İsrail Hava Kuvvetleri, ordu komutanlığını ‘gerçekçi hedefler’ olmaması, esirlerin hayatının tehlikeye atılması ‘maceracılık ve profesyonellik eksikliği’ ile suçluyor

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir Gazze Şeridi'ndeki birlikleri ziyareti sırasında (İsrail ordusu)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir Gazze Şeridi'ndeki birlikleri ziyareti sırasında (İsrail ordusu)
TT

İsrail Hava Kuvvetleri, ordu komutanlığını ‘gerçekçi hedefler’ olmaması, esirlerin hayatının tehlikeye atılması ‘maceracılık ve profesyonellik eksikliği’ ile suçluyor

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir Gazze Şeridi'ndeki birlikleri ziyareti sırasında (İsrail ordusu)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir Gazze Şeridi'ndeki birlikleri ziyareti sırasında (İsrail ordusu)

İsrail Hava Kuvvetleri, ordunun yeni yönetimini maceracılık, profesyonellikten yoksunluk ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin akıbetiyle ilgilenmemekle suçladı.

Hava Kuvvetleri, kör bombardımanın devam etmesine daha fazla tahammül edemeyeceğini ve saldırılar için hedef seçme konusunda çekinceleri olduğunu açıkladı. Bu açıklama, Gazze Şeridi'nde 18 ay süren, dörtte üçünden fazlası sivil ve üçte biri çocuk olmak üzere 51 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesine ve 130 bin kişinin yaralanmasına neden olan yoğun bombardımanın ardından geldi.

Gazeteci Nadav Eyal dün Yedioth Ahronoth'ta yayınlanan haberinde, bu konudaki görüş ayrılıklarının ileri boyutlara ulaştığını, ordunun güney komutanlığı ile hava kuvvetleri arasında bu hafta yapılması planlanan ve bu iki kolun komutanlarının katılacağı bir toplantının aralarındaki gerginlik nedeniyle iptal edildiğini bildirdi.

Eyal, “Savaşın başlamasından ve Gazze Şeridi'nde on binlerce sivilin öldürülmesinden sonra, Hava Kuvvetleri'nde ve Askeri İstihbarat Bölümü'nün bazı birimlerinde, Gazze Şeridi'nde çok sayıda sivilin ölmesi ve yaralanması nedeniyle artık daha kötüye doğru bir değişim olduğu yönünde bir his var” dedi. Hava Kuvvetleri komutanları bu durumu, Gazze Şeridi'ndeki yeni askeri operasyona (savaşın yeniden başlamasına), Hamas savaşçıları gibi nitelikli hedeflerin sayısındaki azalmaya ve mutlak zafer peşinde koşan ‘dört nala giden bir at’ olarak tanımlanan Güney Komutanlığı'nın yeni komutanı Yaniv Aşur'un göreve başlamasına bağlıyor. Komutanlar, “Saldırılar daha yoğun hale geldi ve sivil ölümlere gösterilen ilgi azaldı. Dolayısıyla operasyonel sonuçlar iyileşmedi” değerlendirmesinde bulundular.

‘Savaş değerlerinde aşınma’

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Gazete, bir Hava Kuvvetleri komutanının, “Hava Kuvvetleri'nde ordunun savaş değerlerinin aşındığı, profesyonel seviyenin düştüğü ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirler için duyulan endişenin azaldığı yönünde bir his var. Sivillere zarar verdiğinizde ve yan hasar daha büyük olduğunda, Hamas esirlerden intikam alabilir” dediğini aktardı.

Gazete İsrail Hava Kuvvetleri’nin bu ihtiyatlı tutumunun, sivillerin ölümüne ve geniş çaplı yıkıma neden olan saldırılar gerçekleştirdiği 18 aylık savaşın ardından geldiğini hatırlatırken, ordunun yeni liderliğinin sivillere yönelik hesapların düşük olduğu yeni bir savaş ruhuyla geldiğini belirtti. Hatalı subaylar için hesap verebilirlik neredeyse yok ve bu durum özellikle en büyük yıkım ve toplu katliamlardan sorumlu olan hava kuvvetlerindeki subayları korkutuyor. Yurtdışında tutuklanmaktan ve savaş suçlarından yargılanmaktan endişe duyuyorlar.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askeri sistemi, Güney Komutanlığı Komutanı’nın Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın komutanı olduğu, askeri güç kullanma yetkisine sahip olduğu ve günlük olarak hedeflere karar veren organın başında bulunduğu bir düzenlemeye göre işliyor. Saldırının niteliğine ve saldırı sırasında kullanılacak mühimmata ise Hava Kuvvetleri karar veriyor.

‘Tali zarar’

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanların barındığı bir çadıra düzenlediği saldırıda meydana gelen hasar (Reuters)İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanların barındığı bir çadıra düzenlediği saldırıda meydana gelen hasar (Reuters)

Kuvvet komutanının hava kuvvetlerine bombardımanın belirli bir hedefe yönelik olacağını ve ‘tali zararın’ (amaçlanan hedefle ilgisi olmayan masum insanlara verilen zararın) asgari düzeyde olacağını bildirmesi gerekiyor. Ancak Eyal Zamir'in Genelkurmay Başkanı, Aşur'un da Güney Tugayı Komutanı olduğu ordunun yeni yönetimi geldiğinden beri hava kuvvetlerinde bir tedirginlik var. Çünkü masum kayıpların sayısının Güney Komutanlığı'nın tahminlerinden çok daha fazla olduğu giderek daha net anlaşılıyor.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth’tan aktardığı haberde şu ifadeler yer aldı: “Tansiyon o kadar yüksek ki bu hafta Hava Kuvvetleri Komutanı Tomer Bar Hava Kuvvetleri saldırılarına şahsen izin vermeye başladı. Filistinliler Bar'ın bu hamlesi sonucunda herhangi bir değişiklik hissetmese de ve halen her gün 40-50 Filistinli sivil kaybı toprağa verseler de ordudaki anlaşmazlıklar artık bu savaş için gerçek bir askeri hedef olmadığı ve hatta intikam unsurunun bile artık ciddi olmadığı gerçeğini vurguluyor. Asıl mesele, yeni ordu yönetiminin, esirlerin serbest bırakılmasını, güvenlik sorunlarını ve hatta Hamas'ın sözde tasfiyesini hesaplarının en altına koyarak, savaşı sadece iktidarda kalmak için isteyen Başbakan Binyamin Netanyahu'ya iyilik yapıyor olması.”



İsrail’in Gazze savaşındaki yapay zeka deneyleri tepki çekiyor

İsrail ordusu, Gazze'deki hedefleri belirlemede "Lavender" adlı yapay zeka programını kullanıyor (AP)
İsrail ordusu, Gazze'deki hedefleri belirlemede "Lavender" adlı yapay zeka programını kullanıyor (AP)
TT

İsrail’in Gazze savaşındaki yapay zeka deneyleri tepki çekiyor

İsrail ordusu, Gazze'deki hedefleri belirlemede "Lavender" adlı yapay zeka programını kullanıyor (AP)
İsrail ordusu, Gazze'deki hedefleri belirlemede "Lavender" adlı yapay zeka programını kullanıyor (AP)

İsrail'in Gazze savaşındaki yapay zeka deneyleri tepki çekiyor.

New York Times (NYT), İsrail ordusunun savaşta yeni yapay zeka araçları geliştirdiğini ve bazı teknolojilerin ölümcül sonuçlara yol açtığını yazıyor. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla NYT’ye konuşan yetkililer, İsrail’in son 18 ayda yapay zekayı yüz tanıma programlarıyla birleştirerek, kısmen gizlenmiş ya da yaralı yüzlerin kime ait olduğunu hızlıca tespit edebildiğini söylüyor. 

Hava saldırısı hedeflerinin belirlenmesi için yapay zekaya başvurulduğu, Arapça mesajlaşma ve sosyal medya paylaşımlarının analiz edilmesi için yeni bir sohbet robotu geliştirildiği belirtiliyor. 

Teknolojilerin, İsrail İstihbarat Kolordusu’nda bağlı Birim 8200’deki askerlerle sivilde Google, Microsoft ve Meta gibi ABD'li teknoloji şirketlerinde çalışan yedek askerler arasındaki işbirliğiyle geliştirildiği aktarılıyor. 

Üç İsrailli subay, ordunun eylülde Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı öldürdükten sonra Lübnan’daki tepkilere ait videoları yapay zeka destekli sohbet botuyla analiz ettiğini söylüyor. Teknolojinin, Lübnan’daki çeşitli lehçeler arasında ayrım yapabildiği, tonlamaları yakalayabildiği belirtiliyor. Yazılımın, İsrail’e misilleme için kamuoyu baskısının anlaşılması amacıyla kullanıldığı aktarılıyor. 

Birim 8200, Filistinlilerden topladığı telefon konuşmaları ve mesajları kullanarak yapay zeka destekli bir sohbet robotu da geliştirmişti. 

Ancak İsrailli ve Amerikalı yetkililer, teknolojinin bazen yanlış kimlik tespitlerine, tutuklamalara ve sivil ölümlerine yol açtığını söylüyor. 

İsrail Holon Teknoloji Enstitüsü’nden Hadas Lorber, “Krizle başa çıkmak için duyulan acil ihtiyaç, çoğu yapay zeka destekli inovasyonu hızlandırdı” diyor. İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski üst düzey yöneticilerinden Lorber, bunun sorunlara yol açabileceğine de dikkat çekiyor: 

Bu teknolojiler, savaş alanında oyunun kurallarını değiştiren gelişmeler ve savaşta kritik olduğu kanıtlanan avantajlar sağladı. Ancak ciddi etik sorunları da beraberinde getirdi.

Yatırımcıları firmalarla buluşturan İsrailli sivil toplum kuruluşu Startup Nation Central'ın CEO'su Avi Hasson, Meta, Google ve Microsoft'ta çalışan yedek askerlerin, drone ve veri entegrasyonu teknolojilerinde önemli adımlar atılmasını sağladığını belirtiyor:

Yedek askerler, orduda bulunmayan temel teknolojilere erişmemizi sağlarken, önemli bir bilgi birikimi getirdi.

İsrail ordusundan bir sözcü, “gizlilik” nedeniyle teknolojiler hakkında bilgi paylaşılamayacağını bildirirken, “veri teknolojisi araçlarının yasal ve sorumlu şekilde kullanıldığını” savundu. 

Meta ve Microsoft yorum talebini reddetti. Google ise yedek asker olarak görev yapan çalışanların, ordudaki faaliyetlerinin şirketle bağlantılı olmadığını iddia etti. 

Independent Türkçe, New York Times, Guardian