Türkiye, 13 yıllık aradan sonra iki ülke arasında Akdeniz'de ortak deniz tatbikatlarının yeniden başlaması ile eş zamanlı olarak, Mısır ile savunma sanayii alanında iş birliğini güçlendirmeyi hedefliyor. Bu gelişme, Kahire ile Ankara arasındaki yakınlaşmanın doruk noktası olarak değerlendiriliyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, perşembe akşamı bir televizyon kanalında yayınlanan röportajında, ‘Mısır ile savunma sanayii ve ortak güvenlik alanlarında iş birliğinin güçlendirileceğini’ doğruladı. Fidan, ‘bölgedeki tehditlerin, ilişkilerin gelişmesiyle birlikte güvenlik konularında daha fazla müzakereye yol açtığını’ belirtti.
Fidan, ülkesinin Mısır ile ilişkilerinin şu anda ‘modern tarihin en iyi seviyesine’ ulaştığını belirterek, ‘her iki ülkenin de güçlerini ve yeteneklerini birleştirmeleri halinde aralarındaki iş birliği potansiyelinin farkında olduklarını’ bildirdi.
Mısır, insansız hava araçları (İHA), uçak gemileri ve kimyasal savaş silahlarının üretimi gibi savunma sanayii alanlarında Türkiye ile iş birliği yapmaya ilgi duyuyor. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre Türkiye, küresel ölçekte üst sıralarda yer alan Mısır donanmasının kapasitesinden yararlanmaya istekli.
Millî Savunma Bakanlığı, perşembe günü, 13 yıllık bir aradan sonra Mısır ile Doğu Akdeniz'de ortak ‘Dostluk Denizi’ deniz tatbikatlarının yeniden başlatıldığını duyurdu, ancak Kahire henüz bu tatbikatların yeniden başlatıldığını resmi olarak açıklamadı.
Millî Savunma Bakanlığı Sözcüsü Zeki Aktürk, düzenlediği basın toplantısında, ‘tatbikatların 22-26 Eylül tarihleri arasında fırkateynler, denizaltılar ve uçakların katılımıyla gerçekleştirileceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'ın Anadolu Ajansı'ndan (AA) aktardığına göre Aktürk, tatbikatların ‘iki ülke silahlı kuvvetleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve ortak operasyonel yeteneklerin artırılması’ çerçevesinde gerçekleştirildiğini belirtti.
Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, ‘iki ülke arasındaki tatbikatların, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Müslüman Kardeşler (Mısır'da terör örgütü olarak sınıflandırılıyor) konusundaki tutumu nedeniyle daha önce askıya alındığını ve şimdi yeniden başlamasının siyasi yakınlaşma ve cumhurbaşkanlığı düzeyinde yapılan çok sayıda toplantıyla eşzamanlı olduğunu’ vurguladı. Ferec, “Şimdi işler normale döndü ve iki ülke arasındaki iş birliği ve koordinasyon yolları çeşitlendi, hatta İHA üretimi yoluyla ortak savunma üretimine bile ulaşıldı” dedi.
Ferec, “Türkiye, küresel olarak üst sıralarda yer alan Mısır donanmasından yararlanmak istiyor ve ortak tatbikatlar, Mısır'ın Akdeniz'deki yeni bir askeri alana aşina olmasını sağlıyor. Tatbikatlar ayrıca Mısır'a, Türkiye kıyılarına yakın Marmara Denizi'nde eğitim yapma ve aynı zamanda gelişmiş denizcilik endüstrilerine sahip Gölcük Deniz Ana Üssü'nün kapasitesinin geliştirilmesinden yararlanma fırsatı sunuyor” değerlendirmesinde bulundu.
Mısır ve Türkiye tarafları ortak üretim anlaşmasının imzalanması sırasında (Türkiye’nin Kahire Büyükelçisi’nin sosyal medya hesabı)
Mısır ve Türkiye, ‘İHA teknolojisini yerelleştirmek ve yerel savunma sanayisini güçlendirmek’ amacıyla ağustos sonunda Mısır'da dikey kalkış ve iniş yapabilen insansız hava araçlarının (VTOL-İHA) ortak üretimi için bir anlaşma imzaladı.
Türkiye’nin Kahire Büyükelçisi Salih Mutlu Şen'in paylaşımına göre, geçtiğimiz dönemde imzalanan anlaşmalar arasında ‘Türk şirketi HAVELSAN ile Mısır'daki Arap Endüstri Organizasyonu’na bağlı Kadir Fabrikası arasında ortak insansız kara araçları üretimi’ de yer alıyordu.
Mısır Dışişleri Konseyi üyesi Tümgeneral Muhammed eş-Şehavi'ye göre savunma sanayilerindeki iş birliği, elektronik savaş silahlarının yanı sıra İHA’ları ve iki ülke arasındaki ortak üretim kapasitelerinin kullanımını da içeriyor.
Eş-Şehavi, “Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler artık stratejik hale geldi. Türkiye'nin terörle mücadele ve konvansiyonel savaşta Mısır'ın savaş deneyiminden yararlanmasıyla ortak askeri eğitimlerin yeniden başlamasının önü açıldı” dedi.
İki ülke, geçtiğimiz mayıs ayında Türkiye topraklarında Türk ve Mısır özel kuvvetleri arasında ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirdi.
Türkiye, daha önce şubat ayında açıklanan ve Erdoğan'ın Mısır ziyaretiyle aynı zamana denk gelen bir anlaşma kapsamında Mısır'a Bayraktar TB2 İHA tedarik etmişti.
Mısır Genelkurmay Başkanı'nın geçtiğimiz mayıs ayında Türkiye'ye yaptığı ziyaretten (Mısır Ordu Sözcüsü’nün sosyal medya hesabı)
Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Alaa İzzeddin, ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin siyasi ve diplomatik koordinasyonun en üst düzeyine ulaştığını, Akdeniz bölgesinde iki ülkenin ve dost devletlerin ekonomik refahını güvence altına almak amacıyla koordinasyon amaçlı tatbikatlar yapıldığını’ düşünüyor. İzzeddin, ‘tatbikatların aynı zamanda terörle mücadele, arama ve kurtarma operasyonları, afet durumlarında yardım sağlama, yasadışı göçle mücadele ve doğal kaynakları koruma konularına da odaklandığını’ vurguladı.
Dostluk Denizi tatbikatları ilk kez eski Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Hüsnü Mübarek döneminde başladı ve 2009 ve 2010 yılları boyunca devam etti. 2011 ve 2012'de tekrarlandıktan sonra 2013'te tamamen durduruldu.
İki ülke arasındaki askeri iş birliği, geçtiğimiz yıl cumhurbaşkanları düzeyinde karşılıklı ziyaretlerin temel dayanağı oldu ve bu da geçen mayıs ayında Türkiye'nin başkenti Ankara'da iki ülke arasında ilk üst düzey askeri diyalogun gerçekleşmesine yol açtı.
El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi uzmanlarından Beşir Abdulfettah, “İki ülke arasındaki ilişkilerde şu anda istihbarat ve askeri iş birliği yaşanıyor. Bu da ortak eğitim ve üretimde koordinasyonun artmasına, Mısır'ın savunma sanayindeki ulusal projesinin desteklenmesine ve savunma programlarına yerel katkının artmasına yol açıyor” ifadelerini kullandı.
Abdulfettah'a göre iki ülke arasındaki iş birliği, uçak gemisi üretiminde ortaklığa ve ortak savunma programları geliştirmenin yollarını araştırmaya da uzanıyor. Abdulfettah, ‘iş birliğinin hızının artma amacının, İsrail'in bölgedeki yayılmacı emellerine karşı koymak, güç dengesini yeniden yapılandırmak ve bölgesel mühendisliğin önemli güçlerin aleyhine olmamasını sağlamak olduğunu’ açıkladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Donetsk bölgesindeki cephe hattında Ukraynalı askerlerle birlikte (AFP)
İsrail askerleri, İsrail ile Filistin Hamas hareketi arasındaki devam eden savaşın ortasında roket hazırlıyor (Reuters)