Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.



Trump göçmenlere baskıyı artırıyor: Evler dijital hapishaneye dönüşüyor

Beyaz Saray'ın göçmenlik karşıtı politikalarını eleştirenler haziranda sokağa inmiş, Trump da askerleri göndermişti (Reuters)
Beyaz Saray'ın göçmenlik karşıtı politikalarını eleştirenler haziranda sokağa inmiş, Trump da askerleri göndermişti (Reuters)
TT

Trump göçmenlere baskıyı artırıyor: Evler dijital hapishaneye dönüşüyor

Beyaz Saray'ın göçmenlik karşıtı politikalarını eleştirenler haziranda sokağa inmiş, Trump da askerleri göndermişti (Reuters)
Beyaz Saray'ın göçmenlik karşıtı politikalarını eleştirenler haziranda sokağa inmiş, Trump da askerleri göndermişti (Reuters)

ABD'de kaçak göçmene elektronik kelepçe takılması için çalışmalar hızlandırıldı.

ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE), göçmenleri kitlesel biçimde GPS takipli ayak kelepçeleriyle izleme kararı aldı.

Washington Post'un incelediği ICE belgelerine göre "Alternatif Gözaltı" adı verilen program kapsamında 183 bin göçmenin bu elektronik kelepçelerden takması isteniyor. Halihazırda 24 bin göçmenin elektronik kelepçe taktığı belirtiliyor.

ICE'nin 9 Haziran tarihli iç yazışmasında paylaşılan yönergede, "Göçmen gözaltına alınmamışsa, bu kişinin denetimini GPS'li elektronik kelepçelerle yapın" deniyor.

Ayrıca göçmenlerin yer ve durumlarına dair bilgi paylaşımını artırması isteneceği aktarılıyor. Sabıkası olmayanlar ya da tüm mahkeme çağrılarına uyanlar bile bu denetimden muaf tutulmayacak.

Honduras'tan kaçarak ABD'ye sığınma başvurusunda bulunan iki çocuk annesi Paola, 4 yıldır düzenli şekilde ICE'nin kontrollerine katıldığını belirtiyor. Kurallara uymayan göçmenlerle aynı muameleye maruz kalmamaları gerektiğini söyleyen 29 yaşındaki kadın, "Sığınma başvurum olumsuz sonuçlanırsa, bu kelepçelerle beni kolayca bulup sınır dışı edecekler" diyor.

Haberde, yeni ICE kararının özel hapishane şirketlerine kâr sağlayacağına da dikkat çekiliyor. Bu firmalardan GEO Group, ABD Başkanı Donald Trump'ın seçim kampanyasına 1,5 milyon dolardan fazla bağış yapmıştı. Şirket, ICE'nin kullandığı elektronik kelepçeleri tasarlayan BI adlı bir alt kuruluşa da sahip. Firmanın kelepçe üretimlerini hızlandırdığı belirtiliyor.

ICE'nin takip teknolojileri üzerine araştırmalar yapan kâr amacı gütmeyen Just Futures'tan avukat Laura Rivera, Trump yönetiminin "evleri dijital kafeslere" çevirmek istediğini söylüyor.

Boston'da elektronik kelepçe takan bazı göçmen müvekkilleri olduğunu belirten avukat Annelise Araujo da şu ifadeleri kullanıyor:

20 yıldır aynı toplulukta, aynı evde yaşayan, aynı işte çalışan insanlar neden artık kaçma riski varmış gibi görülüyor?

Göreve geldiğinden beri göçmen karşıtı politikalarıyla büyük tepki çeken ABD Başkanı Donald Trump, mayısta ICE'ye günde en az 3 bin göçmenin yakalanması hedefi getirdiğini duyurmuştu.

Independent Türkçe, Washington Post, Fox News