Tel Aviv ve Tahran yıpratma savaşını sürdürüyor

İran'da nükleer tesisler ve İsrail'de bir hastane bombalandı… Washington müzakere penceresini açık tutuyor, Moskova ve Pekin diplomasi istiyor

İsrail'in Beerşeba kentindeki Soroka Hastanesi'nin İran füzesiyle vurulmasının ardından hastaneden dumanlar yükseldi. (AP)
İsrail'in Beerşeba kentindeki Soroka Hastanesi'nin İran füzesiyle vurulmasının ardından hastaneden dumanlar yükseldi. (AP)
TT

Tel Aviv ve Tahran yıpratma savaşını sürdürüyor

İsrail'in Beerşeba kentindeki Soroka Hastanesi'nin İran füzesiyle vurulmasının ardından hastaneden dumanlar yükseldi. (AP)
İsrail'in Beerşeba kentindeki Soroka Hastanesi'nin İran füzesiyle vurulmasının ardından hastaneden dumanlar yükseldi. (AP)

Tahran ve Tel Aviv dün, İran'daki nükleer tesislere yapılan saldırılar ve İsrail'in güneyinde geniş çaplı hasara yol açan füze atışlarıyla, aralarındaki eşi benzeri görülmemiş çatışmanın ilk haftasını tamamlarken yıpratma savaşlarını sürdürdüler. Bu arada Beyaz Saray, Başkan Donald Trump'ın diplomatik çabalara bir şans vereceğini ve İran'la ilgili kararını önümüzdeki iki hafta içinde vereceğini açıkladı.

İsrail dün Natanz'daki tesisleri, İsfahan Araştırma Reaktörü’nü ve Arak Ağır Su Reaktörü’nü ‘askeri amaçlarla kullanılabilecek her türlü faaliyeti engellemek’ amacıyla hedef aldığını açıklarken, İran yaklaşık 30 füze fırlattı ve bunlardan biri İsrail'in güneyindeki Beerşeba'da bulunan Soroka Hastanesi ile Tel Aviv ve diğer bölgelerdeki binalara isabet etti. İsrail medyasında yer alan haberlere göre dün İsrail'in orta ve güneyinde dört noktaya isabet eden füzeler en az 147 kişinin yaralanmasına neden oldu.

İran bombalamadan kaynaklanan radyolojik hasarı reddetti ve tesislerin önceden tahliye edildiğini doğruladı. İsrail, Körfez'e bakan Buşehr Nükleer Tesisi’nin vurulduğuna dair açıklamasını geri çekti. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) da Arak Ağır Su Reaktörü’nün bombalandığını, ancak herhangi bir radyoaktif maddenin açığa çıkmadığını doğruladı.

Tahran, savunma sistemlerinin İsrail insansız hava araçlarını (İHA) ve savaş uçaklarını düşürdüğünü doğruladı ve operasyonların ‘tehdit ortadan kalkana’ kadar devam edeceğini belirtti.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, “Tüm seçenekler masada” dedi ve ABD'nin İsrail'i desteklemek için savaşa müdahale edeceği uyarısında bulundu. İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Üyesi Behnam Saidi, Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasının Tahran'ın ‘ülkenin düşmanlarına yanıt vermek için’ alabileceği seçeneklerden biri olacağını söyledi.

Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail saldırılarını durdurmak için koşullu diplomatik esnekliğin ipuçlarını verdi. Arakçi, nükleer programdan geri adım atmadan gerilimin artmasını engellemek için Washington'la dolaylı temasların yanı sıra Avrupalı yetkililerle de bir araya geleceğini duyurdu. Dün sahada yaşanan gelişmelere de değinen Arakçi, İran Silahlı Kuvvetleri’nin İsrail'e ait bir askeri komuta, kontrol ve istihbarat karargâhı ile bir başka hayati hedefi imha ettiğini söyleyerek, İsrail'in bir askeri hastaneye kasten saldırıldığı yönündeki suçlamalarını reddetti.

İsrail savaşın yedinci gününde İran'dan gelen füze yağmuru karşısında şok olmuş görünürken, Başbakan Binyamin Netanyahu İran'ın nükleer tehdidini ortadan kaldırma sözü verdi. Netanyahu dün Soroka Hastanesi önünde gazetecilere yaptığı açıklamada, “Amacımız iki yönlü; nükleer tehdidi ve balistik füze tehdidini ortadan kaldırmak. Bu tehdidi ortadan kaldırmanın son aşamasındayız” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Başkan Trump'ın müzakerelerin yakın gelecekte gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğu gerçeğinden hareketle umutlu olduğunu vurguladı. Leavitt, İran'a teklif edilebilecek bir anlaşmanın şekli ve şartlarıyla ilgili soruları yanıtlamayı reddetti. Leavitt, ABD ile İranlılar arasında yazışmalar olduğunu doğruladı, ancak ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un İran Dışişleri Bakanı ile temas kurup kurmadığı ve bugün Cenevre'de yapılacak Avrupa-İran toplantısına katılıp katılmayacağı konusuna açıklık getirmedi.

Diğer yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping dün yaptıkları telefon görüşmesinde, çatışmanın askeri yollarla çözülmesinin imkânsız olduğunu belirterek, ‘İsrail'in Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’nı ihlal eden eylemlerini şiddetle kınadıklarını’ ifade ettiler ve diplomasiye geri dönülmesi gerektiğini vurguladılar.



CNN analizi: ABD halkı, Trump'ın İran politikasını destekliyor

İran'ın nükleer silaha sahip olmaması gerektiği yönündeki kararlı tutumuna rağmen Donald Trump, ABD'nin İsrail'le İran arasında tırmanan çatışmaya müdahale edip etmeyeceğine henüz karar vermedi (Reuters)
İran'ın nükleer silaha sahip olmaması gerektiği yönündeki kararlı tutumuna rağmen Donald Trump, ABD'nin İsrail'le İran arasında tırmanan çatışmaya müdahale edip etmeyeceğine henüz karar vermedi (Reuters)
TT

CNN analizi: ABD halkı, Trump'ın İran politikasını destekliyor

İran'ın nükleer silaha sahip olmaması gerektiği yönündeki kararlı tutumuna rağmen Donald Trump, ABD'nin İsrail'le İran arasında tırmanan çatışmaya müdahale edip etmeyeceğine henüz karar vermedi (Reuters)
İran'ın nükleer silaha sahip olmaması gerektiği yönündeki kararlı tutumuna rağmen Donald Trump, ABD'nin İsrail'le İran arasında tırmanan çatışmaya müdahale edip etmeyeceğine henüz karar vermedi (Reuters)

CNN'in analizine göre Amerikalıların çoğu, Donald Trump'ın İran'ın nükleer silah üretmemesi gerektiği görüşüne katılıyor.

Yayın kuruluşunun, Ortadoğu'daki son gerilimlerden yaklaşık iki ay önce nisanda yaptığı ankete katılan ABD'li yetişkinlerin yüzde 80'inden biraz azı, hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler arasında açık bir çoğunlukla ABD Başkanı'nın görüşüne katıldığını belirtti.

CNN veri analisti Harry Enten perşembe günü yayımlanan bir programda, "Genel olarak karmaşık bir tablo olduğunu düşünüyorum ancak bu soru özelinde ve genel olarak Donald Trump'ın tutumuna, yaygın kanının aksine daha fazla destek verildiğini hissediyorum" dedi.

Enten, yetişkinlerin yaklaşık yüzde 79'unun İran'ın "nükleer silah elde etmemesi gerektiğini" söylediğini ve partilere göre dağılımdaysa Cumhuriyetçilerin yüzde 83'ünün, Demokratların da yüzde 79'unun bu görüşe katıldığını ekledi.

Enten, "Demokratların yüzde 79'u ve Cumhuriyetçilerin yüzde 83'ü herhangi bir konuda hemfikirse, bu görüş ülkedeki çok net bir çoğunluk demektir" dedi.
 

Görsel kaldırıldı.
Harry Enten, çatışmanın tırmanmasından birkaç ay önce nisanda yapılan CNN anketinde, Amerikan kamuoyunun, İran'ın nükleer silah elde etmesine ilişkin görüşünü gösteriyor (CNN)

Yani Amerikan halkı Donald Trump'ın yanında. İran'ın nükleer silaha sahip olmasına kesinlikle karşılar.

Trump şubatta, "İran'ın nükleer silaha ulaşmasının tüm yollarını kapatmak ve İran'ın yurtdışındaki kötü etkisini engellemek" amacıyla Tahran'a "azami baskı" uygulayan bir ulusal güvenlik başkanlık kararnamesi imzalamıştı.

ABD Başkanı salı günü Truth Social'daki paylaşımında şöyle demişti:

AMERİKA ÖNCE gelir, bu birçok MUHTEŞEM şey anlamına gelir, İran'ın NÜKLEER SİLAH SAHİBİ OLAMAMASI da dahil. AMERİKA'YI TEKRAR MUHTEŞEM YAPALIM!!!

Öte yandan Trump bu kararlı tutumuna rağmen ABD'nin, İsrail'le İran arasında tırmanan çatışmaya müdahale edip etmeyeceğine henüz karar vermedi.

ABD Başkanı perşembe günü, Tahran'ın nükleer silah programını sonlandırmak için müzakerelere girip girmeyeceğine bağlı olarak, gelecek iki hafta içinde ABD savaş uçaklarına İran'ın nükleer tesislerini vurmasını emredip emretmeyeceğine karar vereceğini söylemişti.

Enten ise CNN'de Amerikan halkının, İran'ın nükleer silah edinmesini önlemek için çatışmaya girme konusundaki görüşünü ele alarak anketin nisanda, İsrail'le yaşanan son gerilimden önce yapıldığını tekrar belirtti.

Enten "Biri Donald Trump'ın teorisine inanıyorsa... İran'ın nükleer silah üretmeye çalıştığı senaryoda... Burada genel olarak küçük bir çoğunluk var. Yani hata payı içinde ancak Amerikalıların küçük bir çoğunluğu (yüzde 48) ABD'nin hava saldırılarını destekliyor, yüzde 47 ise karşı çıkıyor" dedi.

Öte yandan şunu da belirtti:

İran nükleer silah yapmaya çalışıyorsa... Cumhuriyetçilerin yüzde 69'u, yani Cumhuriyetçilerin açık çoğunluğu, İran'ın nükleer tesislerine yönelik ABD hava saldırılarını destekliyor.

Independent Türkçe