İsrail ve İran füze ve saldırıların menzilinde

Tel Aviv, İran'ın nükleer programını ve Dini Lider'in generallerini vuruyor... füzeler İsrail şehirlerini vuruyor... Muhammed bin Selman ile Trump, gerilimi azaltma yollarını arıyor

İran'ın dün gece Tel Aviv'e düzenlediği füze saldırısının ardından yükselen dumanlar (AP)
İran'ın dün gece Tel Aviv'e düzenlediği füze saldırısının ardından yükselen dumanlar (AP)
TT

İsrail ve İran füze ve saldırıların menzilinde

İran'ın dün gece Tel Aviv'e düzenlediği füze saldırısının ardından yükselen dumanlar (AP)
İran'ın dün gece Tel Aviv'e düzenlediği füze saldırısının ardından yükselen dumanlar (AP)

İsrail ve İran, dün karşılıklı füze ve hava saldırılarıyla birbirlerini hedef aldı. Bölgenin güvenliği ve istikrarı için ciddi sonuçlar doğuracak bu yeni tırmanış, uluslararası, Arap ve bölgesel tepkilere yol açtı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinde, bölgedeki gelişmeleri, gerginliğin azaltılması ve itidal çağrısı ile diplomatik yollarla anlaşmazlıkların çözülmesi için alınabilecek önlemleri ele aldı. Suudi Veliaht Prensi ve ABD Başkanı, Ortadoğu'da güvenlik, barış ve istikrarın sağlanması için ortak çabaların sürdürülmesinin önemini vurguladı.

Çatışma, İsrail'in İran'ın nükleer ve askeri altyapısının kalbine, savaş uçakları ve {ülkeye gizlice sokulan} insansız hava araçları (İHA) kullanarak düzenlediği şiddetli bir saldırıyla başladı. Saldırı, “Devrim Muhafızları”nın üst düzey generallerini ve nükleer programın önde gelen bilim adamlarını hedef aldı. İran medyası ve tanıklar, patlamalar olduğunu bildirdi. Patlamalar arasında Natanz'daki ana uranyum zenginleştirme tesisine yönelik saldırılar da yer aldı. Ardından, Tahran'ın güneyindeki Fordo nükleer tesisinin bulunduğu bölgede iki güçlü patlama sesi duyuldu. Medya, 40'tan fazla askeri hedefin vurulduğunu, bunların en önemlilerinin Devrim Muhafızları Komutanlığı ve Tahran'ın doğusundaki Genelkurmay Karargahı olduğunu belirtti.

İran dün, askeri liderler ve nükleer bilim adamları arasında en büyük kayıplarını yaşadı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre başta Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, füze programının beyni Emir Ali Hacızade ve İran operasyonları komutanı Gulam Ali Raşid olmak üzere üst düzey generaller hayatını kaybetti. Ali Şemhani de ağır yaralandı ve komaya girdi. Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani'nin akıbeti ise belirsizliğini koruyor. Saldırılarda, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Feridun Abbasi'nin de aralarında bulunduğu 6 nükleer bilim adamı da evlerinde öldürüldü.

İran Devrim Muhafızları dün akşam, İsrail'de onlarca hedefe füze saldırısı düzenlediğini duyurdu. Açıklamada, “İslam Devrim Muhafızları... işgalci Siyonist rejimin işgal altındaki topraklarda bulunan onlarca hedef, askeri merkez ve hava üssüne karşı kararlı ve hassas bir şekilde misilleme yaptı” denildi.

Körfez ülkeleri İsrail'in operasyonunu kınadı ve ayrı ayrı açıklamalarda, bölgenin risklerden uzak tutulması ve anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğini vurguladı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Krallığın bu iğrenç saldırıları şiddetle kınadığı belirtildi ve uluslararası toplum ile Güvenlik Konseyi'nin bu saldırıları derhal durdurma konusunda büyük sorumluluk taşıdığı vurgulandı.

Trump ise İranlı yetkililere önceki politikalarını sürdürmemeleri konusunda sert bir uyarıda bulunmakla yetindi ve İsrail'in sonraki saldırılarının “daha şiddetli” olacağını ifade etti. İsrail'in saldırısını “mükemmel” olarak nitelendiren Trump, ABD'nin operasyonda herhangi bir Amerikan rolü olduğunu reddetti.

İngiltere, Fransa ve Almanya liderleri “bütün tarafları daha fazla gerilimden kaçınmaya” çağırdı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer'in ofisi, Starmer'in Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile durum hakkında telefon görüşmesi yaptığını açıkladı. Açıklamada, “Liderler, İran'ın nükleer programı konusunda uzun süredir devam eden ciddi endişeleri ele aldılar ve bütün tarafları, bölgenin istikrarını daha da bozabilecek gerilimden kaçınmaya çağırdılar” denildi.



İran ve İsrail topyekûn savaşın eşiğinde

Dün Tel Aviv'deki bir apartmanda İran'ın balistik füzesinin yol açtığı hasarı inceleyen İsrailliler (EPA)
Dün Tel Aviv'deki bir apartmanda İran'ın balistik füzesinin yol açtığı hasarı inceleyen İsrailliler (EPA)
TT

İran ve İsrail topyekûn savaşın eşiğinde

Dün Tel Aviv'deki bir apartmanda İran'ın balistik füzesinin yol açtığı hasarı inceleyen İsrailliler (EPA)
Dün Tel Aviv'deki bir apartmanda İran'ın balistik füzesinin yol açtığı hasarı inceleyen İsrailliler (EPA)

İran ve İsrail, çatışmanın genişlemesiyle birlikte topyekûn bir savaşın eşiğine geldi. İsrail'in cuma günü ezeli düşmanı İran’a karşı düzenlediği hava saldırılarında üst düzey askeri komutanlar ve bilim adamları öldürüldü, nükleer tesisler bombalandı.

Bu gergin ortamda, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile yaptığı telefon görüşmesinde, İran'ın egemenliğine ve güvenliğine yönelik saldırıları kınadığını ve reddettiğini yineledi.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise Suudi Arabistan Veliaht Prensi’ne İran ve halkına yönelik asil duyguları için teşekkür ederken Suudi Arabistan’ın İsrail’in saldırganlığını reddetme ve kınama konusundaki tutumunu takdir etti.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile de telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Bu görüşmelerde, gerginliği azaltmak ve tüm anlaşmazlıkları diplomatik yollarla çözmek için her türlü çabanın gösterilmesinin önemi vurgulandı.

Ancak İran ve İsrail, saldırıların devam edeceğini vurguladılar. İran devlet televizyonu, Tahran'ın İsrail'in müttefiklerine, İran füzelerini düşürmeye yardım etmeleri halinde bölgedeki askeri üslerinin de bombalanacağı uyarısında bulunduğunu bildirdi. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İran'ın nükleer programı konusunda ABD ile olan müzakereleri sürdürmenin ‘haklı bir gerekçesi olmadığını’ söyledi. Daha sonra Umman, bugün yapılması planlanan Tahran ile Washington arasındaki nükleer anlaşamaya ilişkin müzakerelerin yapılmayacağını duyurdu. İran'ın resmi haber ajansı IRNA’ya göre İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanlarından Şura Meclisi Güvenlik Komitesi üyesi İsmail Kevseri, İran'ın stratejik öneme sahip Hürmüz Boğazı'nı kapatmayı ciddi olarak değerlendirdiğini belirtti.

Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in saldırılarının İran'ın nükleer programını belki de yıllarca geriye götürdüğünü ve daha güçlü saldırılar yapılacağını açıkladı.

Netanyahu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Rejimin tüm mevzilerini ve hedeflerini vuracağız. Şimdiye kadar yaşadıkları, önümüzdeki günlerde başlarına geleceklerle kıyaslanamaz bile.”

İsrail ordusunun İran'ın balistik füze üretim kapasitesini yok ettiğini belirten Netanyahu, "Tahran'a giden yolu açtık. Çok yakında İsrail uçaklarını, hava kuvvetlerimizi, pilotlarımızı Tahran semalarında göreceksiniz” ifadelerini kullandı.

Savunma Bakanı Yisrael Katz ise cumartesi sabahı en az 3 kişinin öldüğü ve onlarca kişinin yaralandığı İran saldırılarının ardından yaptığı açıklamada İran'ın İsrail'e füze saldırılarına devam etmesi halinde ‘Tahran'ın yanacağını’ söyledi.

Sahadaki gelişmelere gelince İran'ın Kirmanşah, Tebriz ve Zencan şehirlerinde hava savunma sistemleri devreye sokuldu. Tebriz'den gelen görüntülerde şehirden dumanların yükseldiği görülürken, Şiraz şehrinde patlama sesleri duyuldu. İsrail özellikle askeri hava üsleri, füze üsleri ve radar sistemlerine yönelik saldırılar düzenlerken İran basını Zencan şehrinde 3 DMO subayının öldüğünü aktardı. DMO'ya bağlı Tesnim ve Fars haber ajansları, Tahran'daki hem sivil hem de askeri amaçlarla kullanılan Mehrabad Havaalanı'na iki füzenin düştüğünü bildirdi.

Abadan'daki petrol tesislerinin hedef alındığına dair çelişkili haberler gelirken İran'ın yarı resmi haber ajansı Fars, İsrail'in Güney Pars gaz sahasının 14. bölümünü insansız hava aracıyla hedef aldığını ve saldırının yangına yol açtığını aktardı.

İsrail ordusu dün, Karimabad şehrinde yeraltında bulunan ve karadan karaya füzeler ile seyir füzeleri barındıran bir tesisi bombaladığını açıkladı.