عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Arakçi: İsrail ve ABD diplomasiyi ‘havaya uçurdu’

İran Dışişleri Bakanı, ABD'nin İran'a yönelik saldırılarının ‘kalıcı yansımaları’ konusunda uyardı

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında (Reuters)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında (Reuters)
TT
TT

Arakçi: İsrail ve ABD diplomasiyi ‘havaya uçurdu’

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında (Reuters)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında (Reuters)

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi bugün yaptığı açıklamada, ABD ordusunun yeraltındaki Fordo uranyum zenginleştirme tesisi de dahil olmak üzere İran'ın üç nükleer tesisine saldırı düzenlemesinin ardından İsrail ve ABD'nin diplomasiyi ‘havaya uçurduğunu’ belirtti.

Arakçi, X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, “İsrail ve ABD diplomasiyi havaya uçurdu. Tahran hiç terk etmediği müzakere masasına nasıl geri dönebilir?” ifadelerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanı, ABD'nin İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının ardından Tahran'ın kendisini ‘gerekli tüm araçlarla’ savunacağını açıkladı. Arakçi, İstanbul'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) toplantısında yaptığı konuşmada, “İran topraklarını, egemenliğini, güvenliğini ve halkını gerekli tüm araçlarla savunmaya devam edecek” dedi.

Arakçi, İran'a yönelik gece saldırılarının ardından ABD'nin aşmadığı ‘kırmızı çizgi kalmadığını’ söyledi.

Bir muhabirin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan çekilme konusundaki sorusu üzerine Arakçi şu cevabı verdi: “En iyi adımlarımızı açıklayabilecek konumda değilim.”

Arakçi, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nın İran'ı koruyamadığını ifade etti.

Arakçi, Tahran'ın Moskova ile stratejik ortaklığı olduğunu ve bugün Rusya'yı ziyaret ederek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceğini belirtti.

ABD'nin İran'daki üç kilit nükleer tesise yönelik saldırılarının ‘çirkin’ olduğunu söyleyen Arakçi, ‘saldırıların kalıcı yansımaları olacağı’ ve Tahran'ın ‘karşılık vermek için tüm seçenekleri saklı tuttuğu’ uyarısında bulundu.

Arakçi, X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi: “Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ABD, İran'ın barışçıl nükleer tesislerine saldırarak BM Şartı'nı, uluslararası hukuku ve Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nı ciddi bir şekilde ihlal etti. Bu sabah yaşananlar çok çirkin ve kalıcı etkileri olacak.”

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından bugün yapılan açıklamada, Tahran'ın ABD'nin askeri saldırganlığına tüm gücüyle direnmeyi hakkı olarak gördüğü belirtildi. Açıklamada, “Dünya, ABD'nin İran'a karşı savaşı diplomatik sürecin ortasında başlattığını unutmamalı” denildi.

Açıklamanın devamında uluslararası örgütlere de seslenildi: “Bu bariz saldırganlık karşısında sessiz kalmak dünyayı kapsamlı ve eşi benzeri görülmemiş bir tehlikeyle karşı karşıya bırakır.”

Jjdkxj
İran'ın Kum kentinin kuzeydoğusunda bulunan Fordo Nükleer Tesisi’nin uydu görüntüsü (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump bugün yaptığı açıklamada, ABD hava saldırılarının hedef alınan İran nükleer tesislerini ‘tamamen yok ettiğini’ doğruladı ve Tahran'ın barışa yanaşmaması halinde daha fazla saldırı tehdidinde bulundu.

Trump, “Ya barış olacak ya da İran için son sekiz günde gördüklerimizden çok daha büyük bir trajedi yaşanacak. Unutmayın, daha çok hedef var… Eğer barış hızlı bir şekilde gerçekleşmezse, diğer hedeflerin peşinden hassasiyet, hız ve etkinlikle gideceğiz” şeklinde konuştu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Trump üzerindeki karşıt baskılar

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT
TT

Trump üzerindeki karşıt baskılar

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

Vahid Abdulmecid

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki dış politika yapım süreci, uzun süredir gözlemciler için açık bir kitap gibiydi. Bu politika yapıcıların kabul ettikleri girdileri gözlemlemek ve bunların sonuçlar, yani belirli bir konuda alınan kararlar üzerindeki etkilerini takip etmek kolaydı.

Şimdi ise durum farklı ve bunun nedeni de karar alım sürecinde gücün, eşi benzeri görülmemiş bir ölçüde Başkan Donald Trump'ın elinde yoğunlaşmış olması. Zira üst düzey ve etkili yetkililerin kendisiyle aynı fikirde olmadığı ve bunun çok sayıda kişinin istifasına veya görevden alınmasına yol açtığı önceki yönetimi (2016-2020) sırasında bile bu kadar yoğun değildi. Mevcut yönetiminde ise durum farklı, çünkü Başkana tam sadakatin, üst düzey yetkililerin seçilmesinde en önemli kriterlerden biri olduğu açıkça görülüyor.

Bu nedenle, şu veya bu konudaki kararlar yönetim içinde sürekli istişarelerle alınmak yerine, genellikle tek başına Trump tarafından alınıyor. Üst düzey yardımcılarının dış politika yapım sürecine katılımı, değerlendirmelerini, görüşlerini ve tavsiyelerini sunmaktan öteye gitmiyor; Trump bunları dinliyor ve ardından tek taraflı olarak karar alıyor. Amerikan ithalatına gümrük vergisi uygulanması veya artırılması kararlarında olduğu gibi, kimi zaman ekibinin üyeleri bile karar açıklanana kadar kendisinden haberdar olmayabiliyorlar.

Bir karar derhal veya hızlı bir şekilde uygulamaya tabi olmadığında, geri çekilebilir veya değiştirilebilir ve bu da bazen Trump'ın çelişkili açıklamalar yapmasına yol açabiliyor. Ancak, İsrail-İran savaşına katılımla ilgili karar alma süreci, diğer çoğu karar alma sürecinden daha zordu çünkü Trump, Amerikan politika yapımını etkileyen en önemli iki tarafın karşıt baskılarına maruz kaldı. Birincisi Netanyahu hükümeti tarafından temsil edilen İsrail, ikincisi ise ana siyasi-popüler tabanını oluşturan MAGA (ABD'yi Yeniden Harika Yap) hareketi içindeki güçlü akımdı. Netanyahu, Trump'ı, savaşı kısaltmanın ve İsrail'in sızamadığı en güçlü Fordow tesisi de dahil olmak üzere İran'ın nükleer kapasitesini yok etmenin yolunun doğrudan ABD müdahalesi olduğuna ikna etmeyi başardı.

Ne var ki, MAGA hareketi içindeki güçlü bir grup, savaşa doğrudan katılıma karşı çıkıyor ve liderleri ve destekçileri, hareketin temel sloganı olan “Önce ABD”ye sıkı sıkıya tutunuyor. ABD'nin, İsrail de dahil olmak üzere başka hiçbir ülke adına savaşa girmemesi gerektiğine inanıyor. ABD'nin girmesinin gerekli olmadığı ve kendisine bir faydası dokunmayacak savaşlara dahil olmaktan kaçınılması çağrısında bulunuyor.

MAGA hareketi içindeki ikinci bir grubun Washington'un savaşa katılımını desteklediği doğru. Fakat bu, Trump için iyi bir haber değil çünkü onu Beyaz Saray'a taşıyan hareketin bölünmesi riskini taşıyor

Bu destekçiler arasında Ulusal Güvenlik Konseyi üyeleri, Temsilciler Meclisi ve Senato üyeleri, çeşitli sosyal örgütlerin liderleri, gazeteciler, medya çalışanları ve sosyal medya fenomenleri yer alıyor. Savaşa doğrudan müdahil olmaya karşı çıkan bu kesimin başını, Trump'a yakın olan veya yakınlığını sürdüren politikacılar çekiyor. Bunlardan biri de, birinci döneminde stratejik danışmanı olan Steve Bannon. Bannon, Irak deneyiminin tekrarı olarak gördüğü duruma şiddetle karşı çıkıyor ve gereksiz savaşların ABD’yi güçlendirmediğine, aksine zayıflattığına inanıyor. Bu akımın Temsilciler Meclisi'ndeki bazı üyeleri de, Kongre onayı olmadan ABD güçlerinin savaşa müdahil olmasını yasaklayan bir yasa tasarısını desteklemeyi kabul ettiler. Bunlar arasında Temsilciler Meclisi'ndeki MAGA hareketinin lideri Marjorie Greene de bulunuyor. Yasa tasarısının hazırlanmasında Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesi Thomas Massie ile Demokrat üye Rohit Khanna arasında alışılmadık bir iş birliği yaşandı. MAGA hareketi içinde ikinci bir akımın ise ABD'nin savaşa doğrudan katılımını desteklediği de doğru. Fakat bu, Trump için iyi bir haber değil, çünkü Beyaz Saray'a dönüşünde kilit rol oynayan hareketin bölünmesi riski taşıyor. Dolayısıyla, Trump'ın iki zor seçenek arasında seçim yaparken büyük bir ikilemle karşı karşıya kaldığı anlaşılıyor; savaşa doğrudan müdahale ederek MAGA hareketinin bölünmesi ve tabanının önemli bir bölümünü kaybetme riskini almak ya da İsrail'i desteklemek ve ona yardım etmekle yetinmek, ardından İran'ın nükleer kapasitesinin tamamen yok edilmesi riskini almak.

Bu nedenle, doğrudan çatışmaya karşı çıkanların esasında Afganistan ve Irak'ta olduğu gibi yeni bir savaşa sürüklenmekten korktuklarına dayanarak, savaşa tam anlamıyla dahil olmadan üç nükleer tesisi yoğun hava saldırılarıyla bombalamaya karar vererek, orta yol seçeneğine başvurdu. Trump, operasyondan kısa bir süre sonra belirttiği gibi, yalnızca üç tesisi bombalamakla yetindiyse, bu, karşıt baskılarla başa çıkmada başarılı olduğu anlamına gelmektedir.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.