İran'la ateşkesin ardından Netanyahu'nun Gazze hamlesi ne olacak?

Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
TT

İran'la ateşkesin ardından Netanyahu'nun Gazze hamlesi ne olacak?

Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)

İran’la ateşkesin ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bir sonraki adımı merak ediliyor.

CNN’in analizinde, İran’la 12 gün süren çatışmaların ardından gözlerin yeniden Gazze savaşına çevrildiği belirtiliyor.

Tel Aviv yönetimi, Gazze’de 20’si hayatta 50 rehinenin olduğunu belirtiyor. Rehine krizi ve uluslararası tepkilerin Netanyahu hükümetini zorlamaya başladığı ifade ediliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, 24 Nisan’da İsrail ve İran arasında ateşkes anlaşmasına varıldığını duyurmuştu. Aynı gün Han Yunus’ta 7 İsrail askeri patlayıcıyla öldürülmüştü.

Netanyahu’nun kabinesindeki radikal sağcılar savaşın sürdürülmesini isterken, bazı yetkililer İran’a düzenlenen “başarılı saldırıların” diplomatik fırsat yarattığını ve Gazze’de kapsamlı bir çözüm için zemin oluşturduğunu savunuyor.

Haberde, 12 günlük savaşta İsrail'de oluşan maddi hasarın 1,3 milyar doları aştığına işaret ediliyor. Buna karşılık 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze savaşı İsrail’de yaklaşık 730 milyon dolar zarar yarattı.

İsrailli medya kuruluşu Kanal 12’nin mayıs sonunda yayımladığı ankette, katılımcıların yüzde 55’i Netanyahu’nun Gazze savaşını iktidarını korumak için sürdürdüğünü söylemişti. Katılımcıların yüzde 60’tan fazlası da rehinelerin iadesi karşılığında ateşkesi desteklediğini belirtmişti.  

Analizde, Netanyahu’nun önünde iki seçenek olduğuna dikkat çekiliyor. İsrail lideri ya İran çatışmalarının yarattığı diplomatik ivmeyle Gazze savaşını bitirecek ya da iç politik dengeler uğruna çatışmaları sürdürecek.

Washington Post’un (WP) analizinde de Netanyahu’nun kendi kabinesinden baskı gördüğüne dikkat çekiliyor.  

Koalisyon ortağı Ultra Ortodoks Yahudi Şas Partisi’nin lideri Aryeh Deri, bu hafta İsrail medyasına yaptığı açıklamada, “Gazze’deki savaşı bitirmek için daha önce hiç olmadığı kadar uygun koşullar oluştu” dedi.

Radikal sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise çarşamba günkü açıklamasında “Şimdi geçici bir anlaşmaya gitmek büyük bir hata olur. Savaş devam etmeli ve Gazze toprakları alınmalı” ifadelerini kullandı.

WP’nin haberinde, ABD ve Katar arabuluculuğunda Kahire’de ateşkes müzakerelerinin yeniden başlatıldığı, Mısır’ın İsrail heyetini Kahire’ye davet ettiği fakat Tel Aviv yönetiminin buna resmi yanıt vermediği aktarılıyor.

Hamas yetkilisi Tahir Nunu, Netanyahu’nun tavrının süreci belirleyeceğini söylüyor:

Gazze’deki savaşı sonlandırmak mümkün. Bu Netanyahu’nun siyasi iradesine bağlı. Biz savaşın sonlanması, İsrail’in Gazze’den çekilmesi, kuşatmanın kaldırılması ve ciddi bir esir takası anlaşması için hazırız.

Hamas’a yakın Filistinli analist İbrahim Medhun, Hamas’ın Tahran’a bağlı diğer gruplara kıyasla daha bağımsız hareket ettiğini belirterek, İran’la çatışmaların örgütün tavrında ciddi bir değişikliğe yol açmadığını savunuyor:

Hamas’ın Gazze’deki ateşkes müzakerelerine ilişkin tutumu geçici bölgesel gelişmelere bağlı değil.

Independent Türkçe, Washington Post, CNN 



Yabancı kuruluşlar, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırılmasını engelleyen yeni düzenlemelerinden şikayetçi

Gazze Şeridi üzerine havadan bırakılan yardım paketleri (Reuters)
Gazze Şeridi üzerine havadan bırakılan yardım paketleri (Reuters)
TT

Yabancı kuruluşlar, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırılmasını engelleyen yeni düzenlemelerinden şikayetçi

Gazze Şeridi üzerine havadan bırakılan yardım paketleri (Reuters)
Gazze Şeridi üzerine havadan bırakılan yardım paketleri (Reuters)

Yüzden fazla sivil toplum kuruluşu bugün yayınlanan ortak bir mektupta, yabancı yardım kuruluşlarının çalışmalarını düzenleyen yeni İsrail kurallarının, Gazze Şeridi'ne yardım malzemesi sokma taleplerini reddetmek için giderek daha fazla kullanıldığını belirtti.

Yurtdışı destekli yardım kuruluşları ile İsrail hükümeti arasındaki ilişkiler her zaman gergin olmuştur; yetkililer sık sık bu kuruluşların önyargılı olduğundan şikâyet ederler. Bu ilişkiler, Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail yerleşimlerine saldırmasının ardından daha da kötüleşti.

erf
Gazze Şeridi üzerine havadan bırakılan yardım paketleri, 13 Temmuz (Reuters)

Mektupta, “İsrail yetkilileri, onlarca sivil toplum kuruluşunun hayat kurtaran yardım malzemelerini Gazze Şeridi'ne sokma taleplerini, bu kuruluşların yardım malzemelerini teslim etme yetkisi olmadığı gerekçesiyle reddetti” ifadesi yer aldı.

Oxfam ve Sınır Tanımayan Doktorlar gibi kuruluşların imzaladığı mektuba göre, sadece temmuz ayında Gazze Şeridi'ne yardım malzemesi sokmak için yapılan en az 60 talep reddedildi.

gth
Aldıkları yardım kolisini inceleyen Filistinli bir aile (Reuters)

İsrail hükümeti geçtiğimiz mart ayında, Filistinlilerle çalışan yabancı sivil toplum kuruluşlarına yönelik yeni bir dizi kuralı kabul etti.

Yeni yasa, kuruluşların İsrail'deki statülerini korumak için kayıt yaptırmaları gereken çerçeveyi ve başvurularının reddedilmesi veya kayıtlarının iptal edilmesi durumlarını belirleyen hükümleri güncelliyor.

İsrail makamları, bir kuruluşun İsrail'in demokratik yapısını reddettiğini veya ülkeye karşı ‘gayri meşruiyet kampanyaları yürüttüğünü’ düşünürse, kayıt başvurusu reddedilebilir.

cdfvb
Mısır'ın el-Ariş kentinin dışında Mısır Kızılayı tarafından yönetilen bir lojistik merkezinde Gazze Şeridi'ne teslim edilmek üzere bekleyen insani yardım malzemeleri (Reuters)

İsrail Diaspora Bakanı Amichai Chikli AFP’ye yaptığı açıklamada, “Maalesef, birçok yardım kuruluşu bazen düşmanca ve şiddet içeren faaliyetlerin örtüsü olarak kullanılıyor” dedi.

Yeni kılavuz ilkelerin kabul edilmesi için çabaları yöneten Chikli, “Düşmanca veya şiddet içeren faaliyetlerle ilgisi olmayan ve boykot hareketiyle bağlantısı olmayan kuruluşlara çalışma izni verilecek” ifadesini kullandı.

Ancak yardım kuruluşları, yeni kuralların Gazze Şeridi sakinlerini yardımsız bırakacağını söylüyor.

xcdfg
Mısır ile Gazze Şeridi arasındaki Refah Sınır Kapısı yakınında bekleyen insani yardım malzemesi yüklü tırlar (Reuters)

Gazze Şeridi’ne yönelik insani yardım faaliyetlerinde bulunan CARE Filistin Ülke Direktörü Jolien Veldwijk, “Görevimiz hayat kurtarmak, ancak kayıt kısıtlamaları nedeniyle siviller acil olarak ihtiyaç duydukları gıda, ilaç ve korumadan mahrum kalıyor” dedi.

Veldwijk, İsrail'in mart ayında Gazze Şeridi’ne uyguladığı ablukayı mayıs ayında kısmen hafifletmesine rağmen, CARE'in Gazze Şeridi'ne herhangi bir yardım ulaştıramadığını bildirdi.

İsrail, Hamas'ı bölgeye giren yardımları çalmakla suçluyor ve mayıs ayından bu yana hükümet, gıda dağıtım merkezlerini yönetmek için ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı’na güveniyor.

Gazze Şeridi'ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü’ne göre bu kuruluşun faaliyetleri kaotik bir hal aldı. Her gün binlerce Gazzeli yardım dağıtım noktalarına akın ederken, bazıları İsrail askerleri tarafından vuruluyor.