Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
TT

Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)

Önde gelen bir çatışma araştırma merkezi tarafından hazırlanan rapora göre, küresel askeri harcamalar 2024 yılında 2,72 trilyon dolara ulaşarak 2023 yılına kıyasla yüzde 9,4 artış gösterdi. Bu, ve en azından Soğuk Savaş'ın sona ermesinden beri bir önceki yıla göre en büyük artışı kaydetti.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan veriler, artan jeopolitik gerilimlerin dünyanın tüm bölgelerinde askeri harcamalarda artışa yol açtığını, özellikle de Avrupa ve Ortadoğu'da hızlı bir büyüme yaşandığını gösterdi.

Enstitü, "Dünya genelinde 100'den fazla ülke 2024'te askeri harcamalarını artırdığını" belirtti. Şarku’l Avsat’ın rapordan aktardığına göre Enstitü "Hükümetler, çoğu zaman diğer bütçe alanlarının pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünler toplumlar üzerinde önümüzdeki yıllarda önemli etkilere sahip olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna'daki savaş ve ABD'nin NATO'ya bağlılığına ilişkin şüpheler Avrupa'da (Rusya dahil) askeri harcamaların yüzde 17 artmasına yol açarak, Avrupa askeri harcamalarını Soğuk Savaş'ın sonunda kaydedilen seviyenin ötesine taşıdı.

Rusya'nın askeri harcamaları 2024 yılında yaklaşık 149 milyar dolara ulaşarak, 2023 yılına göre yüzde 38 artmış ve 2015 yılında kaydedilen seviyenin iki katına çıkmıştır. Bu rakam Rusya'nın GSYH'sinin yüzde 7,1'ini ve toplam hükümet harcamalarının yüzde 19'unu temsil etmektedir. Ukrayna'nın toplam askeri harcamaları yüzde 2,9'luk bir artışla 64,7 milyar dolara ulaşarak, Rusya'nın harcamalarının yüzde 43'üne denk gelmiştir. Bu da GSYH'nin yüzde 34'üne denk gelmektedir. Ukrayna'nın 2024'teki askeri yükü tüm ülkeler arasında en büyüğü oldu.

Stockholm Enstitüsü, “Ukrayna’nın şu anda vergi gelirlerinin tamamını ordusuna tahsis ettiğini” ifade etti ve “Böylesine dar bir mali alanda Ukrayna'nın askeri harcamalarını arttırmaya devam etmesi zor olacaktır” yargısında bulundu.

ABD'nin askeri harcamaları 2024 yılında yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaşmış olup, bu rakam toplam NATO harcamalarının yüzde 66'sını ve küresel askeri harcamaların ise yüzde 37'sini temsil etmektedir.



Arakçi: Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez, hasarı hızlı bir şekilde onarabiliriz

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
TT

Arakçi: Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez, hasarı hızlı bir şekilde onarabiliriz

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi dün yaptığı açıklamada, nükleer program konusunda ABD ile görüşmelerin hızlı bir şekilde yeniden başlaması ihtimalini dışlayarak, ülkesinin Washington'un kendisine karşı yeni askeri saldırılar düzenlemeyeceğinden emin olması gerektiğini vurguladı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Washington ile Tahran arasındaki görüşmelerin bu hafta yeniden başlayabileceği yönündeki açıklamasının sorulması üzerine Arakçi, “Müzakerelerin bu kadar çabuk başlayacağını sanmıyorum” dedi.

“Görüşmelere yeniden başlamaya karar verebilmemiz için öncelikle ABD'nin müzakereler sırasında bizi yeni bir askeri saldırıyla hedef almayacağından emin olmalıyız. Zamana ihtiyacımız var” diyen Arakçi, ‘diplomasi kapılarının asla kapanmayacağını’ belirtti.

Arakçi'ye Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi'nin İran'ın birkaç ay içinde uranyum zenginleştirmeye yeniden başlayabilecek teknik kapasiteye sahip olduğu yönündeki son açıklaması da soruldu. Arakçi bu soruya şu cevabı verdi: “Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez. Bu alanda yeni ilerlemeler kaydetme irademiz varsa ve bu irade mevcutsa, hasarı hızla onarabilir ve kaybedilen zamanı telafi edebiliriz.”

Arakçi'nin açıklaması, yardımcısı Mecid Taht Revançi'nin BBC'ye verdiği röportajda Washington ile diplomatik görüşmelerin ancak Washington'un ülkesine yeni saldırılar düzenlememesi halinde yeniden başlayabileceğini söylemesinden bir gün sonra geldi. Pazar akşamı yayınlanan röportajda Revançi, “Washington'un bizimle konuşmak istediğini duyuyoruz. Belirli bir tarih üzerinde anlaşmış değiliz. Mekanizmalar üzerinde de anlaşmış değiliz. Şu soruya yanıt arıyoruz: Biz diyalog halindeyken bir saldırganlık eyleminin tekrarlandığını görecek miyiz?” dedi ve ABD'nin ‘henüz pozisyonunu netleştirmediğini’ kaydetti.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Revançi, Tahran'a Washington'un Dini Lider Ali Hamaney'i hedef alarak ‘İran'da rejim değişikliğine gitmek’ istemediği bilgisinin verildiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın İran devlet televizyonundan aktardığına göre Hükümet Sözcüsü Fatma Muhacirani bugün yaptığı açıklamada, ABD ile müzakereler için henüz bir tarih belirlenmediğini yineledi ve bu tarihin yakın olmayacağını da açıkça ifade etti.

İsrail 13 Haziran'da, İran'ın askeri ve nükleer tesislerini hedef alan, askeri liderlere ve nükleer bilim adamlarına suikastlar içeren sürpriz bir saldırıyla savaşı başlattı ve İran'ın nükleer bomba elde etmesini engellemeye kararlı olduğunu ilan etti. Tahran ise nükleer silah edinme iddialarını reddederek sivil nükleer enerjiye sahip olma hakkını savundu.

21-22 Haziran gecesi ABD, İran'ın üç büyük nükleer tesisine saldırı düzenledi. 12 gün süren savaşın ardından ABD Başkanı Donald Trump 24 Haziran'da İran ile İsrail arasında ateşkes ilan etti. Trump daha sonra, askeri kullanım için uranyum zenginleştirmesi halinde ABD'nin İran'ı tekrar vuracağı sözünü verdi.

Revançi pazar günü yayınlanan röportajında, İran'ın enerji üretimi için uranyumu yüzde 60 oranında zenginleştirme hakkını yineledi.

Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı UAEA’ya göre İran, 2015 anlaşmasında yüzde 3,67 ile sınırlandırılmış olan uranyumu yüzde 60'a kadar zenginleştirebilen tek nükleer olmayan güç.

Nükleer savaş başlığı yapmak için uranyumu yüzde 90 oranında zenginleştirmek gerekiyor.