Yılda 7 milyon insan ölüyor… Dünya nüfusunun çoğunluğu kirli hava soluyor

Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor

Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
TT

Yılda 7 milyon insan ölüyor… Dünya nüfusunun çoğunluğu kirli hava soluyor

Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)
Hindistan havası en kirli ülkeler arasında (Reuters)

Bugün yayınlanan yeni bir rapor, dünya şehirlerinin çoğunun hava kirliliğinden mustarip olduğunu ve küresel olarak şehirlerin yalnızca yüzde 17'sinin hava kalitesi yönergelerine uyduğunu ortaya koydu.

Hava kalitesi izleme konusunda uzmanlaşmış İsviçreli IQAir veritabanı, 138 ülkedeki 40 bin izleme istasyonundan elde edilen verileri analiz etti ve en kirli havaya sahip ülkelerin şunlar olduğunu tespit etti: Çad, Kongo, Bangladeş, Pakistan ve Hindistan.

Hindistan'daki altı şehir dünyanın en kirli dokuz şehri arasında yer alırken, Hindistan'ın kuzeydoğusundaki sanayi şehri Burnihat listenin başında yer aldı.

Uzmanlar, birçok bölgede izleme cihazlarının bulunmaması nedeniyle gerçek hava kirliliği miktarının daha yüksek olabileceğini, örneğin Afrika'da her 3,7 milyon kişiye sadece bir izleme cihazı düştüğünü belirtti.

Bununla birlikte, sorunu ele almak için daha fazla hava kalitesi izleme istasyonu kuruluyor. Rapora bu yıl 8 bin 954 yeni sahadan ve binden fazla yeni izleme cihazından elde edilen veriler eklendi.

Sadece yedi ülke Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) standartlarını karşıladı. (Reuters)Sadece yedi ülke Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) standartlarını karşıladı. (Reuters)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hava kirliliği nedeniyle her yıl 7 milyon kişinin öldüğünü tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre WHO tarafından yapılan açıklamada, “Kirlenmiş suyunuz varsa, insanlardan günde yarım saat (arıtılması için) beklemelerini isteyebilirsiniz, ancak kirlenmiş havanız varsa, insanlardan nefes almayı bırakmalarını isteyemezsiniz” ifadesi yer aldı.

Sadece yedi ülke WHO'nun standartlarını karşıladı

Veriler, geçen yıl sadece yedi ülkenin Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hava kalitesi standartlarını karşıladığını gösterdi.

IQAir'e göre sadece Avustralya, Yeni Zelanda, Bahamalar, Barbados, Grenada, Estonya ve İzlanda standartları karşıladı. Özellikle Asya ve Afrika'daki büyük veri boşlukları küresel tabloyu etkiliyor. Birçok gelişmekte olan ülke, duman seviyelerini takip etmek için ABD büyükelçilikleri ve konsolosluk binalarına yerleştirilen hava kalitesi sensörlerine güveniyordu. Ancak ABD Dışişleri Bakanlığı kısa bir süre önce bütçe kısıtlamalarını gerekçe göstererek bu programı sonlandırdı ve geçen hafta ABD hükümetinin resmi hava kalitesi izleme web sitesi AirNow.com'dan Çad'da kaydedilen veriler de dahil olmak üzere 17 yıldan fazla veri silindi.

Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor. (Reuters)Dünya genelinde şehirlerin yalnızca yüzde 17'si hava kalitesi yönergelerine uyuyor. (Reuters)

PM2.5 olarak bilinen havadaki tehlikeli küçük partiküllerin ortalama konsantrasyonu geçen yıl Çad'da metreküp başına 91,8 mikrogramdı ve 2022'deki ortalamanın biraz üzerindeydi. WHO, geçen yıl şehirlerin yalnızca yüzde 17'sinin karşıladığı bir standart olan metreküp başına beş miligramdan fazla olmayan seviyeler öneriyor.

Malezya merkezli Sunway Gezegen Sağlığı Merkezi'nde kıdemli bilim insanı ve hava kirliliği uzmanı olan Fatıma Ahmed'e göre, kirli havanın uzun süre solunması solunum yolu hastalıklarına, alzheimera ve kansere neden olabilir.



Pakistan'ın kuzeybatısındaki bombalı araç saldırısında iki polis hayatını kaybetti

 11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
TT

Pakistan'ın kuzeybatısındaki bombalı araç saldırısında iki polis hayatını kaybetti

 11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)

Pakistan polisi, dün ülkenin kuzeybatısında birkaç polisi taşıyan bir aracın yakınında güçlü bir bombanın patladığını, iki polisin hayatını kaybettiğini ve üç polisin de yaralandığını bildirdi.

Yerel polis şefi Mesud Han, saldırının Hayber Pahtunhva eyaletinin başkenti Peşaver'de yol kenarındaki bir pazarın yakınında gerçekleştiğini söyledi.

 Peşaver'de çevre yolu üzerindeki hayvan pazarı yakınlarında bir polis birimini hedef alan intihar saldırısında bir komiser yardımcısı ve bir memur olmak üzere iki polis memuru hayatını kaybetti, üç kişi de yaralandı. (EPA)Peşaver'de çevre yolu üzerindeki hayvan pazarı yakınlarında bir polis birimini hedef alan intihar saldırısında bir komiser yardımcısı ve bir memur olmak üzere iki polis memuru hayatını kaybetti, üç kişi de yaralandı. (EPA)

Han, ölü ve yaralıların yakındaki bir hastaneye kaldırıldığını belirtti.

Saldırının sorumluluğunu üstlenen olmadı. Ancak saldırının, onlarca yıldır devam eden şiddet olaylarında sık sık güvenlik güçlerini ve sivilleri hedef alan ve yaklaşık 80 bin kişinin ölümüne neden olan Pakistan Talibanı tarafından üstlenilmesi muhtemel.

Pakistan Talibanı ayrı bir grup olmakla birlikte Ağustos 2021'de komşu Afganistan'da iktidarı ele geçiren Afganistan Talibanı'nın yakın bir müttefiki.

11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)

Pakistan, Afganistan'daki Taliban hükümetini bu tür gruplara güvenli sığınak sağlamakla suçluyor ve Taliban'ın 2021 yılında iktidara gelmesinden bu yana militan faaliyetlerinin arttığını söylüyor. Kabil ise bu iddiaları reddediyor.

Tacikistan'daki maden patlamasında 8 Afgan işçi hayatını kaybetti

Tacikistan'daki bir madende meydana gelen metan gazı patlamasında sekiz Afgan işçinin hayatını kaybetmesi, göçmen işçilerin karşı karşıya kaldığı tehlikeleri gözler önüne serdi.

Taliban tarafından yönetilen Deykundi'deki Afet Yönetimi Kurumu, Tacikistan'daki bir madende meydana gelen metan gazı patlamasında Afgan işçilerin trajik bir şekilde öldüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın Afganistan haber ajansı Hama Press'ten aktardığına göre, hepsi Deykundi'den olan işçiler ölümcül kaza sırasında madende çalışıyorlardı.

Bu olay, yurtdışında iş arayan pek çok Afgan göçmenin karşı karşıya kaldığı tehlikeli koşulları gözler önüne seriyor. Son yıllarda Afganistan'daki işsizlik, güvensizlik ve zor ekonomik durum nedeniyle çok sayıda vatandaş iş aramak için İran, Pakistan ve Tacikistan gibi komşu ülkelere göç etti. Afgan göçmenler genellikle güvenlik ekipmanlarından ve uygun çalışma koşullarından yoksun olan kömür madenciliği ve inşaat gibi sektörlerde tehlikeli işlerde çalışıyor. Bu durum, işçilerin sağlık ve güvenlikleri açısından büyük risklerle karşı karşıya kalmaları nedeniyle yıllar içinde pek çok trajik kazaya yol açtı.

Pakistan'daki saldırının sorumluluğunu henüz üstlenen olmasa da, saldırı Hayber Pahtunhva'da süregelen güvenlik sorunlarını gözler önüne seriyor... İçişleri Bakanı dahil yetkililer saldırıyı kınadı ve kurbanların ailelerine başsağlığı diledi. (EPA)Pakistan'daki saldırının sorumluluğunu henüz üstlenen olmasa da, saldırı Hayber Pahtunhva'da süregelen güvenlik sorunlarını gözler önüne seriyor... İçişleri Bakanı dahil yetkililer saldırıyı kınadı ve kurbanların ailelerine başsağlığı diledi. (EPA)

Diğer yandan Afganistan'ın kuzeyinde Taliban hükümetinin müzik çaldıkları ve şarkı söyledikleri gerekçesiyle 14 kişiyi gözaltına aldığı bildirildi. Hareket, 2021 yılında iktidara geldiğinden bu yana, İslam hukukuna dayanan yasalar uygulayarak, halka açık yerlerde, toplantılarda, restoranlarda ve arabalarda canlı müzik performanslarını yasakladı.

Polis yaptığı açıklamada, 14 kişinin ‘geceyi fırsat bilerek kuzeydeki Tahar eyaletinin başkentinde bir evde toplandıklarını ve burada müzik çalıp şarkılar söyleyerek halkın rahatsız olmasına neden olduklarını’ söyledi. Açıklamada, gözaltına alınanların soruşturma altında olduğu belirtildi.

Taliban, ‘ahlaki yozlaşmayı’ önleme bahanesiyle müzik okullarını kapattı, müzik aletleri ve ses ekipmanlarını imha etti veya yaktı. Düğün salonlarında artık müzik çalınmasına izin verilmiyor.

Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinin ardından pek çok Afgan müzisyen, dünyanın en yoksul ülkelerinden birinde baskı görmekten ya da geçim kaynaklarını kaybetmekten korkarak ülkeden kaçtı. Taliban hükümeti, ülkede kalan müzisyenleri, 1996-2001 yılları arasındaki önceki yönetimi sırasında izin verdiği gibi, müzik eşliğinde İslami şarkılar icra etmeye teşvik etti.