Hamaney Recai Limanı patlamasıyla ilgili 'kapsamlı soruşturma' talimatı verdi

Maxar'dan bir uydu görüntüsü ile  İran'ın güneyindeki Bender Abbas limanında bulunan Recai iskelesindeki patlamadan dumanlar yükseliyor (Reuters)
Maxar'dan bir uydu görüntüsü ile  İran'ın güneyindeki Bender Abbas limanında bulunan Recai iskelesindeki patlamadan dumanlar yükseliyor (Reuters)
TT

Hamaney Recai Limanı patlamasıyla ilgili 'kapsamlı soruşturma' talimatı verdi

Maxar'dan bir uydu görüntüsü ile  İran'ın güneyindeki Bender Abbas limanında bulunan Recai iskelesindeki patlamadan dumanlar yükseliyor (Reuters)
Maxar'dan bir uydu görüntüsü ile  İran'ın güneyindeki Bender Abbas limanında bulunan Recai iskelesindeki patlamadan dumanlar yükseliyor (Reuters)

İran dini lideri Ali Hamaney, güvenlik birimleri ve yargıya ülkenin en büyük limanını felç eden büyük patlamada “herhangi bir ihmal ya da kasıt” olup olmadığına dair kapsamlı bir soruşturma yürütmeleri talimatı verdi.

Resmi internet sitesinde yayınlanan ilk resmi açıklamasında Hamaney, “Güvenlik ve yargı yetkilileri, kapsamlı bir soruşturma ile herhangi bir ihmal ya da kasıtlı eylemi ortaya çıkarmak ve bunu yönetmelik ve yasalara uygun olarak takip etmek zorundadır” dedi.

Olayı acı verici olarak nitelendiren Hamaney, “Tüm yetkililer kendilerini acı ve maliyetli kazaları önlemek için çalışmakla yükümlü saymalıdır” dedi.

wfergthyuı
İran'ın güneyindeki Recai iskelesinde meydana gelen patlamadan önce çıkan yangından sarı dumanlar yükseliyor (Reuters)

Bender Abbas valisinin İran devlet televizyonuna yaptığı açıklamaya göre, İran'da bir limanda meydana gelen büyük patlamada ölenlerin sayısı 40'ın üzerine çıktı.

Cumartesi günü Rajaee limanında meydana gelen patlamada yaklaşık 1.000 kişi de yaralandı.

Limanın, roket motoru yakıtı üretiminde kullanılan kimyasal bir bileşenin daha önceki bir sevkiyatıyla bağlantılı olduğu bildirildi. Geçtiğimiz ay bir geminin roket yakıtı üretiminde kullanılan bir kimyasal madde sevkiyatı ile limana yanaştığı bildirilmişti.

Ancak askeri sözcü limanda ithal yakıt bulunduğunu reddetmiş ve patlamanın nedenine ilişkin bir açıklama yapmamıştı.

İran ordusu Çin'den amonyum perklorat ithal edildiğini inkar etmeye çalışırken, yeni videolar hala yanmakta olan limanın içinden korkunç sahneler gösterdi. Görüntülerde yoğun zehirli duman bulutlarıyla çevrili birkaç metre derinliğinde bir krater görülüyor ve yetkililerin bölgedeki okulları ve işyerlerini kapatmasına neden oluyor.

Gece boyunca helikopterler ve ağır kargo uçakları yanan liman üzerinde sürekli uçuşlar gerçekleştirerek yangını kontrol altına almak amacıyla bölgeye deniz suyu bıraktı.

İran Kızılay Derneği Başkanı Pir Hüseyin Kolivend, Pazar günü itibariyle hastanelerde sadece 190 yaralının tedavi gördüğünü açıkladı.

Eyalet valisi de üç günlük yas ilan etti.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan Pazar günü ülkenin en önemli limanlarından birini sarsan büyük patlamada yaralananları ziyaret etti.

Yetkililer yangını “kontrol altında” olarak tanımladı ve Pazar günü ilerleyen saatlerde tamamen söndürmeyi umduklarını söyledi.

Görüntülerde patlamanın meydana geldiği yerin yakınında parçalanmış konteynırların oyuncak gibi etrafa saçıldığı, kamyon ve arabaların yandığı görülüyor.

Pezeşkiyan devlet televizyonunda yayınlanan yetkililerle yaptığı bir toplantıda şunları söyledi: “Bu olayın neden meydana geldiğini bilmeliyiz.”



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.