Araştırma: Elektrikli araçlara geçiş Küresel Güney ülkelerine yıllık 100 milyar dolar tasarruf sağlayabilir

Afrika, Asya ve Güney Amerika'daki gelişmekte olan ülkeleri kapsayan Küresel Güney'in, kullanılmış içten yanmalı motorlu araç "çöplüğüne" dönüşme riskiyle karşı karşıya olduğu belirtildi

(AA)
(AA)
TT

Araştırma: Elektrikli araçlara geçiş Küresel Güney ülkelerine yıllık 100 milyar dolar tasarruf sağlayabilir

(AA)
(AA)

Londra merkezli finansal düşünce kuruluşu Carbon Tracker tarafından yapılan "Değişime Yön Vermek" başlıklı araştırmaya göre, Küresel Güney hükümetleri elektrikli araç devriminin faydalarından yararlanmaya yönelik politikalar benimsemediği taktirde, fosil yakıt ithalatına bağımlı kalmaya devam edecek.

Sadece Afrika'daki ülkeler, kıtanın gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 2,5'ine denk gelen yıllık 80 milyar dolarlık akaryakıt ithal ediyor.

Fosil yakıt ithalat bağımlılığının sürmesiyle Küresel Güney ülkelerinin kullanılmış içten yanmalı motorlu araç "çöplüğüne" dönüşme riski bulunurken, ülkeler elektrikli araçlara geçişi destekleyen politikalarla bu bağımlılığı kırabilir.

Bu geçiş Asya, Afrika ve Güney Amerika'daki ülkelere yılda 100 milyar doların üzerinde yakıt ithalatı tasarrufu sağlarken, ticaret açıklarını azaltma, açık deniz rafinajına bağımlılıklarını sona erdirme ve geleceğin endüstrilerinde yeni iş imkanları yaratma fırsatları da oluşturabilir.

Carbon Tracker Kıdemli Otomotiv Analisti ve raporun yazarı Ben Scott, Küresel Güney'in içten yanmalı motorlu araçlara ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı nedeniyle ekonomik olarak geride kaldığını belirterek, "Bu ülkeler, elektrikli araçlara geçişi teşvik ederek kendi ekonomilerini güçlendirebilir ve daha hızlı elektrifikasyon, akıllı şebeke ve yenilenebilir enerji üretiminin ve kullanımının artmasını sağlayan olumlu bir döngüyü başlatabilirler. Tüm bu değişiklikler yabancı ülkelere olan bağımlılığı azaltacaktır." ifadelerini kullandı.

Küresel Kuzey'in ise içten yanmalı motorlu araç satışlarını aşamalı olarak durdurduğunu kaydeden Scott, "Bazı otomobil üreticileri bu eski modelleri satmak için Küresel Güney'e yönelebilir ve bölgeyi fosil yakıt bağımlılığına kilitleyebilir. Şimdi Afrika, Asya ve Güney Amerika'daki ülkelerin statükoyu korumak isteyen şirketlere can simidi atma zamanı değil." uyarısında bulundu.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.