Petrol fiyatları 100 dolara ilerliyor

Suudi Arabistan ve Rusya üretim kesintisi kararı almıştı

Petrol fiyatı son olarak Ukrayna savaşının ilk haftalarında 100 doları aşmıştı (Reuters)
Petrol fiyatı son olarak Ukrayna savaşının ilk haftalarında 100 doları aşmıştı (Reuters)
TT

Petrol fiyatları 100 dolara ilerliyor

Petrol fiyatı son olarak Ukrayna savaşının ilk haftalarında 100 doları aşmıştı (Reuters)
Petrol fiyatı son olarak Ukrayna savaşının ilk haftalarında 100 doları aşmıştı (Reuters)

Rusya ve Suudi Arabistan'dan gelen arz kesintileri, Çin'deki talep artışıyla birlikte hazirandan bu yana değeri yaklaşık yüzde 30 artan petrolün varil fiyatı 100 dolara doğru ilerliyor. 

Geçen hafta 94 dolar seviyesine ulaşan brent ham petrol, son 10 ayın en yüksek seviyesini görmüştü. 

Haziranda 72 dolar olan brent ham petrolün varil fiyatında, Ukrayna savaşının başından bu yana bir çeyrekte görülen en yüksek artış yaşandı.

Aynı periyotta Amerikan ham petrolünün varil fiyatı da 67 dolardan 90 dolara kadar yükseldi. 

Ham petrol fiyatlarında yaşanan bu artış pompaya da yansıdı. Birleşik Krallık'ta benzin ve mazot fiyatlarına hazirandan bu yana litre başına 10 penny (3,3 lira) zam gelirken, ABD'de pompaya yansıyan zam oranıysa yüzde 10 dolaylarında oldu.

ABD'ye bağlı Enerji Bilgi Yönetim İdaresi'nin (EIA) verilerine göre ABD, Avrupa ve Çin'de uçuşlara yönelik talep artışı jet yakıtı fiyatlarının mayıs-ağustos periyodunda yüzde 50 yükselmesine neden oldu.

Petrol fiyatlarındaki artışın başlıca nedenlerinden biri OPEC'in önde gelen iki ülkesi Suudi Arabistan ve Rusya'nın üretimde kesintiye gitmesi.

Riyad ve Moskova yönetimleri bu ay başında, yıl sonuna kadar uygulanmak üzere günde toplam 1,3 milyon varillik üretim kesintisi yapacaklarını duyurmuştu.

Petrol fiyatlarındaki artış ve dünyanın en büyük petrol ithalatçısı konumundaki Çin ekonomisinden gelen talebin enflasyonla mücadele çabalarına da zarar vermesi bekleniyor.

Yılın ilk yarısında petrol fiyatlarında yaşanan azalma birçok ülkede enflasyonun düşüşünde önemli rol oynamıştı. Yılın ikinci yarısında yaşanan fiyat artışlarınınsa enflasyondaki düşüşü frenleyeceği tahmin ediliyor.

Araştırma şirketi Rystad Energy'de ekonomist olarak görev yapan Jorge Leon, New York Times'a yaptığı açıklamada, Amerikan yönetiminin Suudi Arabistan'ın üretim kesintilerini dengelemek için İran ve Venezuela'yla masaya oturarak, yaptırım altındaki bu ülkelerden piyasaya daha fazla petrol sürebileceğini söyledi. 

Daha önce Bloomberg'de çıkan bir haber Washington ve Tahran'ın konuyla ilgili arka kanal diplomasisi yürüttüğünü öne sürmüştü. 

Venezuela ise petrol sektörünü yeniden canlandırmak için Pekin'den yatırım bekliyor.

Independent Türkçe



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.