Netanyahu, Şin Bet başkanını görevden almak için harekete geçti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu, Şin Bet başkanını görevden almak için harekete geçti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanlığı dün yaptığı açıklamada, Benjamin Netanyahu'nun, Şin Bet Güvenlik Servisi Başkanı Ronen Bar'a görevden alınışını bu hafta hükümete sunmayı planladığını bildirdiğini duyurdu. Reuters'in haberine göre Netanyahu, Bar'a karşı "sürekli bir güvensizlik" hissettiğini de belirtti.

Barr ise Netanyahu'nun kendisini görevden alma kararının 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısıyla "ilişkili" olmadığını vurgulayarak, konuyu "başbakanın kişisel sadakat arzusuna" bağladı.

Ronen Barr yaptığı açıklamada, "Şin Bet'in başkanı olarak 7 Ekim'de ajanstaki sorumluluklarımı üstlendim ve görev sürem bitmeden bu sorumluluklarıüstleneceğimi açıkça söyledim. Dolayısıyla görevden alınmamın Hamas saldırısıyla bağlantılı olmadığı açıktır (...). "Başbakan'ın kendisine yönelik kişisel sadakat arzusu kamu çıkarlarıyla bağdaşmamaktadır" ifadelerini kullandı.

İsrail Başsavcısı Gali Beharav Miara, resmi bir mektupta Başbakan Binyamin Netanyahu'ya, Şin Bet Başkanı Ronen Bar tarafından "kararınızın dayandığı gerçek ve hukuki temeller ve ayrıca şu anda konuyu ele alma yetkiniz tam olarak incelenene kadar görevden alma sürecinin başlayamayacağını" bildirdi.

zxscdvfg
İsrail İç Güvenlik Teşkilatı (Şin Bet) Başkanı Ronen Bar (AP)

Şarku’l Avsat’ın "Times of Israel" web sitesinden aktardığına göre şöyle devam etti: “Bunun nedeni, konunun olağanüstü hassasiyeti ve eşi benzeri görülmemiş doğasıdır. Şin Bet'in başkanı pozisyonunun başbakana hizmet etmek için kişisel güvene bağlı bir pozisyon olmadığı göz önüne alındığında, sürecin hukuka aykırılık ve çıkar çatışmasıyla lekeleneceğine dair endişeler var."

Netanyahu'nun kararı, ikisi arasında, esas olarak Gazze'de savaşın başlamasına yol açan Hamas saldırısının sorumluluğunu kimin üstleneceği etrafında dönen keskin anlaşmazlığın artmasının ardından geldi. Şin Bet'in Filistinli silahlı grupların izlenmesinden sorumlu olması dikkat çekiyor ve görevden alınması durumunda Netanyahu'nun Bar'ın yerine kendisine sadık bir kişiyi atamasının beklenmesi, 7 Ekim saldırısı olaylarıyla ilgili soruşturma komitesi oluşturulmasına yönelik ivmeyi yavaşlatacaktır.

Netanyahu, İç Güvenlik Teşkilatının (Şin Bet) liderleriyle doğrudan çatışmaya girdi ve teşkilatın eski başkanı Nadav Argaman'ın kendisini "başbakan çok ileri giderse ve teşkilata tam mesleki bağımsızlık tanıyan yasayı ihlal ederse" skandalları açığa vurmakla tehdit etmesinden sonra, onları kendisine "mafya tarzı" şantaj yapmakla suçladı.

Bu çatışma, Netanyahu ile güvenlik aygıtı arasında uzun süredir var olan ve Gazze savaşı sırasında daha da şiddetlenen anlaşmazlığın doruk noktasıdır. Bu turda Netanyahu, eski Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'ye yaptığı gibi Bar'ı da istifaya zorlamaya çalışıyor. Ancak Bar istifa etmeyi reddediyor ve “Netanyahu ve hükümeti Bar'ı henüz görevden almadı, çünkü görevden alınmasının yasadışı olduğunu Netanyahu'nun kendisi de dahil olmak üzere çok iyi anlıyorlar” açıklamasıyla heyecan yaratan Nadav Argaman gibi pek çok güvenlik servisi başkanı istifa etmeyi reddediyor.

Argaman şöyle devam etti. “Bugün Şin Bet, Başbakanlık Ofisi'ndeki bazı üst düzey isimleri soruşturuyor. Eğer Başbakan Ronen'i kovarsa, bu bir çıkar çatışması ve mahkemede kabul edilemeyecek açık bir yasa ihlali olacaktır. Ben de sessiz kalmayacağım ve kendisiyle ikili görüşmelerim sırasındaki bazı şeyleri ve skandalları açıklamak zorunda kalacağım.”



5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
TT

5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)

Meksika'nın Sinaloa eyaleti pazartesi günü yine bir vahşete sahne oldu. 

Kafası kesilip bir viyadüğe asılan kişilerin 4 cesedi korku salsa da bu, daha büyük bir katliamın parçasıydı. Yakınlardaki bir otomobilde 16 cansız beden daha bulundu.

Bu olay üzerine New York Times, Sinaloa Karteli'nin iç savaşını mercek altına aldı.

Ölümcül uyuşturucu fentanille mücadelede Meksika devletini de yanına alan ABD'nin karşısında gücünü korumaya çalışan kartelin mücadelesinin yeraltı dünyasının geleceğini belirleyeceği belirtildi.

Sinalao Karteli nedir?

Fentanil gibi ABD için ulusal güvenlik sorunu haline gelen uyuşturucuların kitlesel üretimini üstlenen kartel, yıllar boyunca yalnızca yerel değil, dünyanın diğer yerlerindeki çetelere de bir çatı oldu.

Uyuşturucu kaçakçılığı ve para aklamanın yanı sıra insan kaçakçılığı, göçmen kaçırma, yakıt hırsızlığı, kaçak ağaç kesme gibi çeşitli faaliyetler yürütüyorlar. 

Sinalao Karteli'ni El Mayo diye bilinen Ismael Zambada Garcia'yla birlikte kuran El Chapo lakaplı Joaquin Guzmán Loera, halihazırda ABD'de müebbet hapis cezasını çekiyor. 

Öncesinde çamaşır sepeti içinde saklanıp hapisten kaçarak dünya çapında tanınmıştı.

İç savaş nasıl başladı?

2024 yazında El Chapo'nun oğullarından biri Zambada'yı kaçırarak ABD'ye teslim etti. 

Los Chapitos diye bilinen oğulların bu ihaneti, gerginlikleri büyüterek karteli iç savaşa sürükledi. 

Joaquín Guzmán López ve Ovidio Guzmán López babaları gibi ABD'de hapiste. 

Kardeşleri Ivan Guzmán Salazar ve Jesus Alfredo Guzmán Salazar, Los Chapitos'u yönetiyor. 

Babalarının 2016'da yakalanması sonrasında fentanil işini büyüterek başarı kazandılar. 

Zambada'ya sadık kalan ekipse Los Mayos hizbinde. Bu ekip gizliliğe verdiği önem ve stratejik ittifaklarla dikkat çekiyor. 

Daha disiplinli ve pragmatik görülen Los Mayos geleneksel uyuşturucu kaçakçılığı yöntemlerine bağlı.

Sinalao Karteli'nin rakipleri kim?

2009'da kurulan Jalisco Yeni Nesil Karteli, Sinaloa'nın en dişli rakibi olmayı başardı. 

Meksika ve ABD'li yetkililer, onları en vahşi ve en hızlı büyüyen uluslararası suç örgütlerinden biri diye tanımlıyor. 

fgthy
El Chapo, "bücür" anlamına geliyor (AFP)

Nemesio Oseguera Cervantes önderliğindeki kartel fentanille birlikte kokain, eroin ve metamfetamin kaçakçılığında iddialı. 

Meksika'nın Guerrero, Sonora, Michoacán ve Chiapas gibi eyaletlerinde iki kartel sert bir savaş veriyor.

Meksika ve ABD neler yapıyor?

ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifesi uygulama ve Meksika topraklarına asker gönderme tehditleri üzerine iki ülke kartellere karşı mücadeleyi artırdı.

Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum özellikle Sinaloa eyaletinde binlerce asker görevlendirerek önemli operasyonlara imza attı. Onlarca örgüt yöneticisi yakalandı ve pek çok uyuşturucu laboratuvarı basıldı.

ABD de "yabancı terör örgütü" ilan ettiği kartelleri CIA drone'larıyla takip ederek laboratuvarların yerlerini saptadı. 

Ancak fentanilin herhangi bir mutfakta üretilebilmesi ve ABD'deki yoğun talep, bu önlemleri yetersiz bırakabilir.

Savaşı kim kazanıyor?

Uzmanlar ve yetkililer bu sorunun yanıtında uzlaşamıyor. 

Meksika'nın Los Chapitos hizbindeki pek çok kilit ismi yakalayarak kayda değer darbeler vurduğu söyleniyor. 

Uzmanlar, Los Chapitos'un Jalisco karteliyle yaptığı beklenmedik işbirliğini, çaresiz durumda kalmasına yoruyor. 

Brookings Enstitüsü'nden Vanda Felbab-Brown, bu mücadelenin küresel yansımaları olacağını ve sonucuna göre "yasadışı pazarların yeniden organize edileceğini" söylüyor. 

Felbab-Brown, Sinaloa Karteli için sonun yaklaşmış olabileceğini belirtirken Jalisco Yeni Nesil Karteli'nin yükselişe geçeceği tahminini de yapıyor.

Güvenlik uzmanı Eduardo Guerrero ise El Chapo'nun oğullarının Jalisco'ya büyük imkanlar sunabileceğine işaret ediyor:

Messi'yi kendi futbol takımına getirmek gibi... İki gücü birleştirmek devasa bir küresel üretim kapasitesi anlamına geliyor.

Independent Türkçe, New York Times, AP