Suudi Arabistan, COP28’de petrol kullanımının kademeli olarak azaltılması konusunda anlaşmaya varılamayacağını açıkladı

Suudi Arabistan, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için Afrika ülkelerine 50 milyar dolar ayırdı (Reuters)
Suudi Arabistan, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için Afrika ülkelerine 50 milyar dolar ayırdı (Reuters)
TT

Suudi Arabistan, COP28’de petrol kullanımının kademeli olarak azaltılması konusunda anlaşmaya varılamayacağını açıkladı

Suudi Arabistan, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için Afrika ülkelerine 50 milyar dolar ayırdı (Reuters)
Suudi Arabistan, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için Afrika ülkelerine 50 milyar dolar ayırdı (Reuters)

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı (COP28) sırasındaki iklim görüşmelerinde, petrol gibi fosil yakıtların kullanımının kademeli olarak azaltılması konusunda anlaşmaya varılamayacağını söyledi.

Suudi Bakan, Bloomberg’e verdiği röportajda, Suudi Arabistan ve diğer ülkelerin böyle bir adımı kabul etmeyeceğini dile getirerek, “Kesinlikle hayır. Sizi temin ederim ki hükümetlerden bahsediyorum, tek bir kişi bile buna inanmıyor” dedi.

Bakan ayrıca, Batı’nın yeni bir iklim kaybı ve hasar fonuna yaptığı bağışları ‘küçük bir değişiklik’ olarak nitelendirdi. Ayrıca, Riyad’ın gelişmekte olan ülkelere finansman sağlama yönünde verdiği sözlerin önemine odaklandıklarını vurguladı.

Suudi Bakan, Dubai’de COP28 ile birlikte üçüncüsü düzenlenen 2023 Yeşil Suudi Arabistan Girişim Forumu’nun etkinlikleri sırasında yayınlanan videoda şunları söyledi:

“Gelişmiş ülkelerdeki ortaklarımızdan kayıp ve hasar için teklif edilen küçük paranın aksine Suudi Arabistan, geçen ay Riyad’daki Suudi Arabistan-Afrika Zirvesi’nde 50 milyar dolara kadar tahsisat yapacağını duyurdu. Bu, doğrudan Suudi paydaşlar aracılığıyla Afrika kıtasında dayanıklı bir altyapı oluşturmaya, iklim direncini ve adaptasyonu güçlendirmeye yardımcı olacak.”

Prens Abdulaziz, Suudi Arabistan’ın enerji kaynaklarını yenilediğini, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaptığını ve ekonomisini 2030 yılına kadar karbondan arındırmaya çalışırken enerji verimliliğini artırdığını da sözlerine ekledi.



Kurşunlu benzin, ABD'de 151 milyon kişide ruh sağlığı sorunları yaratmış

Kurşunlu benzinin bazı zararları bilinse de uzun bir süre geniş çapta kullanılmaya devam edildi (Reuters)
Kurşunlu benzinin bazı zararları bilinse de uzun bir süre geniş çapta kullanılmaya devam edildi (Reuters)
TT

Kurşunlu benzin, ABD'de 151 milyon kişide ruh sağlığı sorunları yaratmış

Kurşunlu benzinin bazı zararları bilinse de uzun bir süre geniş çapta kullanılmaya devam edildi (Reuters)
Kurşunlu benzinin bazı zararları bilinse de uzun bir süre geniş çapta kullanılmaya devam edildi (Reuters)

Çocukken kurşunlu benzine maruz kalmanın, en az 151 milyon Amerikalının ruh sağlığı sorunları yaşamasıyla bağlantılı olduğu saptandı. 

1920'lerde motor performansını iyileştirdiği gerekçesiyle benzine kurşun eklenmeye başlandı. Özellikle 1960-1970'lerde çok yaygın kullanılan kurşunlu benzin pek çok sağlık sorununu da beraberinde getirdi. 

Uzmanlar kurşuna herhangi bir seviyede maruz kalmanın güvenli olmadığını söylüyor. Çok düşük seviyede bile maruz kalınca bilişsel sorunlar yaratabilen madde, çocuklar için daha büyük bir tehdit.

ABD 1996'da kurşunlu benzini yasaklarken, Avrupa ülkeleri de 2000'lerin başından itibaren benzer kararlar aldı. Türkiye de 2004'te kurşunlu benzini yasakladı.

Journal of Child Psychology and Psychiatry adlı hakemli dergide dün (4 Aralık) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, çocukken kurşuna maruz kalmanın ABD halkının ruh sağlığını nasıl etkilediğini masaya yatırdı. 

1940-2015 dönemine odaklanan araştırmacılar, çocukların kan değerlerindeki kurşun seviyesi, kurşunlu benzin kullanımı ve nüfus istatistiklerine ilişkin eski verilerden yararlandı.

Ekip bu verilerden yola çıkarak 2015'te sağ olan bütün Amerikalıların, hayatı boyunca kurşuna ne kadar maruz kalmış olabileceğini hesapladı.

Bilim insanları ayrıca kurşuna maruz kalma ve ruh sağlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen diğer çalışmalardan da yararlandı.

ABD halkı genelinde, çocukken araba egzozundan kaynaklanan kurşuna maruz kalmayla bağlantılı yaklaşık 151 milyon ruh sağlığı vakası görüldüğü sonucuna vardılar. 

Bunun sonucunda depresyon, anksiyete, dikkat bozukluğu veya hiperaktivite sorunlarının ortaya çıktığı kaydedildi. Araştırmacılar ayrıca insanların ani dürtülerini kontrol etme becerisinin düştüğünü ve onları nevroza daha yatkın hale getirdiğini tespit etti.

Kurşunla bağlantılı ruh sağlığı sorunlarının en çok 1966-1986'da doğan kişilerde görüldüğü saptandı. Bu muhtemelen kurşunlu benzin kullanımının epey yaygın olmasından kaynaklanıyor. 

Duke ve Güney Karolina Tıp Üniversitesi'nde nöropsikoloji alanında çalışan Aaron Reuben, ortak yazarı olduğu çalışmanın "kurşunun zararlı olduğuna dair yeni bir bilgi sunmadığını veya neden-sonuç ilişkisini kanıtlamadığını, sadece mevcut verileri alıp tüm ABD nüfusuna uyguladığını" söyleyerek ekliyor:

Kurşunun zararını herhangi bir şekilde abarttığımızdan hiç endişe duymuyoruz.

Benzinden çıkarılsa da kurşunun bazı oyuncak ve bataryalarda hâlâ kullanıldığını belirten Reuben bu maddenin tamamen yasaklanması gerektiğini vurguluyor:

Daha iyi alternatifler var ve bunlar kullanılmalı. Ne zaman bir şirket kurşun içeren bir ürün üretse, bundan kâr elde ediyor ve bedelini herkes ödüyor. Buna bir son vermenin zamanı geldi.

Aynı ekip başka bir araştırmada, kurşunlu benzine maruz kalmanın ABD nüfusunun yaklaşık yarısının IQ'sunu düşürdüğünü saptamıştı.

Independent Türkçe, NBC News, Newsweek, Science Daily, Journal of Child Psychology and Psychiatry, PNAS, BirGün