İran, İsrail'in Demir Kubbesi'ni nasıl deldi?

İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi, Tel Aviv üzerinde İran füzelerini engellemek için ateş açtı (AP)
İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi, Tel Aviv üzerinde İran füzelerini engellemek için ateş açtı (AP)
TT

İran, İsrail'in Demir Kubbesi'ni nasıl deldi?

İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi, Tel Aviv üzerinde İran füzelerini engellemek için ateş açtı (AP)
İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi, Tel Aviv üzerinde İran füzelerini engellemek için ateş açtı (AP)

İsrail ile İran arasında günlerdir devam eden çatışmada füzeler önemli bir rol oynuyor ve iki ülke karşılıklı olarak ağır saldırılarda bulunuyor.

Independent, İsrail'in Hamas ve Lübnan Hizbullahı'ndan gelen roket saldırılarını püskürtmek için kullandığı Demir Kubbe sistemine dikkat çekti.

Demir Kubbe, İsrail'in nüfuslu bölgelerine yönelen mermileri takip eden ve durduran bir karadan havaya füze sistemidir. Yakın geçmişte saldırıları püskürtmedeki başarısı, İsraillilerin roketlerin büyük şehirlerini roketlerin başarılı bir şekilde isabet ettiğini görmeye alışkın olmadıkları anlamına geliyordu.

İsrailli yetkililer uzun zamandır Demir Kubbe'nin yüzde 100 etkili olmadığını kabul ediyor.

Ağustos 2022'de İsrail'in Demir Kubbe savunma sisteminin bataryalarından ateşlenen bir füze (DPA)Ağustos 2022'de İsrail'in Demir Kubbe savunma sisteminin bataryalarından ateşlenen bir füze (DPA)

Independent, İran'ın saldırılarının İsrail'in savunma sistemlerini neden deldiğini inceledi ve Chatham House'da güvenlik çalışmaları alanında araştırmacı olan Marion Messmer'in Demir Kubbe'nin sanıldığı kadar etkili olmayabileceği yönündeki değerlendirmesini aktardı.

Messmer şöyle konuştu: “Demir Kubbe çoğu zaman gerçeklerden daha fazla abartılıyor ve günün sonunda çok etkili bir hava savunma sistemi ama hiçbir hava savunması tamamen aşılamaz değildir.”

İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarının ölçeği ve kapsamı göz önüne alındığında, ki bu saldırılar son yıllardaki saldırılardan daha uzun süreli olmuştur, Mesmer bazı füzelerin ve insansız hava araçlarının (İHA) İsrail'e ulaşmasının şaşırtıcı olmadığını söyledi.

Mesmer, “İran'ın stratejisinin bir parçası da çok sayıda füze ateşlemek, dolayısıyla önleyicilerin her şeyi vuramayacağı umuluyordu ki, gördüğümüz şeylerden biri de bu” dedi.

Gazeteye göre İran'ın füzeleri yeni bir sorun teşkil ediyor ve uzmanlar İran'ın süpersonik hızlarda manevra yapabilen hipersonik mermiler kullanmış olabileceğine ve bu nedenle önlenmelerinin son derece zor olduğuna inanıyor.

  İran'ın İsrail'e balistik füze fırlatmasının ardından İsrail'in Demir Kubbe sistemi füzeleri engelledi (Reuters)İran'ın İsrail'e balistik füze fırlatmasının ardından Demir Kubbe sistemi füzeleri engelledi (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Independent’ten aktardığı analize göre Mesmer, “Manevra kabiliyeti olan bir şeye sahipseniz, açıkçası ya düzensiz bir uçuş yolunu önceden programlayabilirsiniz ya da önleme füzelerinin ateşlendiğini görürseniz değiştirebilirsiniz ve bu da herhangi bir müdahaleden kaçınmayı kolaylaştırır” ifadelerini kullandı.

Mesmer, Demir Kubbe'nin oranlarının hala “çok etkileyici” olduğunu vurguladı, ancak bir uyarı da ekledi: “Daha önceki dönemlerde düşen roketlerin çoğu daha az sayıda, öngörülebilir uçuş yollarıyla ve öngörülebilir yerlerden geliyordu ve çoğu [Hamas] tarafından ateşlenmişti.”

King's College London'da Savaş Çalışmaları Bölümü'nde araştırmacı olan Marina Meron, “Hiçbir hava savunma sistemi aşılamaz değildir” diyor.

İran Devrim Muhafızları, pazartesi günü, İsrail'in çok katmanlı savunma sistemlerinin birbirini hedef almasına neden olan ve İran'ın bir dizi hedefi başarıyla vurmasını sağlayan yeni bir teknik kullandıklarını duyurdu.

Meron bunun, İsrail savunma füzelerinin yakınına, başka bir İsrail füzesi tarafından imha edilmelerine neden olacak şekilde sahte İHA’lar yerleştirilerek yapılmış olabileceğini tahmin etti.

Bununla birlikte, Demir Kubbe'nin son yıllardaki en önemli ihlalinin ana nedeninin, İran füzelerinin Demir Kubbe sistemini “aşırı yüklemesi” olduğunu kaydetti.

Son beş günde nadir görülen şeyin, beklenmedik bir şekilde arızalanan Demir Kubbe değil, İran tarafından ateşlenen çok sayıda roket olduğunu ifade etti.

İran'ın Demir Kubbe füzelerini boşa çıkaracak bir dizi sahte roket göndermiş olabileceğini belirten Meron, elektronik harbin de kullanılmış olabileceğini belirtti.



İsrail hassas bölgelere yönelik saldırıları gizleyerek ‘imaj savaşı’ veriyor

İran'ın Tel Aviv'in güneyindeki Bat Yam kentine düzenlediği füzeli saldırının yol açtığı yıkım (Reuters)
İran'ın Tel Aviv'in güneyindeki Bat Yam kentine düzenlediği füzeli saldırının yol açtığı yıkım (Reuters)
TT

İsrail hassas bölgelere yönelik saldırıları gizleyerek ‘imaj savaşı’ veriyor

İran'ın Tel Aviv'in güneyindeki Bat Yam kentine düzenlediği füzeli saldırının yol açtığı yıkım (Reuters)
İran'ın Tel Aviv'in güneyindeki Bat Yam kentine düzenlediği füzeli saldırının yol açtığı yıkım (Reuters)

Halil Musa

İsrail polisi, Hayfa şehrinde gazetecilerin çekim yaptığı bir yeri basarak bir muhabiri İsrail Savunma Bakanlığı binasından uzaklaştırdı. Tel Aviv'in askeri ve güvenlik açısından hayati öneme sahip yerlerinin görüntülenmesini engellemek için yoğun çaba sarf ettiği askeri sansür ortaya çıktı.

İsrail, İsrailli gazetecilere yönelik askeri ve hatta iç güvenlik sansürü yoluyla, hayati öneme sahip güvenlik, askeri ve diğer önemli merkezlerin bombalanmasını kolaylaştırabilecek bilgilerin ve görüntülerin yayılmasını önlemeye çalışırken, sivil yerleşim birimlerini hedef alan saldırı da ön plana çıkarmaya özen gösteriyor.

İran, İsrail’in güvenlik noktalarını, askeri üslerini ve hatta hayati öneme sahip stratejik hedeflerini füzelerle vuruyor. Ancak bu saldırılarının yol açtığı yıkımın niteliği ve boyutu ve hatta bu hedeflere ulaşma başarısı, ‘düşmanın bombardımanının sonucunu öğrenmesine yardımcı olmamak için’ gizli tutuluyor.

Şarku’l Avsat’ın Indpendent Arabia’dan aktardığı habere göre İran füzeleri dün sabah ilk kez İsrail'in kuzeyindeki Herzliya kentini ve bu kentte bulunan, Askeri İstihbarat Dairesi (AMAN) binasının yanı sıra 8200 ve 9900 birimlerinin karargahlarının bulunduğu Gilead bölgesini hedef aldı.

Ancak İsrail, İran tarafından gerçekleştirilen bombalamanın sonuçları ve hedef alma konusundaki başarısına ilişkin bilgilerin yayınlanmasını askeri sansür uygulayarak yasakladı.

Hayfa rafinerisinin görüntüleri

İki gün önce Hayfa petrol rafinerisinin bombalanması ve bunun görüntülenmesi üzerine İsrailli yetkililer rahatsızlıklarını dile getirdiler. Ardından rafinerinin işletmecisi olan şirket, rafinerinin uğradığı hasar nedeniyle faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. İsrail polisi, Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ve Polis Komiseri Daniel Levy başta olmak üzere İsrailli yetkililerin hoşgörüsüzlükleri doğrultusunda, İran tarafından füzelerle hedef alınan Hayfa Limanı’nı görüntüleyen kişiler hakkında soruşturma başlattı. Polis, tarafından yapılan açıklamada, şüphelileri sorguya aldıktan sonra çekim ekipmanlarına el koyulduğunu ve davanın ayrıntılarını ‘güvenlik şüphelerini incelemek üzere genel güvenlik kurumuna’ ilettiğini belirtti. Sosyal medya kullanıcıları, sosyal ağlarda Hayfa’daki elektrik santralinin füzeyle vurulduktan sonra alevler içinde kaldığına dair videolar yayınlarken, bazı yabancı medya kuruluşları da olayı canlı olarak ekranlarına getirdi.

Ulusal Güvenlik Bakanı Ben Gvir, füzelerin düştüğü yerlerin belgelenmesinin açıkça yasaklanmasının, düşmanın füze atışlarının isabet oranını artırmasını engellemeyi amaçladığını açıkladı.

Ben Gvir'e göre bunu yapan medya kuruluşları ciddi bir güvenlik ihlalinde bulunuyor, askeri kontrol talimatlarını ihlal ediyor ve İsrail devletinin ve vatandaşlarının güvenliğini tehlikeye atıyor. Ben Gvir, İsrail polisi ve iç güvenlik teşkilatı Şin-Bet arasında ‘bu sorumsuzca ve tehlikeli davranışı durdurmak’ için iş birliği yapıldığını söyledi.

Başarısız olan sansürleme girişimleri

Ancak İsrail'in hedef alınan yerlere tam bir sansür uygulama çabaları, sosyal medya ve canlı yayın teknolojilerinin yaygınlaşması ve bu kısıtlamaları görmezden gelmeye çalışan yabancı medya kuruluşları tarafından engelleniyor.

İsrail güvenlik güçleri üç gün önce, ABD merkezli Fox News televizyonu muhabirini İran'ın füze saldırısına maruz kalan Tel Aviv'in merkezindeki İsrail Savunma Bakanlığı önünden canlı yayını durdurmaya zorladı.

İran geçtiğimiz günlerde, Tel Aviv'in güneyindeki Rehovot kentindeki Weizmann Bilim Enstitüsü'ne, Savunma Bakanlığı (Kiryah) binasına, Hayfa'daki petrol rafinerisine ve Herzliya'daki askeri istihbarat merkezine füzeli saldırılar düzenledi.

Askeri sansür

İsrailli siyasi analist Shlomo Ganor, savaş zamanlarında askeri sansürün artmasının doğal olduğunu, düşmanın hedef aldığı yerler hakkında doğru bilgi edinerek bir sonraki saldırıda daha isabetli saldırılar yapmaya teşvik ettiğini belirtti. Her ülkenin kendini ve güvenliğini savunmak için bunu yapma hakkı olduğunu söyleyen Ganor, sıkı sansürün ancak halkın farkındalığına ve güvenlik önlemlerinin etkinliğine bağlı olarak başarıya ulaşabileceğini de sözlerine ekledi.

Ganor, füzelerin ve savaşın görünür yüzünün ardında, İsrail ve İran istihbarat teşkilatları arasında karşı tarafın hedeflerini bozmak için gizli bir savaşın döndüğünü açıkladı.

Ramallah merkezli İsrail Araştırmaları Merkezi’nden (MADAR) araştırmacı Antuwan Shalḥat, İsrail'in askeri ve hayati öneme sahip hedeflerin doğasını gizleyerek savaş hakkında sahte bir farkındalık yaratmaya çalıştığını düşünüyor.

Bunun önce askeri sansür, ardından İsrailli gazetecilerin kendi kendilerine uyguladığı otosansür yoluyla sağlandığını belirten Shalhat, bunun aynı zamanda onların denetimindeki bir güvenlik formülü olduğunu söyledi.

İsrail'deki ve yabancı ülkelerdeki resmi olmayan medya kuruluşları ile sosyal medya araçlarının, olan bitenin tamamen gizlenmesini engellediğini ifade eden Shalhat’a göre İsrail hükümeti, kontrol altına almak amacıyla söz konusu medya kuruluşlarına ve sosyal ağlara sert eleştirilerde bulunuyor.

İmaj savaşı

İsrail işleri uzmanı İsmet Mansur, sosyal medyanın ‘İsrail'in resmi yollardan baskı yapma girişimlerine rağmen askeri sansürü deldiğini’ söyledi. Mansur, askeri sansürün ‘halen çok sıkı olduğunu ve İsrail ordusu üsleri, güvenlik merkezleri ve hayati öneme sahip tesislerde olup bitenlerle ilgili yayınları kontrol ettiğini’ belirtti.

İsrail'in sahada ve hatta imaj savaşında üstün olduğunu belirten Mansur, buna karşın İsrail'in hassas bir ülke olduğunu ve her zaman kendini dokunulmaz hissettiği için, zayıf da olsa kendi mevzilerine yönelik herhangi bir saldırıyı tolere edemeyeceğini de ekledi.

İran’ın füzeli saldırılarının yarattığı coşku

İsrail ayrıca, İran’ın kendisine yönelik füzeli saldırılarının Filistin şehirlerinde ve köylerinde, Batı Şeria'da ve hatta İsrail hapishanelerinde yarattığı coşkuyla da mücadele ediyor.

İran’ın saldırılarını kutlayan herkesi tutuklayacağını ve bunun coşkusunu yaşayan Filistinli tutuklulara baskı yapacağını açıklayan İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Ben Gvir, “Cumartesi günü sevinmek ve kutlama yapmak istediler, tutuklanarak kutlayacaklar... Kesinlikle hoşgörü göstermeyeceğim. Bu benim politikam” ifadelerini kullandı.

Üç gün önce İsrail'in Tamra kentinde İran'ın attığı füzenin evlerine isabet etmesi sonucu dört Filistinli kadının hayatını kaybetmesini kutlayan İsraillilerin videosu sosyal medyada viral olmuştu.