Yılda 7 milyon insan ölüyor… Dünya nüfusunun çoğunluğu kirli hava soluyor

Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor

Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
TT

Yılda 7 milyon insan ölüyor… Dünya nüfusunun çoğunluğu kirli hava soluyor

Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)

Bugün yayınlanan yeni bir rapor, dünya şehirlerinin çoğunun hava kirliliğinden mustarip olduğunu ve küresel olarak şehirlerin yalnızca yüzde 17'sinin hava kalitesi yönergelerine uyduğunu ortaya koydu.

Hava kalitesi izleme konusunda uzmanlaşmış İsviçreli IQAir veritabanı, 138 ülkedeki 40 bin izleme istasyonundan elde edilen verileri analiz etti ve en kirli havaya sahip ülkelerin şunlar olduğunu tespit etti: Çad, Kongo, Bangladeş, Pakistan ve Hindistan.

Hindistan'daki altı şehir dünyanın en kirli dokuz şehri arasında yer alırken, Hindistan'ın kuzeydoğusundaki sanayi şehri Burnihat listenin başında yer aldı.

Uzmanlar, birçok bölgede izleme cihazlarının bulunmaması nedeniyle gerçek hava kirliliği miktarının daha yüksek olabileceğini, örneğin Afrika'da her 3,7 milyon kişiye sadece bir izleme cihazı düştüğünü belirtti.

Bununla birlikte, sorunu ele almak için daha fazla hava kalitesi izleme istasyonu kuruluyor. Rapora bu yıl 8 bin 954 yeni sahadan ve binden fazla yeni izleme cihazından elde edilen veriler eklendi.

Sadece yedi ülke Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) standartlarını karşıladı. (Reuters)Sadece yedi ülke Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) standartlarını karşıladı. (Reuters)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hava kirliliği nedeniyle her yıl 7 milyon kişinin öldüğünü tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre WHO tarafından yapılan açıklamada, “Kirlenmiş suyunuz varsa, insanlardan günde yarım saat (arıtılması için) beklemelerini isteyebilirsiniz, ancak kirlenmiş havanız varsa, insanlardan nefes almayı bırakmalarını isteyemezsiniz” ifadesi yer aldı.

Sadece yedi ülke WHO'nun standartlarını karşıladı

Veriler, geçen yıl sadece yedi ülkenin Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hava kalitesi standartlarını karşıladığını gösterdi.

IQAir'e göre sadece Avustralya, Yeni Zelanda, Bahamalar, Barbados, Grenada, Estonya ve İzlanda standartları karşıladı. Özellikle Asya ve Afrika'daki büyük veri boşlukları küresel tabloyu etkiliyor. Birçok gelişmekte olan ülke, duman seviyelerini takip etmek için ABD büyükelçilikleri ve konsolosluk binalarına yerleştirilen hava kalitesi sensörlerine güveniyordu. Ancak ABD Dışişleri Bakanlığı kısa bir süre önce bütçe kısıtlamalarını gerekçe göstererek bu programı sonlandırdı ve geçen hafta ABD hükümetinin resmi hava kalitesi izleme web sitesi AirNow.com'dan Çad'da kaydedilen veriler de dahil olmak üzere 17 yıldan fazla veri silindi.

Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor. (Reuters)Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor. (Reuters)

PM2.5 olarak bilinen havadaki tehlikeli küçük partiküllerin ortalama konsantrasyonu geçen yıl Çad'da metreküp başına 91,8 mikrogramdı ve 2022'deki ortalamanın biraz üzerindeydi. WHO, geçen yıl şehirlerin yalnızca yüzde 17'sinin karşıladığı bir standart olan metreküp başına beş miligramdan fazla olmayan seviyeler öneriyor.

Malezya merkezli Sunway Gezegen Sağlığı Merkezi'nde kıdemli bilim insanı ve hava kirliliği uzmanı olan Fatıma Ahmed'e göre, kirli havanın uzun süre solunması solunum yolu hastalıklarına, alzheimera ve kansere neden olabilir.



Kamboçya, Tayland ile "acil ateşkes" çağrısında bulundu

Tayland askeri birliği Kamboçya tarafına ateş açtı (Reuters)
Tayland askeri birliği Kamboçya tarafına ateş açtı (Reuters)
TT

Kamboçya, Tayland ile "acil ateşkes" çağrısında bulundu

Tayland askeri birliği Kamboçya tarafına ateş açtı (Reuters)
Tayland askeri birliği Kamboçya tarafına ateş açtı (Reuters)

Kamboçya'nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi, iki komşu ülkenin üst üste ikinci kez ölümcül saldırılarda bulunmasının ardından ülkesinin Tayland ile "derhal ateşkes" istediğini açıkladı.

Kamboçya Büyükelçisi Chea Keo, Kamboçya ve Tayland temsilcilerinin katıldığı kapalı kapılar ardında düzenlenen Güvenlik Konseyi toplantısının ardından, "Kamboçya koşulsuz ve derhal ateşkes talep etti ve anlaşmazlığın barışçıl bir şekilde çözülmesi çağrısında bulundu” dedi.

Keo ayrıca, "(Taylandlılar) bizi, kendilerinden üç kat daha küçük bir orduya ve hava kuvvetlerine sahip küçük bir ülkeyi, büyük bir komşumuza saldırmakla nasıl suçlayabilirler?" ifadesini kullandı.

Keo, Güvenlik Konseyi'nin her iki tarafı da "azami itidal göstermeye ve diplomatik bir çözüm bulmaya" çağırdığını belirterek sözlerine şöyle devam etti: "Biz de aynısını istiyoruz."

Tayland, cuma günü, yaklaşık 140 bin Taylandlının tahliyesine yol açan çatışmaları görüşmek üzere yapılacak Güvenlik Konseyi toplantısı öncesinde, Kamboçya sınırındaki şiddetli çatışmaların "savaşa dönüşebileceği" konusunda uyardı.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre iki Güneydoğu Asya ülkesi arasındaki sınır anlaşmazlığı, son iki günde, 2011'den bu yana görülmemiş bir şiddet seviyesine ulaştı ve çeşitli ihtilaflı bölgelere savaş uçakları, tanklar, kara birlikleri ve topçu ateşi açıldı.

Tayland'ın Shathapuri ve Trat eyaletlerindeki askeri komutan Apichart Saprasert, sekiz sınır eyaletinde "sıkıyönetim" ilan edildiğini duyurdu.

Tayland Sağlık Bakanlığı, Tayland tarafında bir asker de dahil olmak üzere 15 kişinin öldüğünü ve 40'tan fazla kişinin yaralandığını bildirdi. Kamboçyalı yetkililer, bugün Tayland ile yaşanan çatışmalarda 12 yeni ölüm olduğunu duyurdu.

Tayland Başbakan Vekili Phumtham Wechayachai, Kamboçya ile sınır çatışmalarının "savaşa dönüşebileceği" konusunda uyardı ve "Durum tırmanırsa, şu anda sadece çatışmalarla sınırlı olsa bile savaşa dönüşebilir" dedi.

Tayland Sağlık Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, ülkenin kuzeydoğusundaki çatışmalardan etkilenen bölgelerden 138 binden fazla sivilin tahliye edildiğini duyurdu.

İki ülke, kimin önce ateş açtığı konusunda karşılıklı suçlamalarda bulunurken, birbirlerinin meşru müdafaa haklarını vurguladı. Bangkok, Phnom Penh'i hastane ve benzin istasyonu gibi sivil tesisleri hedef almakla suçladı; ancak Kamboçya yetkilileri bu iddiayı reddetti.

Kamboçya ve Tayland arasında, Fransız sömürge döneminde belirlenen ve 800 kilometreden fazla uzunluğa sahip sınırların çizilmesi konusunda uzun süredir anlaşmazlık devam ediyor.