Erdoğan ve Paşinyan Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini görüştü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı İstanbul'da kabul etti (Türkiye Cumhurbaşkanlığı - AFP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı İstanbul'da kabul etti (Türkiye Cumhurbaşkanlığı - AFP)
TT

Erdoğan ve Paşinyan Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini görüştü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı İstanbul'da kabul etti (Türkiye Cumhurbaşkanlığı - AFP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı İstanbul'da kabul etti (Türkiye Cumhurbaşkanlığı - AFP)

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan dün İstanbul'da gerçekleştirdikleri nadir bir görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi olasılığını ele aldılar.

Alman Haber Ajansı DPA’nın İletişim Başkanlığı açıklamasından aktardığına göre iki lider, diğer konuların yanı sıra “Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme süreci çerçevesinde atılabilecek olası adımları” ele aldı.

Paşinyan, X platformu aracılığıyla yaptığı paylaşımda, “Ermenistan bölgemizde barış ve istikrarı tesis etmeye kararlıdır” ifadelerini kullandı.

Açıklamada iki tarafın “normalleşme süreci, bölgesel gelişmeler ve devam eden diyaloğun önemi hakkında derin görüş alışverişinde bulunduğu” belirtildi. Cumhurbaşkanlığı ofisi görüşmeyi bir “çalışma ziyareti” olarak tanımladı.

Paşinyan'ın dün Türkiye'ye yaptığı ziyaret Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daveti üzerine gerçekleşirken, iki komşu ülke arasındaki diplomatik ilişkiler henüz tam olarak düzelmiş değil.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Azerbaycan'ın yakın müttefiki olan Türkiye, Dağlık Karabağ bölgesi nedeniyle Ermenistan ile çatışan Bakü ile dayanışma göstermek amacıyla 1993 yılında Ermenistan ile olan sınırını kapattı.

Türkiye, 2020 yılında Ermenistan ile Dağlık Karabağ konusunda altı hafta süren çatışmada Azerbaycan'ı güçlü bir şekilde destekledi ve bu çatışma Rusya'nın arabuluculuğunda Azerbaycan'ın bölgenin büyük bölümünü kontrol altına almasını sağlayan bir barış anlaşmasıyla sonuçlandı.

Ermenistan liderinin Türkiye'ye yaptığı bu nadir ziyaret, Ankara ve Erivan'ın 2021 yılında ilişkileri normalleştirmeye yönelik çabaları başlatma ve görüşmeleri yürütmek üzere özel temsilciler atama konusunda anlaşmalarının ardından gerçekleşti.

Ankara, iki ülke arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için ön koşul olarak Ermenistan ve Azerbaycan arasında kalıcı bir barış anlaşması yapılmasını talep ediyor.

Paşinyan daha önce 2023 yılında Türkiye'yi ziyaret etmiş ve seçim zaferinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin törenine katılmıştı. İkili 2022 yılında Prag'da düzenlenen bir toplantı çerçevesinde görüşmelerde bulunmuştu.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi