Suudi Arabistan gençliği, hükümetin iklim değişikliği ile mücadelesine güveniyor

Suudi gençlerin çoğu hükümetin iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadele becerisine güveniyor (Reuters)
Suudi gençlerin çoğu hükümetin iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadele becerisine güveniyor (Reuters)
TT

Suudi Arabistan gençliği, hükümetin iklim değişikliği ile mücadelesine güveniyor

Suudi gençlerin çoğu hükümetin iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadele becerisine güveniyor (Reuters)
Suudi gençlerin çoğu hükümetin iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadele becerisine güveniyor (Reuters)

Yapılan yeni bir kamuoyu yoklaması, Suudi Arabistanlı gençlerin yüzde 75’inin hükümetin iklim değişikliğinin zorluklarıyla mücadele etme becerisine güvendiğini ortaya çıkardı.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli halkla ilişkiler danışmanlık şirketi ASDA’A BCW, Dünya Sıfır Emisyon Günü ile bağlantılı olarak yürüttüğü ‘Arap Gençlik Araştırması 2023 anketinin sonuçlarını yayınladı.

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi olan ülkeler ve Doğu Akdeniz’deki ülkelerde yapılan ankete katılan gençlerin üçte ikisi (yüzde 66), iklim değişikliğinin hayatları üzerindeki etkisinden ‘çok endişeli’ olduklarını ifade etti.

Ankete katılanların neredeyse dörtte üçü (yüzde 71) küresel ısınmanın halihazırda hayatlarını etkilediğini söyledi.

Bu oran, Kuzey Afrika’da yüzde 76 ve KİK’de yüzde 74’e yükselirken, Doğu Akdeniz ülkelerinde yüzde 63’e düştü.

Arap gençlerinin büyük bir çoğunluğu (yüzde 87) hükümetlerinin iklim değişikliğine karşı olumlu adımlar attığına inandıklarını ifade etti.

Ancak yarısından fazlası, konu net sıfır emisyona ulaşmak olduğunda ülkelerinin hala şeffaf ve hesap verebilir hedefler belirlemesi gerektiğini söyledi.

Bugüne kadar, Irak’ın yanı sıra KİK ülkeleri olan Suudi Arabistan, BAE, Katar, Bahreyn, Kuveyt ve Umman gibi Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki bazı ülkeler net sıfır emisyona ulaşmak için net hedefler belirledi.

Diğer birçok ülke de, yenilenebilir enerji projelerine önemli yatırımlar yapıyor.

Hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerde küresel ısınmayla mücadelede sorumluluk tartışmaları ışığında, bölgedeki gençlerin yüzde 42’si, Arap ülkelerinin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda daha fazla çaba göstermesi gerektiğine inanıyor.

Ankete katılan gençler arasında, iklim değişikliğiyle nasıl başa çıkılacağı konusunda fikir ayrılığı da görüldü.

Gençlerin yüzde 49’u, yaşam tarzlarını değiştirmenin insanlara bağlı olduğunu vurguladı.

Yüzde 47’si ise, teknolojik gelişmelerin iklim değişikliğine çözüm sağlayacağını dile getirdi.

Tüm KİK ülkeleri ve Doğu Akdeniz ülkelerindeki gençlerin yüzde 51’i, iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadelede çözüm olarak teknolojiye dikkat çekti.

Ancak KİK ülkelerindeki gençlerin yüzde 80’i, Doğu Akdeniz ülkelerinde yüzde 60 ve Kuzey Afrika ülkelerinde ise yüzde 58’i günlük davranışlarının iklim değişikliğine yansıdığını dile getirdi.

ASD’A BCW kurucusu Sunil John, anket sonuçlarına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı; “Ortadoğu bölgesi, dünyanın en büyük enerji üreticilerine ve kanıtlanmış petrol ve gaz rezervlerine ev sahipliği yapıyor. Bu, Arap dünyasını küresel iklim değişikliği diyaloğunun merkezine yerleştiriyor. Mısır’ın 2022'de Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne (COP27) Taraf Devletler Konferansı'na ev sahipliği yapması ve BAE’nin bu yıl COP28 konferansına ev sahipliği yapmaya hazırlanmasıyla bölge bir kez daha dünyanın ilgi odağı olacak.”

John, MENA bölgesinin, sıcak hava dalgaları ve ani sellerin sadece geçim kaynaklarını etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda sosyal güvenliği tehdit etmesi ve insanları göç etmeye itmesiyle iklim değişikliğinin ciddi yükünü de taşıdığını söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan ASDA’A BCW kurucusu değerlendirmesini şu ifadelerle sürdürdü;

“Bütün bunların arasında, bölgenin en büyük demografisinin (200 milyondan fazla genç) iklim değişikliğinin sonuçlarını anlaması cesaret verici. Çoğu, doğaya zarar veren markaların boykot edilmesini de desteklemeye hazır. İşletmelerin onların duyarlılığını dikkate alması ve değerlerini bölge gençliğinin istekleriyle uyumlu hale getirerek çevresel etkilerini en aza indirmek için gerçek çaba sarf etmesi de önemlidir.”

MENA bölgesi, iklim riski açısından dünyadaki en zorlu noktalarından biri.

Pek çok rapora göre, bölgedeki sıcaklıkların dünyanın geri kalanına göre iki kat daha hızlı artıyor ve sera gazı emisyonlarının mevcut oranda artması durumunda sıcaklıkların 2050 yılına kadar en az 4 derece yükselmesini bekleniyor.

Sonuç olarak, sıcak hava dalgalarının 10 kat artması bekleniyor.

1980’den bu yana bölgedeki doğal afetlerin sayısı üç katına çıktı ve bu durum her yıl ortalama 1 milyar dolar zarara neden oldu.

Bu felaketlerden sonuncusu, Birleşmiş Milletler’in (BM) önlenebilir bir felaket olarak nitelendirdiği, Libya’daki yıkıcı sel felaketi oldu.

Su kıtlığının gıda üretimini etkilemesi, çölleşmeyi hızlandırması ve insanları göçe zorlaması nedeniyle bölge aynı zamanda dünyada su stresi yaşayan bölgelerden biri olarak da tanımlanıyor.



İsrail-İran çatışması küresel ekonomiyi nasıl tehdit ediyor?

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
TT

İsrail-İran çatışması küresel ekonomiyi nasıl tehdit ediyor?

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)

Ortadoğu'da İsrail ile İran arasındaki çatışma şiddetlenirken, dünya bu gerilimin olası ekonomik yansımaları konusunda endişe duyuyor. Bu hayati bölgede yaşananlar sadece çatışan ülkeleri değil, aynı zamanda birkaç kilit kanal aracılığıyla tüm küresel ekonomiyi etkiliyor; finansal ve ticari istikrarı tehdit ediyor.

cshy
Tahran'da İsrail hava saldırılarının hedef aldığı bir binanın enkazında çalışan arama-kurtarma ekipleri (AFP)

İsrail-İran çatışmasının küresel ekonomi üzerindeki temel etkileri neler?

* Enerji fiyatları... Enflasyonu ateşleyecek bir kıvılcım

Ortadoğu küresel enerjinin can damarıdır ve petrol ve gaz tedarikinin büyük bir kısmı Hürmüz Boğazı gibi hayati önem taşıyan su yollarından geçmektedir. İster petrol tesislerine doğrudan saldırılar isterse seyrüsefere yönelik tehditler yoluyla olsun, bu kaynakların kesintiye uğraması kaçınılmaz olarak petrol ve gaz fiyatlarında bir artışa yol açacaktır. İran, dünya petrolünün yaklaşık yüzde 3'ünü ve gazının yüzde 7'sini üreterek küresel enerji piyasasında önemli bir oyuncu konumunda.

tyu7
Tacoma'daki American Oil and Refining Company (EPA)

Enerji fiyatlarındaki bu artış bölgeyle sınırlı kalmayacak, doğrudan küresel enflasyona dönüşerek tüm mal ve hizmetleri etkileyecek. Küresel olarak artan üretim ve nakliye maliyetleri, merkez bankalarının enflasyonu kontrol altına almak için daha uzun süre yüksek faiz oranlarını sürdürmesini zorlaştıracak ve bu küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasına yol açacak.

* Tedarik zinciri kesintisi: Ticaret darboğazı

Küresel tedarik zincirleri büyük ölçüde Ortadoğu'daki hayati deniz yollarına dayanır ve herhangi bir aksama dalga etkisi yaratır:

Hürmüz Boğazı ve Kızıldeniz'e yönelik tehdit: Hürmüz Boğazı, dünya ham petrolünün yaklaşık yüzde 20'sinin geçtiği hayati bir tıkanma noktasıdır. Bu boğazı kapatmaya yönelik herhangi bir tehdit, hatta boğazdaki gemilere yönelik tehditler, nakliye şirketlerini gemilerini Afrika'daki Ümit Burnu çevresine yönlendirmeye zorlayacaktır. Bu yönlendirme basit bir değişiklik olmayıp, nakliye sürelerinde ve maliyetlerinde büyük bir artış anlamına gelmekte, malların varışını geciktirmekte ve son tüketiciye ulaşma fiyatlarını yükseltmektedir. Daha yüksek navlun sigortası primleri şirketler üzerindeki mali yükü artırmakta ve bu da genel maliyetlere yansımaktadır.

Bu transferler limanlar ve küresel dağıtım ağları üzerinde büyük lojistik zorluklar yaratır. Bu da belirli malların kıtlığına ve temel bileşenlerin endüstrilere tesliminde gecikmelere yol açarak küresel üretim zincirlerini sekteye uğratabilir.

u7ı8
Hürmüz Boğazı'ndan geçen bir petrol tankeri (Reuters)

Analiz firması Kpler tarafından yayınlanan verilere göre, geçen hafta İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının ardından navlun oranları yükseldi. Arap Körfezi'nden Çin'e giden tanker navlunlarının cuma günü yüzde 24 artarak varil başına 1,67 dolara yükseldiği belirtildi. VLCC (Çok Büyük Ham Petrol Taşıyıcısı) navlunlarındaki artış yıl başından bu yana görülen en büyük günlük hareketi yansıtıyor ve bölgede algılanan risk düzeyini vurguluyor.

Kpler'deki analistler, deniz savaşı risk primi şu ana kadar değişmemiş olsa da, aşırı istikrarsızlık devam ettikçe navlun oranlarının daha da yükselmesini bekliyor.

* Çalkantılı gökyüzü

Mevcut çatışma ortamı, hava sahasının kapanmasının ardından yolcularını ve mürettebatını korumak için acil önlemler almak zorunda kalan küresel havayolu şirketlerini uçuşlarını yeniden yönlendirmeye ya da iptal etmeye zorladı. Bu da yolcular için büyük aksaklıklara ve zorlukla toparlanan seyahat ve turizm sektörü üzerinde doğrudan bir etkiye neden oldu. Bu durum, daha fazla yakıt tüketimi gerektiren daha uzun rotalar nedeniyle operasyonel maliyetlerde artışa yol açarak bilet fiyatlarına yansıyabilir ve özellikle ekonomik zorluklarla mücadele eden şirketler üzerinde ek mali baskı yaratabilir.

tyu7
Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havalimanı'nda boş bir giden yolcu salonu (EPA)

* Finansal piyasalar ve yatırımcı güveni: Volatilitenin dehşeti

Jeopolitik gerilimler finans piyasaları için bir kâbustur. Çatışmalar arttıkça yatırımcılar altın ve ABD doları gibi güvenli varlıklara yönelir, bu da borsalarda ve para birimlerinde keskin dalgalanmalara neden olur. ‘Güvenli limana sığınma’ aynı zamanda bölgeden sermaye kaçışına yol açarak bölgesel sermaye piyasalarını zayıflatabilir ve doğrudan yabancı yatırımları azaltabilir. Ülkelerin kredi itibarları da kötüleşerek borçlanma maliyetlerini artırabilir ve bütçelerine yük getirebilir.

* Yavaşlayan ekonomik büyüme: Resesyon hayaleti

Yüksek enflasyon, yüksek navlun maliyetleri ve düşük yatırımcı güveninin bir araya gelmesi, küresel ekonomik büyümede yavaşlama için bir reçetedir. Çatışmanın uzun sürmesi ve yayılması, özellikle de tedarik zincirlerinin tamamen kesintiye uğraması ve enerji fiyatlarının görülmemiş seviyelere ulaşması halinde, dünyayı bir durgunluğa, hatta bir depresyona itebilir. Bölgesel istikrara ve yakıt fiyatlarına büyük ölçüde bağlı olan turizm ve havacılık gibi sektörler bu durumdan ilk etkilenenler arasında yer alacaktır.

frgty
Almanya'nın DAX endeksi Frankfurt Borsası'nda düştü. (Reuters)

* Güvenlik harcamaları: Bütçeler üzerinde bir yük

Riskler arttıkça, bölgedeki ve dünyadaki hükümetler kendilerini savunma ve güvenlik harcamalarını arttırmak zorunda bulabilirler. Kaynakların üretken yatırımlardan güvenlik harcamalarına kayması, hükümet bütçeleri üzerinde ek bir baskı oluşturarak temel hizmetleri ve kalkınma planlarını etkileyebilir.

* Merkez bankaları altınla korunuyor

Jeopolitik gerilimler ve belirsizlik, dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarını, kriz zamanlarında rezervlerin değerini koruyan güvenli bir liman olarak altın rezervlerini önemli ölçüde artırmaya itiyor. Bu eğilim son üç yılda önemli ölçüde arttı ve Dünya Altın Konseyi önümüzdeki beş yıl içinde daha fazla merkez bankasının altın varlıklarını dolar aleyhine arttırmasını bekliyor.

Sonuç olarak, İsrail-İran anlaşmazlığı küresel ekonomik istikrar için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sadece bölgesel bir anlaşmazlık değil, küresel ekonominin gölüne atılabilecek ve iç içe dalgalara neden olabilecek bir taştır. Bakalım uluslararası toplum bu gerilimi kontrol altına alabilecek ve dünyayı bunun yıkıcı ekonomik sonuçlarından koruyabilecek mi?