İran Cumhurbaşkanı'ndan ABD Başkanı'na: Müzakere yok, ne istiyorsan yap

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Reuters)
TT
20

İran Cumhurbaşkanı'ndan ABD Başkanı'na: Müzakere yok, ne istiyorsan yap

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Reuters)

İran’ın resmi haber ajansları İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın dün yaptığı bir açıklamada, Tahran'ın ABD ile tehdit altında müzakere etmeyeceğini söylediğini aktardı. Aynı haberlere göre Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, ABD Başkanı Donald Trump'a “Ne istiyorsan onu yap” diye seslendi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre İran Cumhurbaşkanı, “(ABD'nin) emirler vermesi ve tehditlerde bulunması bizim için kabul edilemez. Sizinle (Trump) müzakere etmeyeceğim. Ne istiyorsanız onu yapın” ifadelerini kullandı.

İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney, geçtiğimiz cumartesi günü yaptığı açıklamada, Tahran'ın ABD'nin ‘zorbalıkla’ yaptığı baskı altında müzakere masasına oturmayacağını söyledi. Hamaney’in açıklamasından bir gün önce ABD Başkanı Trump, İran’ı nükleer programıyla ilgili yeni bir anlaşma için görüşmelere katılmaya çağıran bir mektup gönderdiğini açıklamıştı.

Trump daha önce Tahran'la bir anlaşmaya varmayı istediğini ifade etmiş, ancak İran'ı küresel ekonominin dışında tutmak ve petrol ihracatını sıfıra indirmek için ilk başkanlık döneminde uyguladığı ‘azami baskı’ politikasını yeniden yürürlüğe koymuştu.

Trump, 7 Mart'ta Fox Business Network'e verdiği röportajda, “İran’ın nükleer silah edinmesini önlemenin iki yolu var. İran’la ya askeri olarak ya da bir anlaşmaya vararak başa çıkabilirsiniz” ifadelerini kullanmıştı.

İran, nükleer silah geliştirmek istediği iddialarını her zaman olduğu gibi reddetmeye devam etse de Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Tahran'ın uranyum zenginleştirme oranlarını ‘önemli ölçüde’ artırarak yüzde 60 saflığa ulaştığı, yani nükleer silah yapmak için gereken yüzde 90 seviyesine yaklaştırdığı uyarısında bulundu.

İran, Trump'ın ilk başkanlık döneminde dünyanın en güçlü altı ülkesiyle 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilip ülke ekonomisini felce uğratan yaptırımları yeniden uygulamaya başlamasından bir yıl sonra, yani 2019 yılından beri nükleer çalışmalarını yoğunlaştırdı.



Katz: İsrail, Suriye'nin güneyinde ‘belirsiz bir süre’ kalmaya hazır

Golan Tepeleri'ndeki Kuneytra Sınır Kapısı’nda bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
Golan Tepeleri'ndeki Kuneytra Sınır Kapısı’nda bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
TT
20

Katz: İsrail, Suriye'nin güneyinde ‘belirsiz bir süre’ kalmaya hazır

Golan Tepeleri'ndeki Kuneytra Sınır Kapısı’nda bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
Golan Tepeleri'ndeki Kuneytra Sınır Kapısı’nda bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, ülkesinin İsrail'in kuzey sınırının ötesindeki Suriye topraklarının bir bölümünü ‘belirsiz bir süre’ işgal etme niyetini bir kez daha yineledi.

Şarku’l Avsat’ın The Guardian gazetesinden aktardığına göre Katz, Hermon Dağı'na yaptığı bir ziyaret sırasında şunları söyledi: “İsrail ordusu Suriye'de belirsiz bir süre kalmaya hazır... Hermon Dağı'ndaki güvenlik bölgesini koruyacağız ve Suriye'nin güneyindeki tüm güvenlik bölgelerinin silahsızlandırılmasını ve tehditlerden arındırılmasını sağlayacağız.”

Beşşar Esed rejiminin aralık ayında devrilmesinin ardından İsrail güçleri, Suriye topraklarındaki 400 kilometrekarelik askerden arındırılmış tampon bölgenin kontrolünü ele geçirmek üzere harekete geçti. Suriye ile İsrail kontrolündeki Golan Tepeleri arasında kalan bölge 1973 savaşından sonra Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kurulmuştu. O tarihten bu yana yaklaşık bin 100 askerden oluşan bir BM gücü bölgede devriye geziyor.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, temsili hükümet ve dini hoşgörü vaat ederek yıllar önce aşırılık yanlısı gruplarla bağlarını kopardığını söylüyor.

Yine de İsrailli yetkililer yeni Suriye rejiminin ve ülkede aktif olan diğer silahlı grupların potansiyel bir tehdit olmaya devam ettiğine inanıyor.

Katz, Hermon Dağı'ndaki konuşlanmanın İsrail'in kuzeyindeki ve tartışmalı sınırındaki İsrailli toplulukları korumak için gerekli olduğunu belirtti.

İsrail ayrıca, İran'ın Suriye üzerinden Hizbullah'a silah kaçırma kabiliyetini de engellemeye çalışıyor.

İsrail'in aralık ayında Suriye'ye girmesi uluslararası alanda geniş çaplı kınamalara yol açtı; eleştirmenler İsrail'i Esed rejiminin çöküşünden yararlanarak toprak ele geçirmekle suçladı.

Times of Israel'e göre İsrail ordusu, Suriye toprakları içinde, ikisi 2 bin 800 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'nda olmak üzere dokuz askeri karakol kurdu ve bunlardan bazıları eski Suriye ordusunun yeni tahkim edilmiş mevzilerinde yer alıyor.

Silahsızlanma

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçen ay yaptığı bir konuşmada, ‘Suriye'nin güneyinin tamamen askerden arındırılmasını’ istediğini söyledi.

İsrail savaş uçakları Esed'in devrilmesinden bu yana eski rejimin geride bıraktığı askeri teçhizatı imha etmek için yüzlerce saldırı düzenledi. Yetkililer, Suriye'nin güneybatısının büyük bir bölümünü kapsayan yeni ve geniş bir alanı İsrail'in ‘askerden arındırılmasını’ sağlayacağı bölge olarak tanımladı.

İsrail ayrıca çoğu İsrail sınırına yakın yaşayan Suriye'nin Dürzi azınlığına da koruma teklif etti.

Bazı analistler İsrail'in Suriye'de, belki de 1982'den 2000'e kadar Güney Lübnan'da sürdürdüğü masraflı ve uzun süreli işgali anımsatan karmaşık bir çatışmaya girme riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.

İsrailli bir analist olan Emekli Albay Dr. Jack Neriah şunları söyledi: “Umarım Lübnan'da yaşadığımız gibi bir fikirle karşılaşmayız. 20 yılı aşkın bir süredir Lübnan bataklığında boğuluyoruz. Umalım da Suriye bataklığına saplanmayalım... Niyetimizin geçici olduğunu söylemiştik ama şimdi farklı şeyler duyuyoruz.”