İngiliz dış istihbarat servisi MI6'nın başına ilk kez bir kadın atandı

İngiliz dış istihbarat servisi MI6’nın yeni şefi Blaise Metreweli (AP)
İngiliz dış istihbarat servisi MI6’nın yeni şefi Blaise Metreweli (AP)
TT

İngiliz dış istihbarat servisi MI6'nın başına ilk kez bir kadın atandı

İngiliz dış istihbarat servisi MI6’nın yeni şefi Blaise Metreweli (AP)
İngiliz dış istihbarat servisi MI6’nın yeni şefi Blaise Metreweli (AP)

İngiltere Başbakanı Keir Starmer dün, hükümetinin onayıyla Blaise Metreweli’nin İngiliz dış istihbarat servisi MI6'nın başına atadığını duyurdu. Metreweli, ülkenin ‘eşi ve benzeri görülmemiş tehditlerle’ karşı karşıya olduğu bir dönemde bu göreve atanan ilk kadın oldu.

MI6, yazar Ian Fleming'in casus roman serisinde yarattığı ve daha sonra sinema filmlerine uyarlanan James Bond karakteri sayesinde dünya çapında ün kazandı. Downing Street’ten yapılan açıklamada, Metreweli’nin MI6'nın 18'inci şefi olacağı duyuruldu.

Blaise Metreweli’nin ‘tarihi’ olarak nitelediği atamasının, İngiliz istihbarat servisleri için hiç olmadığı kadar önemli bir dönemde gerçekleştiğini söyleyen Başbakan Starmer, “İngiltere, gerek bölgesel sularımıza casus gemileri gönderen saldırganlar gerekse gelişmiş siber komplolarla kamu hizmetlerimizi aksatmaya çalışan siber korsanlar olsun, daha önce eşi ve benzeri görülmemiş tehditlerle karşı karşıya” ifadelerini kullandı.

MI6'nın şefi, kurumda adı açıklanan tek kişidir ve raporlarını doğrudan dışişleri bakanına sunar. Bu görevi üstlenen kişi, James Bond film serisinde aktris Judi Dench'in canlandırdığı rolünde olduğu gibi ‘M’ değil, ‘C’ harfiyle anılır.

Metreweli, görev süresi sona eren Richard Moore'un yerine gelecek sonbaharda göreve başlayacak. Açıklamada, Metreweli'nin şu anda MI6'da teknoloji ve inovasyon genel müdürü olarak görev yaptığı ve ‘Q’ harfiyle bilindiği belirtildi.

Metreweli, Cambridge Üniversitesi’nde antropoloji okuduktan sonra 1999 yılında istihbarat teşkilatına katılan profesyonel bir istihbarat subayı olarak tanımlandı. Açıklamada, Metreweli'nin dış istihbarat servisi MI6'da ve iç istihbarat servisi MI5'te üst düzey görevlerde bulunduğu ve kariyerinin çoğunu ‘Ortadoğu ve Avrupa'daki görevlerde’ geçirdiği belirtildi. Ancak Metreweli'nin özgeçmişiyle ilgili daha fazla ayrıntı verilmedi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu atama, Stella Remington'un 1992 ile 1996 yılları arasında iç istihbarat servisi MI5’in genel direktörlük görevini üstlenen ilk kadın olmasından 30 yıl sonra gerçekleşti.



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.