Tayvan: WHO’dan dışlanmamız küresel bir tehdittir

Tayvan’ın başkenti Taipei’den bir kare (EPA)

Tayvan Sağlık Bakanı Hsueh Jui-yuan, Tayvan’ın Çin’in uyguladığı baskı sonucu Dünya Sağlık Örgütü'nden (WHO) çıkarılmasının küresel sağlık için tehdit oluşturduğunu söyledi. İsviçre Basın Kulübü'nün Cenevre'de düzenlediği bir etkinliğe katılan Tayvanlı bakan, ülkesinin WHO’dan dışlanmasının Tayvan’daki 23,5 milyon insanın sağlık hakkını tehlikeye atmakla kalmayıp, WHO’nun herkesin sağlığı için gösterdiği çabaları baltaladığını da sözlerine ekledi.

Tayvanlı Bakan bu açıklamaları, WHO’nun en üst karar alma organı olan ve her yıl üye ülke temsilcilerini bir araya getiren ve yine Tayvan'ın katılımı olmadan gerçekleşen Dünya Sağlık Asamblesinin (WHA) dün öğleden sonra gerçekleşen açılışından kısa süre önce yaptı. Tayvan, 2016 yılında Tayvan Adası’nı kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak gören Çin’in baskısıyla WHA’daki gözlemci statüsünü kaybetti. Özellikle Kovid-19 pandemisi, bulaşıcı hastalıklarla mücadelede küresel iş birliğine duyulan ihtiyacı bir kez daha gözler önüne serdiğinden, uluslararası toplumdan Tayvan'ın WHA’daki gözlemci statüsüne dönmesine izin verilmesi için birkaç çağrı yapıldı.

Tayvan Sağlık Bakanı, Tayvan'ın WHO’dan dışlanmasının, bulaşıcı hastalıkları önlemek ve gelecekteki herhangi bir salgın tehdidine etkili bir şekilde yanıt vermek için vazgeçilmez olan hızlı ve etkili bilgi paylaşımını engelleyeceğini vurgulayarak “Korkarım Tayvan bir sonraki salgında bir boşluk olacak” diye ekledi. Tayvanlı Bakan, bu konunun ‘tüm dünya üzerinde korkunç bir etki yaratacağına’ dikkati çekti.

Washington, 76. Dünya Sağlık Asamblesi toplanmadan önce Tayvan'ın WHO’dan dışlanmasının olumsuz yansımaları konusunda uyardı. ABD'nin Cenevre'deki diplomatik misyonu Twitter hesabı aracılığıyla, “Dünyada halen insan sağlığına yönelik tehditlerle karşı karşıya olduğumuz bir zamanda, Tayvan'ın WHO’dan çıkarılması, WHO liderliğindeki halk sağlığı alanında kapsayıcı küresel iş birliğini tehlikeye atıyor” açıklamasında bulundu.

Çin Dışişleri Bakanlığı’nın resmi Twitter hesabından paylaşılan bir tweet ile Çin’in Tayvan'ın WHA’daki gözlemci konumuna geri dönmesini amaçlayan çabalara karşı olduğu belirtilerek, ‘bu meselenin gerçekte Tayvan'ın bağımsızlığını amaçladığı’ vurgulandı. Bakanlık, ‘Çin'i kontrol altına almak amacıyla Tayvan kartını oynamayı amaçlayan girişimlerin hiçbir yere varmayacağı’ konusunda uyardı.

Tayvan, Birleşmiş Milletler'deki (BM) koltuğunu Pekin'e kaptırdıktan bir yıl sonra, 1972 yılında WHO’dan çıkarıldı. Tayvan’ın, Çin ile gerilimlerin azaldığı 2009-2016 yılları arasında WHO’nun yıllık toplantılarına gözlemci olarak katılmasına izin verildi.

Ancak Pekin, Tayvan’ın ‘ayrılıkçı’ Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in adada iktidara gelmesinden bu yana özellikle de adanın ‘komünist’ Çin'in ayrılmaz bir parçası olduğunu reddetmesinden ötürü Tayvan üzerindeki baskısını artırdı.