Afganistan’ın ruh sağlığı sistemindeki kadınlar: Burada yaşayıp ölüyorlarhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5177082-afganistan%E2%80%99%C4%B1n-ruh-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-sistemindeki-kad%C4%B1nlar-burada-ya%C5%9Fay%C4%B1p-%C3%B6l%C3%BCyorlar
Afganistan’ın ruh sağlığı sistemindeki kadınlar: Burada yaşayıp ölüyorlar
Taliban'ın kadınlara yönelik yasakları, uluslararası kamuoyunun tepkisini çekmişti (Reuters)
Afganistan'daki ruh sağlığı merkezindeki kadınlar, aileleri tarafından terk edildikleri için gidecek yerleri kalmadığını söylüyor.
Birleşik Krallık'ın kamu yayıncısı BBC, Afganistan'ın başkenti Kabil'in batısında, Afgan Kızılayı tarafından işletilen kadın ruh sağlığı merkezini ziyaret etti.
Haberde, 104 kişinin kaldığı tesisin ülkede kadınlara ayrılmış az sayıdaki ruh sağlığı merkezinden biri olduğu belirtiliyor.
Merkezin aşırı kalabalık olduğuna, personel sayısının yetersiz kaldığına dikkat çekiliyor. Haberde kimlikleri gizlenen kadınlar, yaşadıkları zorlukları anlatıyor.
20'li yaşlarındaki Meryem, aile içi şiddet görüp evsiz kaldıktan sonra merkeze getirildiğini söylüyor.
Yaklaşık 9 yıldır tesiste kaldığını belirten genç kadın, "Anne ve babamın yanına dönmeyi beklemiyorum. Kabil'de biriyle evlenmek istiyorum. Eve dönsem bile beni yine terk ederler" diyor.
28 yaşındaki Habibe de ikinci evliliğini yapan eşi tarafından evden kovulduğunu söylüyor. Eşinin kendisini eve kabul etmediğini, dul annesinin de kendisine bakamayacak durumda olduğunu belirtiyor.
Üç oğlunun amcalarıyla yaşadığını belirten Habibe, "Çocuklarımla yeniden bir araya gelmek istiyorum" ifadelerini kullanıyor.
16 yaşındaki Zeynep ise tesisteki en genç kişilerden biri. 2022'de okuluna düzenlenen bombalı saldırının ardından travma yaşayan gencin, ilk etapta yer olmadığı için tesise yatırılamadığı aktarılıyor.
Ruh sağlığı merkezinde çalışan psikoterapistlerden Selime Halib, kadınların zor durumda olduğunu belirterek şunları söylüyor:
Bazı hastalar aileleri tarafından tamamen terk edildi. Hiç kimse onları ziyarete gelmiyor ve çoğu burada yaşayıp ölüyor.
Kabil'de Afganistan Kızılayı'na bağlı bir hastanede çalışan psikiyatrist Abdul Veli Utmanazi de toplumda depresyonun çok yaygın olduğunu belirtiyor. Gördüğü kişilerin yüzde 80'inin aile sorunları yaşayan genç kadınlardan oluştuğunu ifade ediyor.
ABD'nin Ağustos 2021'de ülkeden çekilmesiyle Taliban yönetimi ele geçirmişti. Kasım 2022'de kadınların parklara ve eğlence alanlarına girişi yasaklanmıştı. Ayrıca kadınların pek çok işkolunda çalışmasına ve 6. sınıftan sonra eğitim görmelerine de müsaade edilmiyor. Eğitim yasağı, Taliban yönetimi içindeki kadrolar arasında ihtilafa yol açmıştı.
Sadece dünyada değil, İsrail'de de şaşkınlık ve hoşnutsuzlukla “Başbakan Binyamin Netanyahu tam olarak ne istiyor?” sorusu soruluyor.
Gazze Şeridi’nde gerçekten bir çözüme ulaşmak, İsrailli rehinleri geri getirmek ve İsrailli askerlerin kanının dökülmesini engellemek istiyor mu? Yoksa sırf savaşmak için savaş mı istiyor?
Netanyahu, Hamas'ı anlaşmaya yanaşmamakla suçlamıştı. Şimdi ise Hamas Mısır ve Katar tarafından sunulan öneriyi kabul etmişken neden Gazze Şeridi'ni işgal etmekte ısrar ediyor ve orduyu planını değiştirip işgali hızlandırmaya zorluyor?
İlk bakışta, İsrail, Kahire ve Doha'nın Washington ile tam koordinasyon içinde Hamas liderliğini öneriyi koşulsuz ve değişiklik talep etmeden kabul etmeye ikna etmek için gösterdiği çabalarda yer almamış gibi görünüyor. Mısırlılar, Katarlılar, hatta ABD’liler ve hatta İsrailli yetkililer, Netanyahu'nun bu çabalarla yakından bağlantılı olduğunu doğruladılar. Netanyahu, örneğin serbest bırakılacak Filistinli tutukluların sayısı gibi arabulucuların kabul ettiği veya ofisiyle bu konuda uzlaşma sağladığı birçok şart ve talep öne sürdü.
İsrail, her İsrailli rehine karşılığında ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış 120 Filistinliyi serbest bırakmayı kabul ederken, Hamas 200 tutuklunun serbest bırakılmasını talep etti ve 150 kişide anlaşma sağlandı.
İsrail, Gazze Şeridi'nden çekildikten sonra, 2-3 kilometre genişliğinde bir güvenlik kuşağında askerlerini tutmak istedi, Hamas ise sadece 500 metreye razı oldu, sonra mesafenin 1200 metre, bazı yerlerde ise 1500 metre olması konusunda anlaşmaya varıldı.
Tüm bunlar İsrail ve Hamas ile yapılan müzakerelerde gerçekleşti. Peki, İsrail güçleri tüm Gazze Şeridi'ni işgal etmek için harekete geçene kadar neler oluyor?
Son zaferin resmi
Netanyahu’nun kararsız bir lider olduğu ve hala karar vermekten kaçındığı açık. Ya da Haaretz gazetesinin dünkü başyazısında yazdığı gibi, o zayıf ve hiçbir şeye karar veremiyor. Bu yüzden bir yandan İsrail'in dünyadaki konumunu zayıflatıyor, ama vatandaşlarını kaderlerine terk ediyor.
Netanyahu, Hamas’a baskı yapmak için Gazze’yi işgal etmekten başka çare olmadığını İsrail halkına kabul ettirmeye çalıştı. Böylece bir yandan aşırı sağdaki müttefiklerinin isteklerini yerine getirirken, diğer yandan onların iştahını daha da kabarttı. Şimdi geri adım atması zor. Politikasını Hamas'a karşı sert bir politika olarak pazarlamaya çalışıyor.
Salı günü Batı Şeria'nın Beyt Sira köyünde İsrail ordusu tarafından yıkılan bir evin enkazını inceleyen Filistinliler (AP)
Netanyahu'nun Hamas'ın öneriyi kabul ettiğine dair yaptığı yazılı açıklamada “İsrail'in politikası sabittir ve değişmemiştir” cümlesinin yer alması tesadüf değil. Bu cümle, aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in Netanyahu'nun sağ kanada verdiği sözleri tutacağına dair hiç güvenmediği sözlerine yanıt niteliğindeydi. Netanyahu, Smotrich'e askeri zafer elde edilmeden savaşı bitirmediğini kanıtlamaya çalışıyor.
Ancak bu tutum, hesaplamaktan kaçındığı başka tehlikeler de barındırıyor.
Netanyahu’nun aşırı sağcı müttefikleri karşısında savaşı askeri bir zaferle sona erdirmek için Gazze'yi işgal etmeye devam ettiğini göstermeye kararlı olmasının bir bedeli var. Hamas liderliği de savaşı askeri bir zaferle, ya da askeri dilde ‘nihai zafer imajı’ ile sona erdirmek istiyor.
Bu tartışmalı bir fikir ve birçok strateji uzmanı bunu ‘en aptalca’ askeri ilke olarak görüyor, çünkü aynı uzmanlara göre bu ilke İsrail için geri tepip onu ‘Gazze bataklığına’ sürükleyebilir.
Örneğin dün Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları, bir İsrail askerini kaçırma operasyonunu neredeyse başarıyla gerçekleştirdi ve pusuda birkaç İsrail askeri yaraladı.
Bu tür faaliyetlerde yakın vadeli işlemler artık yok.
Ne kazanır?
Peki Netanyahu, imzalanması dışında hiçbir eksikliği olmayan bir anlaşma varken böyle yaparak ne kazanıyor?
Kazancı çok.
Netanyahu’nun hesaplarına göre İsrail'de iktidar olanın kendisi olduğu kanıtlanıyor. Eskiden ordusu olan bir devlet olan İsrail, artık kararlarına itaat eden ve onun onaylamadığı askeri operasyonları ‘stratejik tuzak’ olarak nitelendiren bir orduya sahip bir devlet haline geldi.
Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlar sırasında İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Generallerin İsrail toplumundaki konumu zayıflıyor ve bununla birlikte onların arkasında saklanan derin devlet de zayıflıyor.
Netanyahu yaklaşık yirmi yıldır bu süreci yürütüyor.
Bu şekilde iktidar koalisyonunu güçlendiren Netanyahu, en azından görev süresinin sonuna kadar hükümeti ayakta tutuyor ve böylece, yolsuzluk suçlamasıyla yargılanan ve kendisini mahkûm edip hapse atmak isteyen mahkeme nezdinde konumunu güçlendiriyor.
Seçimleri ertelemek zorunda kalacağı başka askeri operasyonlar düzenleyebilir.
Haaretz gazetesi dünkü başyazısında şöyle yazdı:
“Netanyahu son iki yılda yedi ayrı savaş bölgesiyle yetinmeyip sanki tüm dünyaya savaş açmaya kararlıymış gibi görünüyor ve böylece dünyadaki Yahudileri İsrail devletiyle birlikte uçuruma sürüklüyor.”
Böyle bir durumda, başarısızlık ölçütü artarsa, ABD Başkanı Donald Trump'ın onu kurtarmak için müdahale etmesi beklenebilir. Trump'ın onu ulusal bir kahraman olarak görmesi ve ‘Onu nasıl hapse atmak istiyorlar?’ diye sorması bunun bir göstergesi olarak yeterli.
