Trump'ın Suriye açıklaması sonrası Hazine ve Dışişleri bakanlıklarındaki yaptırımlarla ilgilenen yetkililer şaşkın

Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Riyad'da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken (AP)
Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Riyad'da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken (AP)
TT

Trump'ın Suriye açıklaması sonrası Hazine ve Dışişleri bakanlıklarındaki yaptırımlarla ilgilenen yetkililer şaşkın

Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Riyad'da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken (AP)
Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Riyad'da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken (AP)

ABD Başkanı Donald Trump salı günü Suudi Arabistan'da Suriye'ye yönelik tüm yaptırımları kaldıracağını açıklaması, bölgedeki pek çok kişiyi şaşırttı.

Ancak 13 yıl boyunca devam eden bir savaşın harap ettiği ülkeyi ayağa kaldıracak olan bu karar, Trump yönetiminden bazı isimleri de şaşkına uğrattı. Konu hakkında bilgi sahibi ABD'li dört yetkiliye göre Dışişleri ve Hazine bakanlıklarındaki üst düzey yetkililer, bazıları on yıllardır yürürlükte olan yaptırımların nasıl iptal edileceğini bulmaya çalışıyorlar.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre ABD'li üst düzey yetkililerden biri, Beyaz Saray'ın Dışişleri Bakanlığı ya da Hazine Bakanlığı'ndaki yaptırımlarla ilgilenen yetkililere yaptırımların iptaline hazırlanmaları için herhangi bir not iletmediğini ya da talimat vermediğini yahut yakında Başkan tarafından bununla ilgili bir açıklama yapılacağı konusunda da onları uyarmadığını söyledi.

Yaptırımların aniden iptal edilmesi Trump'ın her zaman yaptığı gibi sürpriz bir karar, dramatik bir duyuru ve sadece müttefikler için değil, aynı zamanda değiştirilen politikayı uygulayan bazı yetkililer için de bir şok etkisi yarattı. Trump’ın açıklamasının ardından ABD yönetiminin yaptırım paketlerini nasıl iptal edeceği, hangi yaptırımların hafifletileceği ve Beyaz Saray'ın süreci ne zaman başlatmak istediği konusunda yetkililer kafa karışıklığı yaşıyor.

ABD’li üst düzey yetkili, Trump’ın dün Suudi Arabistan'da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile görüşürken bile Dışişleri ve Hazine bakanlıkları yetkililerinin nasıl bir yol izleyecekleri konusunda hala emin olmadıklarını söyledi. ABD'li bir yetkili Trump'ın açıklamasına atıfla “Herkes bunu nasıl uygulayacağını bulmaya çalışıyor” dedi.

Eski Devlet Başkanı Beşşar Esed rejiminin geçtiğimiz yılın sonlarında düşmesinin ardından Dışişleri ve Hazine bakanlıklarından yetkililer, yönetimin Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmaya karar vermesi halinde bu konuda yönetime yol gösterecek çeşitli seçenekler içeren notlar ve belgeler hazırladı.

Ancak Beyaz Saray’dan ve Ulusal Güvenlik Konseyi’nden üst düzey yetkililerin yanı sıra bazı milletvekilleri, Şara'nın geçmişteki bağlantıları nedeniyle yaptırımların hafifletilip hafifletilmemesi gerektiğini aylardır tartışıyor. ABD'li üst düzey yetkili, Trump'ın Suudi Arabistan ziyaretinden önce, en azından Dışişleri ve Hazine bakanlıkları bünyesinde yaptırımlar konusunda çalışan yetkililere Başkan'ın bir karar verdiğine dair net sinyal gönderilmediğini belirtti.

ABD Dışişleri Bakanlığı ve Hazine Bakanlığı, konula ilgili yorum taleplerine henüz yanıt vermedi. Reuters'a konuşan Beyaz Saray’dan bir yetkili Türkiye ve Suudi Arabistan'ın Trump'tan yaptırımları kaldırmasını ve Şara ile görüşmesini istediğini kaydetti. ABD Başkanı Trump açıklamasında, Suriye'ye daha iyi bir gelecek şansı vermek için bunu yaptığını söyledi.



ABD-İran nükleer müzakereleri: Tahran, uranyum zenginleştirmeyi sınırlayabilir

İran, Buşehr Nükleer Santrali'ne yeni yatırım çekmeyi planlıyor (Reuters)
İran, Buşehr Nükleer Santrali'ne yeni yatırım çekmeyi planlıyor (Reuters)
TT

ABD-İran nükleer müzakereleri: Tahran, uranyum zenginleştirmeyi sınırlayabilir

İran, Buşehr Nükleer Santrali'ne yeni yatırım çekmeyi planlıyor (Reuters)
İran, Buşehr Nükleer Santrali'ne yeni yatırım çekmeyi planlıyor (Reuters)

İran'ın, ABD'nin talebiyle uranyum zenginleştirilmesini sınırlandıracak bir anlaşmayı imzalamayı düşündüğü belirtiliyor. 

İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in başdanışmanı Ali Şemhani, NBC News’e yaptığı açıklamada, böyle bir anlaşmayı ABD’nin yaptırımları kaldırması karşılığında kabul edebileceklerini söyledi. 

Şemhani, ABD Başkanı Donald Trump’ın yaptırımları kaldırması halinde İran’ın da nükleer silah üretmemeyi, yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum stoklarını imha etmeyi ve sadece sivil kullanım için düşük düzeyde uranyum zenginleştirmeyi kabul edeceğini belirtti. Ayrıca Tahran, uluslararası kuruluşların süreci denetlemesine izin verileceğini bildirdi. 

Hamaney’in başdanışmanı şöyle devam etti: 

Amerikalılar söyledikleri gibi davranırsa, elbette daha iyi ilişkilerimiz olabilir. Yakın gelecekte daha iyi bir duruma gelebiliriz.

Diğer yandan İsrail’in ABD-İran müzakere sürecini bozmaya çalıştığını söyleyen Şemhani, Washington’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya karşı önlem alması gerektiğini belirtti: 

Amerikalılar Bibi etkisini ortadan kaldırırlarsa anlaşmayı kolayca imzalayabilirler.

Trump’ın Suudi Arabistan ziyareti sırasında İran’ı hedef alan açıklamaları Tahran’dan tepki çekmişti. ABD Başkanı, anlaşma imzalanmasa İran’a azami baskı uygulayacağını ve petrol ihraç etmelerine izin vermeyeceğini söylemişti. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise Trump’ı eleştirerek "Hiçbir zorbaya boyun eğmeyiz” demişti.

Uranyum zenginleştirme düzeyleri ve nükleer silah üretme kapasitesi, ABD-İran müzakerelerindeki kilit konulardan biri. 

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, uranyum zenginleştirme hakkına sahip olduklarını ve bunun müzakere edilemeyeceğini bildirmişti. Ancak zenginleştirme faaliyetlerinin düzeyiyle ilgili değişiklikler yapılabileceğini belirtmişti. Washington ise uranyum zenginleştirme çalışmalarının tamamen durdurulmasını istiyor.

İran'la Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa'yla Almanya arasında Temmuz 2015'te Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) imzalanmıştı. Uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı anlaşma Ocak 2016'da yürürlüğe girmiş, İran da uluslararası yaptırımlardan kısmen kurtulmuştu. 

Ancak Trump'ın 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamasıyla Tahran yönetimi, kademeli olarak hem zenginleştirilmiş uranyum stokunu artırmış hem yüksek düzeyde uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.

Tahran ve Washington, önce 12 Nisan'da Umman'ın başkenti Muskat'ta, 19 Nisan'da İtalya'nın başkenti Roma'da, 26 Nisan’da da yine Muskat’ta görüşme yapmıştı. Son müzakere 11 Mayıs’ta Muskat’ta gerçekleştirilmişti. Taraflar, görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini bildirmişti. 

Independent Türkçe, NBC News, Times of Israel