Trump: İsrail'in İran'a saldırması çok muhtemel

Washington, Tahran'ın yanıtının Tel Aviv'in savunmasını altüst edip ciddi hasara yol açabileceği uyarısında bulundu

TT

Trump: İsrail'in İran'a saldırması çok muhtemel

Trump: İsrail'in İran'a saldırması çok muhtemel

ABD Başkanı Donald Trump, bugün (Perşembe) İsrail'in İran'a saldırması ihtimalinin yüksek olduğunu belirtti, ancak Washington ve Tahran'ın nükleer anlaşmaya yaklaşması nedeniyle İsrail'in bunu yapmasını istemediğini vurguladı ve İran ile çatışmayı önlemek istediğini ifade etti.

Trump bugün yaptığı açıklamada, İsrail'in İran'a saldırmasının çok muhtemel olduğunu söyledi. Bir basın toplantısında, İsrail'in saldırısının “yakın” olduğunu söylemek istemediğini, ancak bunun “olası” olduğunu belirtti.

Trump, “Yakında Ortadoğu'da bir şeyler olabilir. İran ile bir çatışmayı önlemek istiyorum, ancak İran bize vermeye hazır olmadığı şeyleri vermeli. İran ile bir anlaşma imzalamak istiyorum, buna yaklaştık ve dostane bir yol izlemeyi tercih ediyorum” şeklinde konuştu.

Birkaç gün önce Başbakan Binyamin Netanyahu ile görüşen Trump, “Onların müdahale etmesini istemiyorum, çünkü bunun her şeyi mahvedeceğini düşünüyorum. Bu pratikte yardımcı olabilir, ama aynı zamanda her şeyi mahvedebilir” dedi.

Trump Çarşamba günü, Washington'un Ortadoğu'daki bazı önemli olmayan personelini tahliye ettiğini doğrularken, Washington Post gazetesi ABD'nin olası bir İsrail saldırısına karşı yüksek alarmda olduğunu yazdı.

İsrail'in Yedioth Ahronoth gazetesi bugün ABD'nin İsrail Büyükelçisi Mike Hackabi'nin Tel Aviv'in Washington'un onayı olmadan İran'a saldırmayacağını düşündüğünü aktardı. Hackabi, “Bence bu senaryo olası değil.Ancak İsrail'in kararı kendi başına alması gerekir" dedi.

CBS News ise Trump yönetiminin, saldırıya katılmadan İsrail'i destekleme seçeneklerini değerlendirdiğini bildirdi. Kanal, bir ABD'li yetkilinin, İran'ın karşı saldırı düzenlemesi halinde ABD'nin İsrail'i savunabileceğini söylediğini aktardı.

Axios web sitesi, ABD'nin Ortadoğu özel temsilcisi Steve Wiggert'in geçen hafta Senato'daki üst düzey Cumhuriyetçilerle yaptığı kapalı toplantıda, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini vurması halinde İran'ın büyük kayıplara yol açacak geniş çaplı bir saldırı ile karşılık verebileceği uyarısında bulunduğunu bildirdi.

Site, bir ABD'li yetkili ve ayrıntılara vakıf bir kaynağa dayanarak, İran'ın yanıtının İsrail savunmasını altüst edebileceğini ve ciddi hasara yol açabileceğini aktardı.

İsrailli kaynaklar, ordunun yüksek alarmda olduğunu, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ise Trump'tan harekete geçmek için “yeşil ışık” beklediğini belirtiyor.

Weitkove, Cumhuriyetçi senatörlere “anlaşma sağlanamazsa” İsrail'in askeri saldırı düzenleyeceğini söyledi.

Weitkove, İran'ın yüzlerce füzeyle vereceği yanıt karşısında İsrail'in hava savunmasının yetersiz kalabileceğinden endişe duyduğunu belirtti. Böyle bir saldırının çok sayıda can kaybına ve ağır hasara yol açabileceğini belirten Witkoff, İran'ın füze cephaneliğinin nükleer kapasitesi kadar varoluşsal bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

ABD istihbarat tahminlerine göre, İran'ın 2000 balistik füzeye sahip olduğu ve bu füzelerin 2000 poundluk patlayıcı başlık taşıyabildiği, çoğunun da İsrail'i menziline alabildiği belirtiliyor.

ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı General Eric Corilla'nın Cumartesi günü İsrail'e gelerek İran konusunda siyasi ve askeri yetkililerle görüşmelerde bulunması bekleniyor.

Corilla, Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi'nde verdiği ifadesinde, İsrail'in herhangi bir saldırısının bölgedeki ABD güçlerini tehlikeye atacağını vurguladı.



Dünya basınından özetler: İsrail, İran rejimini nasıl değiştirmek istiyor?

İran'ın Tel Aviv'e attığı balistik füzeler, İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemini harekete geçirdi (AP) 
İran'ın Tel Aviv'e attığı balistik füzeler, İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemini harekete geçirdi (AP) 
TT

Dünya basınından özetler: İsrail, İran rejimini nasıl değiştirmek istiyor?

İran'ın Tel Aviv'e attığı balistik füzeler, İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemini harekete geçirdi (AP) 
İran'ın Tel Aviv'e attığı balistik füzeler, İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemini harekete geçirdi (AP) 

İsrail ve İran arasındaki saldırılar sürerken, dünya basınındaki analizlerde Tel Aviv yönetiminin Tahran'da rejim değişikliğinin peşinde olduğu yazılıyor.

Reuters'ın analizinde, İsrail'in saldırılarda sadece İran'daki nükleer tesisleri değil, üst düzey askeri yetkilileri de hedef alarak Tahran yönetiminin "hem ülke içindeki hem de bölgedeki müttefikleri nezdindeki güvenilirliğini azaltmayı amaçladığı" belirtiliyor.

İran devlet medyasının aktardığına göre saldırılarda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami ve İsrail'e yönelik saldırıları komuta eden isimlerden General Gulam Ali Reşid öldürüldü. Ayrıca operasyonda 6 nükleer bilim insanı da yaşamını yitirdi.

ABD'li düşünce kuruluşu Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü'nden Michael Singh, şu değerlendirmeleri paylaşıyor:

İsrail'in bunu yapmasının nedenlerinden birinin rejimi değiştirmek olduğu düşünülüyor. İran halkının ayaklanmasını görmek istiyorlar.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da dünkü saldırıların ardından yaptığı açıklamada İranlıları rejime karşı ayaklanmaya çağırmıştı.

Diğer yandan analizde, İran halkı arasında onlarca yıldır süren İsrail düşmanlığının, Netanyahu'nun beklediği desteği almasını güçleştireceğine dikkat çekiliyor. Ayrıca ABD Başkanı Donald Trump'ın, İsrail'in yanında yer alırken Tahran'da rejim değişikliği istediğine dair hiçbir işaret vermediği vurgulanıyor.

BBC'nin analizinde de İsrail'in bu saldırılarla İran'da "zincirleme reaksiyon" oluşturarak rejimi yıkmayı hedeflediği belirtiliyor. Ancak Netanyahu yönetiminin "büyük bir kumar" oynadığı yazılıyor.

Tahran'ın çok daha çatışmacı bir pozisyon almasıyla misillemelerin uzun süreli bir savaşa evrilebileceği belirtiliyor. Öte yandan İran'da rejimin çökmesi halinde 90 milyon nüfusa sahip ülkenin kaosa sürükleneceği, bunun da tüm Ortadoğu'yu etkileyeceği ifade ediliyor.

Wall Street Journal (WSJ) da İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in yaklaşık 40 yıllık rejiminin "varoluşsal bir tehlikeyle" karşılaştığını yazıyor. İsrail saldırıları sonucu üst düzey askeri yetkililerini kaybeden İran'ın Tel Aviv yönetimine kuvvetli misillemeler yapamayabileceği ifade ediliyor. Ayrıca Hamaney'in Kızıldeniz'deki gemilere ya da ABD'nin çıkarlarını Ortadoğu'da temsil eden birimlere saldırmaktan büyük ihtimalle kaçınacağı belirtiliyor.

Kaliforniya'daki Donanma Yüksek Lisans Okulu'ndan Afshon Ostovar, şu değerlendirmeleri yapıyor:

Hamaney kendine karşı dürüst olursa, yenilgiye uğradığını kabul edecektir. Uğruna çalıştığı her şey gözlerinin önünde dağılıp gidiyor. Yönettiği gemi karaya oturdu.

New York Times (NYT) ise Tahran'ın İsrail saldırısını öngöremediğini yazıyor. İran'ın, ABD'yle nükleer müzakerelerin başarılı olmaması durumunda İsrail'den saldırı beklediği fakat görüşmeler sürerken Tel Aviv'in böyle bir hamle yapacağını ummadığı belirtiliyor.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla konuşan İranlı yetkililer, İsrail'in saldırı ihtimaline dair istihbaratların Tahran yönetimi tarafından "propaganda" diye nitelenip göz ardı edildiğini söylüyor.

"Yükselen Aslan" operasyonu

İsrail dün sabaha karşı başlattığı "Yükselen Aslan" operasyonuyla Tahran başta olmak üzere İran'daki birçok şehre saldırı düzenlemişti. 20'si üst düzey komutan, 6'sı nükleer bilimci en az 78 kişi ölmüştü.

İran misilleme olarak İsrail'e 100 kadar drone göndermiş, Tel Aviv ise bunların hava sahasına ulaşmadan imha edildiğini bildirmişti.

Ancak İran'ın balistik füzelerle başlattığı saldırıda roketler Tel Aviv'in güneyindeki bazı binalara isabet etti. İsrail'in kamu yayımcısı KAN'ın aktardığına göre saldırılarda üç kişi öldü, 172 kişi yaralandı.

İran’ın yarı resmi Mehr Haber Ajansı’na göre İsrail, bugün Tebriz rafinerisi yakınlarına saldırı başlattı. Ayrıca önemli savunma ve askeri üslerin bulunduğu Loristan, Hamedan, Kirmanşah şehirleri de hedef alındı. Henüz ölü ve yaralı sayısı bilinmiyor.

Diğer yandan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) İsrail'in hedef aldığı İran'ın Natanz nükleer tesisinde sızıntı olduğunu bildirdi. İsrail ordusu İsfahan'daki nükleer tesisi de vurmuştu.

Independent Türkçe, BBC, Reuters, Wall Street Journal, New York Times