Trump, Netanyahu'ya Gazze'de ateşkesi kabul etmesi için baskı yapacak mı?

İsrail'deki siyasi çevreler, Hamas'ın anlaşmayı kabul etmesinin durumu değiştireceğini vurguluyor

Gazze'de meydana gelen patlamanın ardından yoğun dumanlar yükseliyor, 18 Ağustos. (Reuters)
Gazze'de meydana gelen patlamanın ardından yoğun dumanlar yükseliyor, 18 Ağustos. (Reuters)
TT

Trump, Netanyahu'ya Gazze'de ateşkesi kabul etmesi için baskı yapacak mı?

Gazze'de meydana gelen patlamanın ardından yoğun dumanlar yükseliyor, 18 Ağustos. (Reuters)
Gazze'de meydana gelen patlamanın ardından yoğun dumanlar yükseliyor, 18 Ağustos. (Reuters)

İsrail hükümeti içinde kısmi bir anlaşmaya karşı şiddetli muhalefet olmasına rağmen, Tel Aviv'deki siyasi çevreler, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ABD Başkanı Donald Trump'ın talebi halinde anlaşmayı kabul edeceğini doğruladı. Özellikle de Hamas'ın arabulucuların ateşkes planını kabul etmesi üzerine, hareketin kaynakları bu yönde açıklamalarda bulundu.

İsrail medyası, Trump'ın Gazze'yi işgal planını inceleyerek planın gerçekçi ve uygulanabilir olup olmadığını görmek ve bu işgalin kısa sürede gerçekleştirilebileceğinden emin olmak istediğini bildirdi.

Medya, Trump'ın aynı zamanda bu işgale karşı çıkan seslere, özellikle de deneyimli eski askeri liderlerin seslerine kulak verdiğini ve hükümetin talimatlarına uyan ordunun tutumuna ilgi gösterdiğini, ancak Gazze'nin ‘stratejik bir tuzak ve ölüm tuzağına’ dönüşeceği konusunda uyarıda bulunduğunu belirtti. Medya ayrıca Trump'ın, Netanyahu'yu iyi düşünülmemiş bir maceradan kurtarmanın bir yolunu aradığını kaydetti.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz’ten aktardığına göre, Mısır ve Katar'ın ABD ile koordineli olarak Hamas ve diğer Filistinli grupların yeni planı değiştirmeden kabul etmeleri için gösterdiği çabalar, Washington'un da bu planı benimsemesine ve İsrail'e kabul etmesi için baskı yapmasına neden olacak.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’a göre Netanyahu, kendi partisi Likud'un aşırı sağcı bakanlarının yanı sıra Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in de aralarında bulunduğu bazı bakanların, arabulucuların planına karşı sert itirazlarıyla karşı karşıya. Bakanlar, kısmi bir takas anlaşması yapmaktan vazgeçtiğini açıklamayı reddetmesi nedeniyle Netanyahu'yu eleştiriyor.

sdert
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 13 Ağustos 2025 tarihinde Kudüs'te düzenlenen bir etkinlikte (AP)

KAN dün, Netanyahu'nun kısmi bir anlaşmaya varmanın imkânsız olduğunu açıkça belirtmediğini, sadece olası bir anlaşmaya kapı araladığını bildirdi. Bir dizi bakanın ise tersi bir tutum sergilediğini ve kısmi bir anlaşma olsa bile tutukluların serbest bırakılmasını reddetmemesini istediğini vurguladı.

Dışişleri Bakanı Gidon Saar ve Şas Partisi lideri Aryeh Deri, kısmi anlaşmayı görüşmeye hazır olduklarını belirttiler, bu da hükümet içinde rehinelerle ilgili strateji konusunda bölünmeler olduğunu gösteriyor.

Maariv gazetesi Smotrich'in “Ortada durmak mümkün değil, kısmi anlaşma olmayacak” dediğini aktarırken, Ben-Gvir de kısmi anlaşmalara karşı olduğunu vurguladı. Yerleşim Bakanı Orit Struck, X platformunda “Kısmi anlaşmaların ve bunların yol açtığı ciddi zararların günleri geride kaldı” diye yazdı.

Negev ve Celile Kalkınma Bakanı Yitzhak Wasserlauf, sadece kapsamlı bir anlaşma peşinde olunması gerektiğini ifade ederken, Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer, kısmi anlaşmanın ABD ile ilişkiler üzerindeki etkisini tartışarak Netanyahu'ya pozisyonunu netleştirmesi için baskı yaptı.

Nahum Barnea, Yedioth Ahronoth gazetesindeki köşe yazısında tartışmayı şöyle özetledi: “Hamas ile anlaşma bir kumar. Acı bedelleri ve güvenlik riskleri var. Netanyahu için bir de siyasi kriz var.”

Barnea sözlerini şöyle sürdürdü: “22 aydır Hamas ve İsrail hükümeti salıncakta sallanıyor. Hükümet anlaşma istediğinde Hamas temsilcileri sertleşiyor, Hamas anlaşma istediğinde ise hükümetimiz kaçıyor. Bunlar kısmi bir uzlaşma istediğinde, onlar inat ediyor, sadece tam uzlaşma istiyorlar; tam uzlaşma istediğinde, bunlar inat ediyor, sadece kısmi uzlaşma istiyorlar. Sonuç, boşuna, boşuna, boşuna. Bu da dünkü gösterileri ve sonraki gösterileri, tamamen haklı kılıyor.”

Walla internet sitesi, Netanyahu'nun hükümetine sıkı sıkıya bağlı olduğunu, ancak ABD Başkanı’na “Hayır” demeyeceğini, bunun bedeli Smotrich ve Ben-Gvir'in çekilmesi ve hükümetin düşmesi ise bunu dahi göze alacağını bildirdi. Site, Netanyahu’nun son haftalarda, genel seçimlerin erken yapılma olasılığına hazırlık amacıyla yakın çevresiyle yoğun görüşmeler yaptığını ve bu görüşmelerde koalisyonu güçlendirmeye yönelik siyasi adımların ele alındığını kaydetti.

u78ı
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (sağda) Knesset oturumu sırasında, 23 Temmuz 2025 (EPA)

Netanyahu, Ben-Gvir başkanlığındaki Otzma Yehudit ve Smotrich liderliğindeki Dini Siyonizm partilerini birleştirmeyi ve Knesset üyesi Avi Maoz'un temsil ettiği Noam Partisi’ni de bunlara katarak, gelecek Knesset seçimlerinde barajı aşmayı hedefliyor.

Netanyahu, Likud'dan uzaklaşıp Avigdor Liberman ve Naftali Bennett'in partilerini desteklemeye başlayan seçmenleri çekmek için eski Mossad Başkanı Yossi Cohen veya aşırı sağcı subay Ofer Winter'in başkanlığında yeni bir sağ parti kurma olasılığını da gündeme getirdi. Ancak anketler, böyle bir yeni partinin şu anda seçim barajını geçemeyeceğini gösterdi. Netanyahu, bu görevi üstlenecek kendisine sadık başka kişiler bulmaya çalışıyor gibi görünüyor.

Netanyahu, bu çabalar kapsamında ve seçimlere hazırlık çerçevesinde, Dışişleri Bakanı Saar'ın başkanlığındaki Ulusal Sağ Partisi’ni Likud'un yanına çekti.



Ukrayna konulu Beyaz Saray toplantısı... Çözümsüz barış yolunda 5 sonuç

ABD Başkanı Donald Trump, Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık liderlerini, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı'nı ve NATO Genel Sekreteri'ni Beyaz Saray'da ağırladı. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık liderlerini, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı'nı ve NATO Genel Sekreteri'ni Beyaz Saray'da ağırladı. (Reuters)
TT

Ukrayna konulu Beyaz Saray toplantısı... Çözümsüz barış yolunda 5 sonuç

ABD Başkanı Donald Trump, Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık liderlerini, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı'nı ve NATO Genel Sekreteri'ni Beyaz Saray'da ağırladı. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık liderlerini, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı'nı ve NATO Genel Sekreteri'ni Beyaz Saray'da ağırladı. (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump dün Beyaz Saray'da Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve bir dizi Avrupalı liderle bir araya geldi. Bu görüşme, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik savaşını sona erdirmek için dostane ancak kesin olmayan bir girişim olarak nitelendirildi.

Toplantının büyük bir kısmı, Zelenskiy'nin savaşı sona erdirecek bir anlaşmayı kabul etmesi halinde Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Ukrayna'ya sağlayabileceği güvenlik garantilerinin niteliğine odaklandı.

Diğer yandan Trump, Zelenskiy ile Putin arasında doğrudan bir görüşme yapılmasının önünü açmak amacıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. Zelenskiy ile Putin arasındaki görüşmenin zamanı ve hatta gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ise halen belirsizliğini koruyor.

xdfgthy
ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Beyaz Saray'da bir araya geldi. (AFP)

Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan aktardığına göre toplantıdan çıkan 5 temel sonuç şunlar:

1- Liderler arasında görüş birliği

Trump'ın Putin'i Alaska'da görkemli bir şekilde ağırlamasından ve önceki bazı tutumlarından geri adım atmasından sadece üç gün sonra, ABD Başkanı geleneksel müttefikleriyle görüşmelerde bulunarak uzlaşma noktalarını ele aldı.

Buna rağmen bazı farklılıklar ortaya çıktı. Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Rusya ile yapılacak herhangi bir müzakerenin ön koşulu olarak ateşkes çağrısında bulundu, ancak Trump bu öneriyi nazikçe reddetti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Putin'in niyetlerinden şüphe duyduğunu belirterek şöyle dedi: “Başkan Putin'in barış istediğine ikna olmadım.”

xfghy
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle bir toplantıya katıldı. (AFP)

Bununla birlikte, toplantıda Zelenskiy'nin önceki Beyaz Saray ziyaretini sonlandıran türden bir gerginlik yaşanmadı. Katılımcılar, Zelenskiy ile Putin arasında doğrudan bir görüşme düzenlenmesi konusunda anlaştılar. Ukrayna'nın güvenlik garantilerinin ayrıntıları ve Kiev'in anlaşma kapsamında herhangi bir toprak tavizi verip vermeyeceği gibi diğer konular üzerinde çalışmalar devam ediyor.

2- Ukrayna'ya ilişkin garantiler konusunda belirsiz ifadeler

Trump, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, Zelenskiy ile güvenlik garantileri konusunda ‘verimli’ görüşmeler yaptığını ve bu garantilerin ‘ABD ile koordineli olarak birçok Avrupa ülkesi tarafından Ukrayna'ya sunulacağını’ açıkladı.

ABD'nin barış gücü görevi kapsamında Ukrayna'ya Amerikan askerleri göndereceği sorulduğunda doğrudan cevap vermeyen Trump, “Onlara yardım edeceğiz ve bu sürece dahil olacağız” dedi.

Buna karşılık Avrupalı liderler, NATO tüzüğünün 5. maddesine paralel garantiler talep ettiler. Bu madde, ittifak üyesi herhangi bir ülkeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini öngörüyor.

Zelenskiy ise ne tür garantiler istediği sorulduğunda “Her şeyi” yanıtını verdi.

3- Trump ve Putin ile mekik diplomasisi

Eski Başkan Joe Biden bir keresinde Putin'i ‘katil diktatör’ olarak nitelendirirken, Trump Rusya Devlet Başkanı'na daha olumlu bakıyordu. Trump dün Putin’i, başlattığı savaşı sona erdirmek için samimi bir şekilde çaba gösteren bir lider olarak göstermeye devam etti.

Toplantının bir bölümünde Trump, Avrupa liderleriyle bir araya geldiği Beyaz Saray'ın Doğu Salonu’ndan ayrıldı ve Putin ile telefonda görüştü. Ardından Zelenskiy ve Avrupa liderlerini Oval Ofis'e geri çağırarak görüşmenin ayrıntılarını anlattı. Bu bilgi Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb tarafından basın mensuplarına aktarıldı.

4- Rusya ve Ukrayna, Putin ile Zelenskiy arasında bir toplantı düzenleyecek

Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, Putin'i arayarak Zelenskiy ile bir görüşme ayarlamaya çalıştığını ve daha sonra ikisiyle birlikte üçlü bir toplantıya katılmak istediğini açıkladı. Ancak tarafların bu konuda hemfikir olup olmadığı belli değil.

Putin'in Dış Politika Danışmanı Yuri Ushakov ise Rusya ve ABD başkanları arasındaki görüşmenin ‘yapıcı’ olduğunu belirtti. Rusya'nın açıklamasında, iki tarafın Moskova ve Kiev arasında doğrudan görüşmeler yapmak üzere üst düzey müzakereciler atanması konusunda anlaştığı belirtildi, ancak Putin'in bizzat katılacağı teyit edilmedi.

Putin, Zelenskiy ile görüşmeyi açıkça reddetmemiş olsa da, Ukrayna Devlet Başkanı’nı ‘meşru veya kendisine eşit’ olarak görmediğini defalarca belirtti.

5- Zelenskiy, Ukrayna'nın 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın alma niyetini açıkladı

Trump, Ukrayna'ya ek yardım sağlamayı reddetmesine rağmen, Kiev'e Rus saldırılarına karşı koyması için silah satmaya hazır olduğunu vurguladı. Zelenskiy, Ukrayna'yı füze saldırılarından korumak için daha fazla Patriot hava savunma sistemi satın almak istediğini kaydetti.

cfvgthy
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)

Zelenskiy gazetecilere, ülkesinin güvenlik garantileri kapsamında Avrupa üzerinden 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın almayı planladığını, bunun karşılığında ABD'nin Ukrayna'dan insansız hava araçları (İHA) satın alacağını söyledi. Anlaşmanın henüz resmi metninin hazırlanmadığını belirten Zelenskiy, böyle bir anlaşmanın barış anlaşması sağlanması durumunda Ukrayna'nın savunma kapasitesini güçlendirme yönünde büyük bir adım olduğunu ifade etti.