Bir yargıç, AP'nin Beyaz Saray'a karşı haberlerine getirilen kısıtlamalar nedeniyle açtığı davayı dinledi

Beyaz Saray sözcüsü Caroline Leavitt, gazetecilerin sorularını yanıtlıyor (Arşiv - AFP)
Beyaz Saray sözcüsü Caroline Leavitt, gazetecilerin sorularını yanıtlıyor (Arşiv - AFP)
TT

Bir yargıç, AP'nin Beyaz Saray'a karşı haberlerine getirilen kısıtlamalar nedeniyle açtığı davayı dinledi

Beyaz Saray sözcüsü Caroline Leavitt, gazetecilerin sorularını yanıtlıyor (Arşiv - AFP)
Beyaz Saray sözcüsü Caroline Leavitt, gazetecilerin sorularını yanıtlıyor (Arşiv - AFP)

Associated Press'in (AP) avukatları dün bir ABD federal yargıcından Beyaz Saray'ın küresel haber ajansının önemli başkanlık etkinliklerini takip eden muhabirlerine getirdiği yasağı kaldırmasını istedi.

AP muhabirlerinin Oval Ofis'e girmeleri ve Air Force One ile seyahat etmeleri, Trump'ın Meksika Körfezi'nin adını Amerika Körfezi olarak değiştirme kararnamesine uymadıkları gerekçesiyle 11 Şubat'tan bu yana yasak. Trump'ın atadığı ABD Bölge Yargıcı Trevor McFadden geçen ay Beyaz Saray'ın ajansın tüm başkanlık faaliyetlerini kapsamasına izin vermesini reddetti, ancak davayı yeniden değerlendirmek üzere dün Washington'da bir duruşma yapıldı.

AP, üç Beyaz Saray yetkilisine karşı açtığı davada, haberin yayınlanmamasının ifade ve basın özgürlüğünü garanti altına alan ABD Anayasası'nın Birinci Değişikliğini ihlal ettiğini belirtti. Duruşmanın başında söz alan Avukat Charles Tobin, ajansın dışlamasını “tüm gazetecilik sektörü üzerinde olumsuz ve korkutucu etkisi olan” bir “misilleme” olarak nitelendirdi. Mahkeme belgelerine göre Beyaz Saray bu argümanı reddederek, “Başkan'ın özel etkinliklere hangi özel medya erişimine sahip olacağını belirleme takdir yetkisine sahip olduğunu” ifade etti.

AP yasakladıktan iki hafta sonra Beyaz Saray, yaklaşık bir asırdır başkanlık etkinliklerini hangi gazetecilerin haber yapacağına karar veren kuruluşun yetkilerini elinden aldı. Beyaz Saray sözcüsü Caroline Leavitt, bağımsız Beyaz Saray Muhabirleri Derneği'nin artık Basın Havuzu üyelerinin seçimini “tekeline almayacağını” söyledi.

Basın Havuzu, Oval Ofis ve Air Force One gibi genellikle dar alanlarda ABD başkanının faaliyetlerini takip eden ve materyallerini diğer haber kuruluşlarıyla paylaşan küçük bir muhabir grubudur. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre Air Force One'da basın havuzu 13 ajans, televizyon ve radyo muhabirinden oluşur ve Beyaz Saray'daki etkinlikler için bu sayı biraz daha fazladır. Bazı medya kuruluşlarının daimî yerleri varken, diğer kuruluşlar dönüşümlü olarak görev yapmaktadır.

AFP'nin de üyesi olduğu Beyaz Saray Muhabirleri Derneği, Beyaz Saray'ın kararını kınayarak “özgür basının bağımsızlığı için üzüldüklerini” belirtti. AP, stil kılavuzunda Meksika Körfezi'nin “400 yılı aşkın bir süredir bu ismi taşıdığını” ve “Trump tarafından seçilen yeni ismi tanırken orijinal ismiyle anılacağını” belirtiyor.

Amerikan gazeteciliğinin temel taşlarından biri olan 180 yıllık ajans, Amerika Birleşik Devletleri ve dünyanın dört bir yanındaki medya kuruluşlarına haber sağlamaktadır.



Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
TT

Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)

ABD'nin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesiyle önce Kabil'i daha sonra da ülkenin tamamını ele geçiren Taliban, Batı medyasında kadınlara yönelik yasaklarıyla konuşuluyor.

Washington Post, ailesinin geçimini sağlamak zorunda olan kadınların muhtemel cezaları da göze alarak gizli güzellik salonlarında faaliyetlerini sürdürdüğünü bildiriyor. 

22 yaşındaki Simin, otomobillerini evinden birkaç sokak ötede park etmelerini, devriye gezen askerlere dikkat etmelerini ve evine geldiklerinde kısık sesle seslenmelerini müşterilerinden istediğini anlatıyor. 

2020'de liseden mezun olduğunda hayallerini kalp cerrahlığının süslediğini ancak bunu gerçekleştiremeyince rotasını güzellik salonu işletmeciliğine çevirdiğini söylüyor:

Biz bu salonu o kadar büyük bir umut ve sevgiyle açtık ki… Kapatmamız gerektiği söylendiğinde ne hissettiğimi anlatacak herhangi bir kelime yok.

2021'de iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, kadınların 6. sınıftan sonra eğitim almasını, devlet dairelerinde çalışmasını ve belirlenenlerin haricinde kıyafetler giymesini hızlıca yasakladı. 

Kuaförler ve güzellik salonlarının bir süre vitrinleri kapalı hizmet vermesine müsaade edilirken Simin de bu sektöre girmiş. 

Ancak Temmuz 2023'te alınan kararla birlikte ülkedeki yaklaşık 12 bin salon kapatılmak zorunda bırakıldı. 

Taliban makyaj, kaş aldırma ve peruğu hem "şeriata aykırı" buluyor hem de evlilik öncesi damat aileleri için maddi bir yük sayıyor.

Simin, babası ve erkek kardeşinin işsiz olması nedeniyle, gizli de olsa kız kardeşiyle birlikte hizmet vermeyi sürdürdüğünü belirtiyor:

Taliban bizi bulacak diye korkuyorum ama başka bir çarem yok. Ailemizin tek gelir kaynağı bu.

Taliban, Simin gibi kadınlara ne gibi cezalar verileceğini net bir şekilde açıklamadı. Birleşmiş Milletler raporları, 2023'te güzellik salonunu kapatmayan kadınların gözaltına alındığını bildiriyor. 

30 yaşındaki Sawita, Taliban'dan korkanlardan. Yasak üzerine salonunu kapatıp deri ürünlerine odaklanan bir terzi olmuş.

Tek başına engelli annesine ve 5 kardeşine bakmak zorunda kaldığını zira babasının da 8 yıl önce Taliban'ın düzenlediği bir intihar saldırısında öldüğünü aktarıyor. 

Kabil'deki bir bodrum katında diğer kadınlara nasıl ayakkabı ve çanta yapılacağını öğreten Sawita, o kadar az para kazanıyor ki ailesiyle birlikte tek odalı bir eve taşınmak zorunda kalmış:

Erken uyanıp Kuran okuduktan sonra kendi işime gittiğim eski hayatımı özlüyorum. Benim özgürlük anlayışım buydu.

Taliban, kadınları işgücünden çıkarma niyetini gizlemiyor. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Mevleviddin Muhammed Hakbin, 2023'te "Afganların yüzde 95'i kadınlarının işe gitmesini istemiyor" derken geriye kalan yüzde 5'in beyinlerinin Batı tarafından yıkandığını savunmuştu. 

Son dönemdeyse cinsiyet ayrımcılığı politikalarına karşı çıkmayacak şekilde, kadınların "yalnızca onlara yönelik sektörlerde" çalışmasına izin veriliyor. 

Kadınlar erkeklerin giremediği pazarlar, okullar, hastaneler ve cezaevlerinde görev yapabiliyor. 

Fariba Nuri, bu durumdan memnun olanlardan. 50 yaşındaki girişimci, kadınlara pazar tezgahı açma gibi iş kurma tavsiyeleri veriyor. Taliban için "Bize çalışmamızı söylüyorlar ve yardımcı da oluyorlar" diyor. 

Bazı kadınlar da internet üzerinden ticarete başlamış. 23 yaşındaki Beheşta, kozmetik ürünleri ve takı sattığını anlatıyor. Ancak Donald Trump'ın iktidara gelişinin dış yardımları da azaltmasıyla birlikte ülkenin ekonomisi kötüye gidince onların da işleri azalmış.

Adını vermek istemeyen bir kadınsa eskiden Dünya Bankası'nda çalıştığını belirterek "İşe başvurmayı bıraktım. Burada umut kalmadı" ifadesini kullanıyor. 

Independent Türkçe, Washington Post, AP