Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
TT

Küresel askeri harcamalarda rekor artış: 2024 yılında 2,7 trilyon dolar

ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)
ABD'nin Atlanta kentindeki bir fuarda otomatik silahlar sergileniyor (AFP)

Önde gelen bir çatışma araştırma merkezi tarafından hazırlanan rapora göre, küresel askeri harcamalar 2024 yılında 2,72 trilyon dolara ulaşarak 2023 yılına kıyasla yüzde 9,4 artış gösterdi. Bu, ve en azından Soğuk Savaş'ın sona ermesinden beri bir önceki yıla göre en büyük artışı kaydetti.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan veriler, artan jeopolitik gerilimlerin dünyanın tüm bölgelerinde askeri harcamalarda artışa yol açtığını, özellikle de Avrupa ve Ortadoğu'da hızlı bir büyüme yaşandığını gösterdi.

Enstitü, "Dünya genelinde 100'den fazla ülke 2024'te askeri harcamalarını artırdığını" belirtti. Şarku’l Avsat’ın rapordan aktardığına göre Enstitü "Hükümetler, çoğu zaman diğer bütçe alanlarının pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünler toplumlar üzerinde önümüzdeki yıllarda önemli etkilere sahip olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna'daki savaş ve ABD'nin NATO'ya bağlılığına ilişkin şüpheler Avrupa'da (Rusya dahil) askeri harcamaların yüzde 17 artmasına yol açarak, Avrupa askeri harcamalarını Soğuk Savaş'ın sonunda kaydedilen seviyenin ötesine taşıdı.

Rusya'nın askeri harcamaları 2024 yılında yaklaşık 149 milyar dolara ulaşarak, 2023 yılına göre yüzde 38 artmış ve 2015 yılında kaydedilen seviyenin iki katına çıkmıştır. Bu rakam Rusya'nın GSYH'sinin yüzde 7,1'ini ve toplam hükümet harcamalarının yüzde 19'unu temsil etmektedir. Ukrayna'nın toplam askeri harcamaları yüzde 2,9'luk bir artışla 64,7 milyar dolara ulaşarak, Rusya'nın harcamalarının yüzde 43'üne denk gelmiştir. Bu da GSYH'nin yüzde 34'üne denk gelmektedir. Ukrayna'nın 2024'teki askeri yükü tüm ülkeler arasında en büyüğü oldu.

Stockholm Enstitüsü, “Ukrayna’nın şu anda vergi gelirlerinin tamamını ordusuna tahsis ettiğini” ifade etti ve “Böylesine dar bir mali alanda Ukrayna'nın askeri harcamalarını arttırmaya devam etmesi zor olacaktır” yargısında bulundu.

ABD'nin askeri harcamaları 2024 yılında yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaşmış olup, bu rakam toplam NATO harcamalarının yüzde 66'sını ve küresel askeri harcamaların ise yüzde 37'sini temsil etmektedir.



Netanyahu'ya yakın bir milletvekili, güvenlik liderlerinin 7 Ekim'de "infaz edilmesi" çağrısında bulundu

Geçtiğimiz ekim ayında “El-Aksa Tufanı” operasyonu kapsamında ele geçirilen İsrail askeri aracının üzerinde bulunan Han Yunus'taki Filistinliler (DPA)
Geçtiğimiz ekim ayında “El-Aksa Tufanı” operasyonu kapsamında ele geçirilen İsrail askeri aracının üzerinde bulunan Han Yunus'taki Filistinliler (DPA)
TT

Netanyahu'ya yakın bir milletvekili, güvenlik liderlerinin 7 Ekim'de "infaz edilmesi" çağrısında bulundu

Geçtiğimiz ekim ayında “El-Aksa Tufanı” operasyonu kapsamında ele geçirilen İsrail askeri aracının üzerinde bulunan Han Yunus'taki Filistinliler (DPA)
Geçtiğimiz ekim ayında “El-Aksa Tufanı” operasyonu kapsamında ele geçirilen İsrail askeri aracının üzerinde bulunan Han Yunus'taki Filistinliler (DPA)

İsrail'de 7 Ekim 2023'te Hamas'ın düzenlediği saldırıya ilişkin komplo teorileri tehlikeli bir boyuta ulaştı. İktidardaki Likud partisinden Knesset üyesi Tali Gottlieb, saldırı sırasında güvenlik güçlerinin (ordu, istihbarat ve polis) başındaki kişileri, Başbakan Binyamin Netanyahu'yu devirmek için komplo kurmakla suçladı ve tutuklanıp idam edilmelerini istedi.

Netanyahu'nun yakın çevresinden biri olarak bilinen Gottlieb, güvenlik teşkilatlarının başkanlarının Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırı planından haberdar olduğunu ve bu saldırıyı önleyebilecekleri halde önlemediklerini belirtti.

Güvenlik şeflerinin bunu "ülkeyi Netanyahu'ya karşı öfkeyle doldurmak ve bunun sonucunda halkın sokaklara çıkıp onu devirene kadar yürümesini sağlamak" için yaptıkları suçlamasını sürdürdü. Bu nedenle, "vatana ihanet" suçlamasıyla tutuklanmalarını ve idam edilmelerini talep etti.

Şarku’l Avsat’ın Maariv gazetesinden aktardığına göre Gottlieb, Genel İstihbarat Servisi (Şin Bet) başkanı Ronen Bar'ın "kronik ve son derece tehlikeli bir komplocu" ve "Korkutucu yalanlar yaymada usta" olduğunu söyledi.

Savaşın ikinci günü, yukarıda bahsi geçen 8 Ekim'de Netanyahu'ya "bu kurumların tüm liderlerini görevden alması gerektiğini" söylediğini açıkladı; "Herhangi bir başkan: Genelkurmay, Mossad, Şin Bet ve Ulusal Güvenlik. İhanet ettiler” ifadelerini kullandı.

Gazetecinin “Sence hainlerin cezası nedir?” sorusuna, “ölüm cezası” diye cevap verdi.

Milletvekili, suçlamalarıyla ilgili bir soruşturma komisyonu kurulmasını reddetti, çünkü “bu askeri liderler yargıçlar üzerinde çok büyük bir nüfuza sahip ve kimse onlara suçlama yöneltmeye cesaret edemez” iddiasında bulundu.

Ona göre “tek çözüm”, “hükümet kararıyla onları görevlerinden uzaklaştırmak. Hükümet herkesten üstündür.”

Komplo teorileri İsrail'de, özellikle de iktidardaki sağ kesim arasında yaygın.

Bazı sağcı destekçiler, “İsrail istihbarat ve ordu mensupları Gazze'de karıncaların bile hareketini biliyorlar, (Hamas'ın) neredeyse alenen planladığı saldırıdan haberi olmamaları mantıklı değil” diyorlar.

Bu kişiler, “gözetleme görevlileri uyarıda bulunmuş ve tatbikatlarla ilgili fotoğraf ve bilgiler sunmuş” olduğunu iddia ediyorlar. Bu nedenle, “7 Ekim'deki saldırıya şaşırmış olmaları mantıklı değil. Ancak haberleri gizlediler ve (Hamas'ı) serbest bıraktılar” iddiasını dile getiriyorlar.

Bu teoriyi savunanlar arasında Netanyahu'nun en büyük oğlu Yair ve Netanyahu'nun hizmetinde çalışan internet ordusu da bulunuyor.