İspanya, Devrim Muhafızları komutanının ETA suikastları iddiaları konusunda tereddütlü

İspanya Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde Madrid'deki merkezden yayınlanan bir kare
İspanya Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde Madrid'deki merkezden yayınlanan bir kare
TT

İspanya, Devrim Muhafızları komutanının ETA suikastları iddiaları konusunda tereddütlü

İspanya Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde Madrid'deki merkezden yayınlanan bir kare
İspanya Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde Madrid'deki merkezden yayınlanan bir kare

İspanyol hükümeti, eski Devrim Muhafızları komutanı Muhsin Refik Dost'un, örgütün geçen yüzyılda Avrupa'daki bir dizi siyasi suikasta karıştığına dair yaptığı açıklamalarla ilgili yorum yapmaktan “şimdilik” kaçındı. Özellikle de eski İran Başbakanı Şahpur Bakhtiar'ın 1991 yılında Paris'te evinde bıçaklanarak öldürüldüğü suikastla ilgili.

Şarku’l Avsat'ın dün öğleden sonra görüştüğü İspanya İçişleri Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, hükümetin yetkili kurumlarla istişare ettikten sonra bu açıklamalarla ilgili bir bildiri yayınlayacağını belirterek, söz konusu suikastların birden fazla Avrupa ülkesinde meydana geldiği göz önüne alındığında, konuyla ilgili olarak Avrupa'daki muadil kurumlarla temaslarda bulunulduğunu kaydetti.

Artık resmi bir görevi bulunmayan Muhsin Refik Dost, dün yaptığı açıklamada, İran Devrim Muhafızları ile İspanyol diktatör Francisco Franco'nun ilk günlerinden bu yana kuzey Bask bölgesinin İspanya'dan ayrılmasını isteyen Bask terör örgütü ETA arasındaki iş birliğinin doruk noktası olarak nitelendirdiği operasyonu bizzat yönettiğini doğruladı.

csdvfgtrhy
Eski İran Başbakanı Şahpur Bahtiyar, 18 Temmuz 1980'de Neuilly-sur-Seine'deki evinde saldırıya uğradıktan sonra Paris'teki Dışişleri Bakanlığı'na geldi. (Getty)

Kuruluşundan bu yana geçen altmış yıl içinde, resmi olarak feshedildiğini ve siyasete katıldığını açıklamadan önce, ETA 850'den fazla askeri personel ve sivili öldürdü, 2 bin 500'den fazla kişiyi yaraladı (bu yazar dahil) ve 90 kişiyi kaçırdı.

İspanyol ve Avrupa medyasında daha önce ETA ile İran Devrim Muhafızları ve İrlanda Kurtuluş Ordusu arasında askeri ve lojistik iş birliği olduğuna dair haberler yer almış, ancak bu iş birliğiyle ilgili somut bir kanıt ortaya çıkmamıştır.

İspanyol yetkili, eski DMO komutanının açıklamalarının bu dosyayı yeniden açabileceğini, ancak şu anda bu konu hakkında konuşmanın erken olduğunu belirterek, İran hükümetinin, İran yanlısı medya kuruluşları aracılığıyla, geçen hafta sonunda yayınlanmasından bu yana siyasi çevrelerde ve sosyal medya platformlarında geniş bir tartışma ve yorum dalgasına yol açan Refik Dost'un açıklamalarını yalanlamakta hızlı davrandığına dikkat çekti.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre 2023 yılında muhafazakâr İspanyol siyasetçi Alejo Vidal Cuadras, o yıl Madrid'in merkezinde kendisine karşı düzenlenen suikast girişiminin arkasında İran'ın olduğunu iddia etmişti.

dfgrthy
Refik Dost, 24 Şubat 2025 tarihinde onuruna düzenlenen tören sırasında askeri üniforma giyiyor ve Muhsin Rızai'ye doğru bakıyor (Mehr)

Şu anda 85 yaşında olan ve bir zamanlar DMO'nun feshedilen bakanlığını yöneten Refik Dost, açıklamalarında “suikastların komutanı” olarak dört İranlı muhalifin öldürülmesi için ETA ile iş birliği yaptığını ve anlaşmanın Almanya'daki Mısırlı bir din adamı aracılığıyla gerçekleştiğini iddia etti.

İran Devrim Muhafızları Ordusu, salı akşamı yaptığı resmî açıklamada, Refik Dost tarafından yapılan açıklamaları kesin bir dille yalanladı.

Bu gelişme, özellikle de sağlık nedenleriyle emekli edildikten sonra geçen ayın sonlarında resmi olarak onurlandırıldığı için onu bu açıklamaları yapmaya iten nedenler hakkında birçok soruyu gündeme getirmektedir.

Bu bağlam, Almanya ve Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerinin, İran'ın nükleer programının Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) tarafından izleme, gözetim ve denetim faaliyetlerine tabi tutulması konusundaki tutumunu sertleştirmeye devam etmesinin ardından, DMO'nun terör örgütü olarak tanımlanması için Avrupa Birliği'ne teklif sunmaya hazır olduklarını belirtmeleri çerçevesinde özellikle önemlidir.

“Refik Dost, Devrim Muhafızları'nda herhangi bir güvenlik ya da istihbarat sorumluluğu üstlenmemiştir” denilen Devrim Muhafızları açıklamasında, bu ifadelerin ‘tamamen kişisel görüşler’ olduğu belirtildi. Dost'un ofisi de bir açıklama yayınlayarak, Dost'un yakın zamanda geçirdiği ve komplikasyonlarla sonuçlanan karmaşık bir beyin ameliyatı nedeniyle “başka birinin hikayesini aktardığı” ifade edildi.



Guterres, BM'yi mali açıdan ‘daha verimli’ hale getirecek bir girişim başlattı

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, UN80 girişimini tanıtırken (DPA)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, UN80 girişimini tanıtırken (DPA)
TT

Guterres, BM'yi mali açıdan ‘daha verimli’ hale getirecek bir girişim başlattı

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, UN80 girişimini tanıtırken (DPA)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, UN80 girişimini tanıtırken (DPA)

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres dün, ABD Başkanı Donald Trump'ın politikalarıyla daha da kötüleşen kronik mali güçlüklerin ortasında uluslararası örgütü ‘daha verimli’ hale getirmeyi amaçlayan bir iç inceleme başlattı.

Bu yıl örgütün kuruluşunun 80’inci yıldönümü münasebetiyle UN80 girişimini tanıtan Guterres, “Kaynaklar her düzeyde azalıyor ve bu uzun süredir böyle. En az yedi yıldır BM bir likidite kriziyle karşı karşıya. Çünkü tüm üye devletler katkı paylarını tam olarak ödemiyor ve birçoğu da zamanında ödeme yapmıyor” dedi.

BM'ye göre, uluslararası örgütün düzenli bütçesine en büyük katkıyı yapan ABD'nin (Genel Kurul tarafından belirlenen paya göre yüzde 22) ocak ayı sonu itibariyle birikmiş 1,5 milyar dolar borcu vardı. Bu, BM'nin 2025 yılı düzenli bütçesinin toplam değeri olan 3,72 milyar dolar ile karşılaştırıldığında önemli bir miktar. Örgütün bütçesine en fazla katkıda bulunan ikinci ülke olan Çin (yüzde 20), aralık ayı sonu itibariyle 2024 yılı katkı payını ödememişti.

BM'nin kronik mali sıkıntılarına bir de Trump yönetiminin, BM'nin birçok insani yardım kuruluşu için kritik öneme sahip olan ABD dış yardımlarının büyük kısmını iptal etmesi eklendi. BM ayrıca, Donald Trump'ın görevdeki ilk döneminde olduğu gibi, ABD'nin bütçeye yaptığı katkıyı askıya alma tehlikesiyle de karşı karşıya.

Üst düzey bir BM yetkilisi, UN80 girişiminin ABD'nin baskısına bir yanıt olmadığını vurgulayarak, böyle bir kuruluş için düzenli incelemenin gerekli olduğunu belirtti. “Mevcut koşullar sürece bir derece aciliyet katıyor” diyen yetkili, Guterres'in girişimi ile Trump'ın Elon Musk yönetiminde bazı ABD federal kurumlarını lağvetmek üzere kurduğu Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) arasında bir karşılaştırma yapılmasını reddetti.

UN80 girişimi hakkında Guterres, “DOGE'ninkilerden tamamen farklı prosedürler, yöntemler ve hedeflerden bahsediyoruz” dedi ve söz konusu girişimin halihazırda devam etmekte olan reformların ‘yoğunlaştırılması’ ile ilgili olduğunu vurguladı. Örneğin maliyetlerin azaltılması bağlamında Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun (UNFPA) bazı faaliyetleri New York'taki mevcut merkezlerinden çok daha ucuz olan Kenya'nın başkenti Nairobi’ye taşınıyor.

Guterres, “BM hiçbir zaman bugün olduğundan daha gerekli olmamıştı. BM bütçeleri sadece bir muhasebe cetvelindeki rakamlar değil, dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca insan için bir ölüm kalım meselesidir” ifadelerini kullandı.

Guterres, ‘21. yüzyıla uygun olarak daha güçlü ve daha etkili’ bir BM çağrısında bulundu. Dün başlatılan iç çalışma grubu, harcamaların rasyonelleştirilebileceği ve verimlilik sağlanabileceği alanları ve yolları belirlemekle görevli olacak.