İran'ı bombalamak için hangi İsrail savaş uçakları kullanılıyor?

İtalya'daki ortak eğitim sırasında ABD yapımı bir F-35 savaş uçağının önünde poz veren İsrailli pilotlar (İsrail ordusunun internet sitesi)
İtalya'daki ortak eğitim sırasında ABD yapımı bir F-35 savaş uçağının önünde poz veren İsrailli pilotlar (İsrail ordusunun internet sitesi)
TT

İran'ı bombalamak için hangi İsrail savaş uçakları kullanılıyor?

İtalya'daki ortak eğitim sırasında ABD yapımı bir F-35 savaş uçağının önünde poz veren İsrailli pilotlar (İsrail ordusunun internet sitesi)
İtalya'daki ortak eğitim sırasında ABD yapımı bir F-35 savaş uçağının önünde poz veren İsrailli pilotlar (İsrail ordusunun internet sitesi)

İsrail ordusu cuma günü, F-15'ler, F-16'lar ve F-35'ler de dahil olmak üzere hava filosunu kullanarak İran nükleer tesislerini hedef aldı.

İsrail ve İran arasında son dönemde gerilim ve tehditler artıyor. İsrail ordusu İran'daki nükleer tesisleri vururken, Tel Aviv Tahran'ı nükleer silah elde etmek istemekle suçladı.

İsrail Ordu Sözcüsü Effie Defrin Cuma günü yerel saatle sabah 8'de yayınladığı mesajda, “Pilotlarımız İran'ın çeşitli bölgelerindeki askeri hedeflere ve nükleer programla ilgili hedeflere saldırdı ve saldırmaya devam ediyor” dedi. Yükselen Aslan Operasyonu cuma sabahı halen devam ediyordu.

İsrail, İran'ı hedef almak için hava kuvvetlerine başvurdu. İsrail ordusu cuma günkü saldırıda kullanılan uçakların fotoğraf ve videolarını sosyal medya platformu X'te yayınlayarak F-15, F-16 ve F-35 uçaklarının kullanıldığını gösterdi.

sd
İtalya'daki ortak eğitim sırasında ABD yapımı bir F-35 savaş uçağının önünde poz veren İsrailli pilotlar (İsrail ordusunun internet sitesi)

Eski bir askeri pilot ve savunma uzmanı olan Xavier Tytelman, Fransız gazetesi Le Parisien’e verdiği demeçte, “Sahip oldukları üç model F-15, F-16 ve F-35” dedi. Ona göre bu uçaklar, radarlar ve havada yakıt ikmali yapan uçaklar tarafından destekleniyor.

Hava kuvvetlerinin yüzde 60'ı

İsrail, İran'daki yaklaşık 100 hedefi vurmak için 200 savaş uçağı kullandı. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) tarafından yayınlanan ve CNN tarafından haberleştirilen Askeri Denge 2025 istatistiklerine göre bu sayı İsrail'in savaş kabiliyetine sahip uçaklarının yaklaşık yüzde 60'ını temsil ediyor.

Aynı kaynağa göre İsrail'in 39 adet F-35'i, 75 adet F-15'i ve yaklaşık 200 adet F-16'sı bulunuyor.

cdfvg
İsrailli pilotlar saldırıdan önce F-15 savaş uçağına binmek için yürüyorlar. (İsrail ordusu)

Tytelman, “Bu kadar çok uçağı aynı anda çalıştırabilmek hem teknik hem de lojistik açıdan operasyonel bir başarıdır. Uçak filosunun yaklaşık üçte biri bakım, yükseltme ve geçici arızalar nedeniyle (sürekli olarak) aktif hizmette değil. Filonun neredeyse üçte ikisini bir operasyon için havada tutabilmek, ülkenin potansiyelinin neredeyse yüzde 100'ünün bir göreve gittiği anlamına geliyor. Bu büyük bir olay” ifadelerini kullandı.

dcfvg
İsrail’e ait bir F-16 savaş uçağı

Tytelman, F-35'lerin havalandıktan sonra ‘derinlemesine saldırabilmek için düşman savunmasına nüfuz edebileceğini’ ve özellikle İran radarlarını ya da savunma tesislerini yok etmek için kullanılacağını belirtti.

F-15, İran mevzilerini hedef almak için bir ‘bomba taşıyıcı’ görevi görüyor. F-16 ise ‘çok yönlü ve manevra kabiliyeti yüksek bir savaş uçağı’. ABD Hava Kuvvetleri'nin tanımına göre F-16’lar ‘her türlü hava koşulunda hedefleri belirleyebilir ve alçaktan uçan uçakları tespit edebilir’.

İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ‘şiddetli misilleme’ ve ‘amansız’ karşılık sözü verdi. Tahran, bazıları Tel Aviv ve Ramat Gan'daki hedefleri vuran füzeler ateşledi.



Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
TT

Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)

Uluslararası Af Örgütü cumartesi günü yaptığı açıklamada, Nijerya'nın orta kesiminde yer alan Benue eyaletindeki Yelewata köyüne silahlı kişiler tarafından düzenlenen saldırıda en az 100 kişinin öldüğünü belirtti.

zxscdfgth
Nijerya polis güçleri, 12 Haziran 2025 tarihinde Lagos eyaletinin başkenti Ikeja’da Nijerya Demokrasi Günü anısına düzenlenen bir sokak gösterisi sırasında yol kenarında duruyor. (Reuters)

Kuruluş, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, saldırının cuma akşamından cumartesi sabahının erken saatlerine kadar sürdüğünü belirtti.

Paylaşımda, “Birçok kişiden halen haber alınamıyor... Onlarca kişi yaralandı ve yeterli tıbbi bakımdan yoksun bırakıldı... Aileler kapıları kilitlendikten sonra yatak odalarında yakıldı” ifadeleri yer aldı.

Benue, Nijerya'nın Orta Kuşak bölgesinde, ağırlıklı olarak Müslüman olan kuzey ile Hıristiyanların çoğunlukta olduğu güney bölgelerinin kesiştiği yerde bulunuyor.

Hayvanları için otlak arayan çobanlar ile ekilebilir araziye ihtiyaç duyan çiftçiler arasındaki çatışmaların ortasında arazi kullanımı için rekabet kızışıyor. Etnik ve dini bölünmeler sık sık üst üste gelerek gerilimi artırıyor.

Geçtiğimiz ay aynı eyaletin Gwer West bölgesinde silahlı çobanlara atfedilen bir dizi saldırıda en az 42 kişi hayatını kaybetti.

jukıo
Nijerya'nın Lagos kenti sokaklarında hükümet karşıtı protestolar için toplanan insanlar, 12 Haziran 2025 Perşembe (AP)

Araştırma şirketi SPM Intelligence'a göre bölgede 2019'dan bu yana devam eden şiddet olayları 500'den fazla can aldı ve yaklaşık 2,2 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Bir insan hakları örgütü Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, terör saldırısının cuma gecesi ile cumartesi günü sabahın erken saatleri arasında Benue eyaletinin Yelewata köyünde gerçekleştiğini belirtti.

Örgüt, onlarca kişiden halen haber alınamadığını, yüzlerce kişinin de yaralandığını ve tıbbi bakım eksikliğinden mustarip olduğunu bildirdi.

zgthy
Nijerya'nın orta kesiminde bir saldırıdan (Arşiv)

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, “Birçok aile yatak odalarına kilitlendi ve ateşe verildi. Birçok ceset tanınmayacak şekilde yanmıştı” denildi. Benue Eyaleti Polis Sözcüsü Udeme Edet, Yelewata bölgesindeki saldırıyı doğruladı ancak ölü sayısını vermedi.

Cinayetlerden kimin sorumlu olduğu bilinmemekle birlikte, sınırlı toprak ve su kaynakları üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle çobanlar ve yerel çiftçiler arasında sık sık çatışmaların yaşandığı kuzey Nijerya'da bu tür saldırılar yaygın.