Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
TT

Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)

Önde gelen bir çatışma araştırma merkezi tarafından hazırlanan rapora göre, küresel askeri harcamalar 2024 yılında 2,72 trilyon dolara ulaşarak 2023 yılına kıyasla yüzde 9,4 artış gösterdi. Bu, ve en azından Soğuk Savaş'ın sona ermesinden beri bir önceki yıla göre en büyük artışı kaydetti.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan veriler, artan jeopolitik gerilimlerin dünyanın tüm bölgelerinde askeri harcamalarda artışa yol açtığını, özellikle de Avrupa ve Ortadoğu'da hızlı bir büyüme yaşandığını gösterdi.

Enstitü, "Dünya genelinde 100'den fazla ülke 2024'te askeri harcamalarını artırdığını" belirtti. Şarku’l Avsat’ın rapordan aktardığına göre Enstitü "Hükümetler, çoğu zaman diğer bütçe alanlarının pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünler toplumlar üzerinde önümüzdeki yıllarda önemli etkilere sahip olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna'daki savaş ve ABD'nin NATO'ya bağlılığına ilişkin şüpheler Avrupa'da (Rusya dahil) askeri harcamaların yüzde 17 artmasına yol açarak, Avrupa askeri harcamalarını Soğuk Savaş'ın sonunda kaydedilen seviyenin ötesine taşıdı.

Rusya'nın askeri harcamaları 2024 yılında yaklaşık 149 milyar dolara ulaşarak, 2023 yılına göre yüzde 38 artmış ve 2015 yılında kaydedilen seviyenin iki katına çıkmıştır. Bu rakam Rusya'nın GSYH'sinin yüzde 7,1'ini ve toplam hükümet harcamalarının yüzde 19'unu temsil etmektedir. Ukrayna'nın toplam askeri harcamaları yüzde 2,9'luk bir artışla 64,7 milyar dolara ulaşarak, Rusya'nın harcamalarının yüzde 43'üne denk gelmiştir. Bu da GSYH'nin yüzde 34'üne denk gelmektedir. Ukrayna'nın 2024'teki askeri yükü tüm ülkeler arasında en büyüğü oldu.

Stockholm Enstitüsü, “Ukrayna’nın şu anda vergi gelirlerinin tamamını ordusuna tahsis ettiğini” ifade etti ve “Böylesine dar bir mali alanda Ukrayna'nın askeri harcamalarını arttırmaya devam etmesi zor olacaktır” yargısında bulundu.

ABD'nin askeri harcamaları 2024 yılında yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaşmış olup, bu rakam toplam NATO harcamalarının yüzde 66'sını ve küresel askeri harcamaların ise yüzde 37'sini temsil etmektedir.



İran, Arakçi-Witkoff görüşmelerinden daha üst düzey bir toplantı yapılmasını reddetti

) İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi bugün düzenlediği basın toplantısında (İran Dışişleri Bakanlığı internet sitesi)
) İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi bugün düzenlediği basın toplantısında (İran Dışişleri Bakanlığı internet sitesi)
TT

İran, Arakçi-Witkoff görüşmelerinden daha üst düzey bir toplantı yapılmasını reddetti

) İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi bugün düzenlediği basın toplantısında (İran Dışişleri Bakanlığı internet sitesi)
) İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi bugün düzenlediği basın toplantısında (İran Dışişleri Bakanlığı internet sitesi)

Tahran, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff arasında nükleer program konusunda devam eden müzakerelerden daha üst düzeyde bir toplantı yapılmasını reddetti.

İran ve ABD bu hafta başında Umman'da, her iki tarafın da yapıcı olarak nitelendirdiği Roma'daki ikinci turdan bir hafta sonra, yaklaşık altı saat süren teknik düzeydeki müzakereleri içeren üçüncü bir nükleer müzakere turu gerçekleştirdi.

Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi görüşmelerin önümüzdeki hafta da devam edeceğini ve 3 Mayıs'ta ‘üst düzey bir toplantının’ daha planlandığını söyledi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, Ummanlı bakanın ‘üst düzey’ toplantıdan neyi kastettiğine ilişkin bir soruya cevaben, “Kastedilen, İran Dışişleri Bakanı ve ABD Özel Temsilcisi’nin başkanlık edeceği dördüncü tur müzakerelerdir” dedi.

Ülkesinin müzakereleri yakın bir tempoda sürdürmeye hazır olduğunu belirten Bekayi, uygulanan yaptırımların her İran vatandaşının günlük yaşamını hedef aldığını ve Tahran'ın bu yaptırımların kaldırılması için ciddi çaba sarf ettiğini kaydetti.

Bekayi, “Başından beri ciddiyetimizi beyan ettik. Haksız yaptırımları kaldırabildiğimiz her günün İran halkının yararına olacağına inanıyoruz. Bu yaptırımlar her birimizin hayatını etkiliyor” ifadelerini kullandı.

“Müzakerelerin ilerleyişine herhangi bir kısıtlama getirmiyoruz ve karşılıklı mutabakat sağlanması koşuluyla müzakerelerin daha kısa bir tempoda yürütülmesine de itirazımız yok” diyen Bekayi, ‘yaptırımların amacının İran halkına baskı yapmak olduğunu ve yaptırımlarla yüzleşmek ve bunları kaldırmak konusunda ciddi olduklarını’ vurguladı.

Bekayi olağan basın toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan (UAEA) bir teknik ekibin nükleer uzmanlarla görüşmelerde bulunmak üzere ülkeye geldiğini söyledi.

Bekayi, “Heyet İran'a ulaştı ve bugün İranlı uzmanlarla güvenlik önlemleri de dahil olmak üzere teknik görüşmelerde bulunacak” dedi.

Cumartesi günkü görüşmelerin tamamlanmasının ardından İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, UAEA'dan uzmanların cumartesi günü yapılması beklenen bir sonraki tura katılabileceğini belirtti.

UAEA Direktörü Rafael Grossi 17 Nisan'da Tahran'a yaptığı ziyaret sırasında ajansının müzakerelerde olumlu bir sonuca ulaşılmasına yardımcı olabileceğini söyledi.

Trump, İran ile dünyanın önde gelen güçleri arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan 2018 yılında çekilmiş, bunun üzerine İran anlaşmada öngörülen uranyum zenginleştirme sınırlarını aşmış ve UAEA denetimini kısıtlamıştı.

Geçtiğimiz şubat ayında UAEA, Tahran'ın uranyumu yüzde 60 saflığa, yani silahlar için gereken seviyeye yakın bir oranda zenginleştirmesiyle mevcut durumu ‘son derece endişe verici’ olarak tanımlayan bir rapor yayınladı. Tahran ise nükleer silah elde etmeye çalıştığını sürekli olarak reddediyor.