığını belirtti.

Nihai sonuçtan önce analistler, Carney'in en büyük rakibi Chrystia Freeland'in iktidar partisinin liderliğini kazanma şansının çok az olduğunu söylemişlerdi. Freeland, Trudeau'nun maliye bakanıydı ve Trump'la en iyi nasıl yüzleşileceği konusunda başbakanla yaşadığı görüş ayrılığı nedeniyle istifa etti.

ABD ile yaşanan siyasi ve ekonomik gerilimlere ek olarak, Liberal Parti'nin yeni lideri, yaklaşan seçimlere hazırlanırken partiyi yeniden bir araya getirmek gibi göz korkutucu bir görevle de karşı karşıya kalacak. Seçimlerin en geç ekim ayında yapılması gerekiyor, ancak daha erken de yapılabilir. Kanada’nın önündeki bu seçim beklenenden daha çekişmeli geçeceğe benziyor.

Liberallerin popülaritesi önemli ölçüde azaldı ve Kanadalılar başta yüksek enflasyon ve konut krizi olmak üzere pek çok konuda onları sorumlu tutuyor. Bununla birlikte, ocak ayında oy verme niyetinde yüzde 20'lik bir düşüşün ardından, anketler Liberal Parti'yi Muhafazakârlar ile aynı seviyede gösteriyor.

Angus Reid Enstitüsü tarafından çarşamba günü yayınlanan bir ankete göre Carney, Kanadalılar arasında Trump'ın karşısına çıkacak favori isim olarak görülüyor; ankete katılanların yüzde 43'ü onu seçerken, Muhafazakâr lider Pierre Poilievre'ye oy verenlerin oranı yüzde 34.

Son aylarda zemin kazanan yeni siyasi bağlam biraz ivme kaybetmiş gibi görünüyor. Kanada'nın McGill Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Daniel Beland, Poilievre'nin ‘popülist söyleminin’ Trump'ın söylemini anımsattığını ve bazı Kanadalıları üzdüğünü açıkladı. Öte yandan Beland'a göre pek çok Kanadalı Carney'in uluslararası deneyimi ve ‘neredeyse sıkıcı’ sakinliği karşısında güven duyuyor.