"Anarko-kapitalist" Arjantin lideri, ülkeyi yapay zeka devi yapabilecek mi?

"Bunun için gerekli her şeye sahibiz"

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
TT

"Anarko-kapitalist" Arjantin lideri, ülkeyi yapay zeka devi yapabilecek mi?

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)

Fransız haber ajansı AFP, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin yapay zeka alanındaki hedeflerini masaya yatırdı. 

Milei, Amerika kıtasında yapay zeka kullanımının en az olduğu ülkeler arasında yer alan Arjantin'i bu alanda "dünya lideri" konumuna getirmek istiyor. 

53 yaşındaki devlet başkanı, yoksullukla ve enflasyonla mücadele eden Arjantin'in yapay zeka alanında büyük bir güç olabileceğini savunarak şunları söylüyor:

Yapay zeka alanında bir merkez haline gelebilmek için her şeye sahibiz. İnsan kaynağımız var. Burada kaç gencin kodlamayla uğraştığını tahmin bile edemezsiniz.

Analizde, kendisini "anarko-kapitalist" diye niteleyen liderin, bunu başarmak için yabancı yatırımcıları ülkeye çekmeye çalıştığı ifade ediliyor. 

Milei, haziranda "Büyük Yatırımlar için Teşvik Düzenlemesi" (RIGI) yasasını parlamentodan geçirmişti. Yasa, ülkeye yapılacak 200 milyon doları aşan yatırımlara 30 yıl boyunca vergi, gümrük ve kambiyo kontrol avantajları sunuyor.

Diğer yandan geçen yıl aralıkta göreve geldiğinden beri Milei, ülkenin bütçe açığını azaltmak için aşevlerinden sanat ve kültür etkinliklerine kadar birçok alanda ciddi kamu fonu kesintileri yapmıştı. Bu reformlara tepki olarak binlerce kişi sokağa inmiş ve güvenlik güçleriyle eylemciler arasında şiddetli çatışmalar yaşanmıştı.

Bilgi teknolojisi alanında eğitim sağlayan yapay zeka destekli Constana platformunun kurucusu Tomas Porchetto, şu değerlendirmeyi paylaşıyor: 

Arjantin rekabet gücünü artırmak ve geride kalmamak istiyorsa yapay zekaya ihtiyacı var.

Arjantin Yapay Zeka Derneği Başkanı Alexander Ditzend, ABD'ye yaptığı ziyaretler sırasında Milei'nin Mark Zuckerberg ve Elon Musk gibi teknoloji liderleriyle bir araya geldiğini hatırlatarak, devlet başkanının potansiyel yatırımcılara Arjantin'i "neredeyse dünyadaki son gerçek liberal ülke" olarak tanıttığını söylüyor. 

Buenos Aires yönetiminden geçen ay yapılan açıklamada, "ileride işlenebilecek suçların önlenmesi için" geçmiş verilerin analizini kullanacak yapay zeka tabanlı bir sistem oluşturulacağı duyurulmuştu. 

Fakat Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü, bu tür sistemlerin "algoritmik önyargıyla" hareket ederek belirli gruplara yönelik ayrımcılığa yol açabileceğine dikkat çekmişti. Örgütün Arjantin direktörü Mariela Belski şunları söylemişti: 

Kapsamlı gözetleme teknolojileri ifade özgürlüğünü etkiliyor. Bu sistemler yorum yaptıkları, paylaştıkları veya yayımladıkları her şeyin güvenlik güçleri tarafından izlendiğinden şüphelenen kişileri otosansüre itiyor.

Analizde, Milei'nin koyduğu hedeflere rağmen Arjantin'in "katetmesi gereken uzun bir yol olduğu" belirtiliyor. 

Hollanda merkezli insan kaynakları şirketi Randstad'ın temmuzda yayımladığı araştırmada, Arjantinlilerin sadece yüzde 13'ünün işlerinde düzenli olarak yapay zeka kullandığı ortaya konmuştu.

New York merkezli düşünce kuruluşu Conference Board'un geçen yıl yayımladığı rapordaysa Arjantin'deki her 10 şirketten sadece birinin yapay zeka kullandığı bildirilmişti.

Independent Türkçe, Guardian, AFP



Çin yeni bir ticaret savaşı mı başlatıyor?

Çinli BYD ve CATL firmaları, elektrikli otomobil aküsü üretiminde lider konumda (Reuters)
Çinli BYD ve CATL firmaları, elektrikli otomobil aküsü üretiminde lider konumda (Reuters)
TT

Çin yeni bir ticaret savaşı mı başlatıyor?

Çinli BYD ve CATL firmaları, elektrikli otomobil aküsü üretiminde lider konumda (Reuters)
Çinli BYD ve CATL firmaları, elektrikli otomobil aküsü üretiminde lider konumda (Reuters)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), üretim ve ihracatı artıran Çin'in yeni bir "ticaret savaşı" başlattığını yazıyor. 

Analizde, Çin'in zayıflayan ekonomisini canlandırmak için "fabrikalara steroid bastığı" ve yabancı ülkelerdeki işletmeleri sıkıştırarak yeni bir küresel ticaret savaşı başlattığı savunuluyor. 

Avrupa Birliği, Çin'de üretilen elektrikli otomobillere sağlanan sübvansiyonlar nedeniyle başlatılan soruşturma kapsamında, ülkeden ithal edilen elektrikli araçlara yüzde 38,1'e varan ilave vergi uygulama kararını temmuzda yürürlüğe koymuştu. 

ABD de Çin'den ithal edilen elektrikli otomobillerin yanı sıra alüminyum ve güneş panellerine ek vergi uygulama kararı almıştı. 

WSJ, Pekin'in stratejisinin yalnızca Batı ülkelerini değil, Türkiye ve Pakistan'ı da tedbir almaya ittiğini hatırlatıyor. Türkiye, Çin'den ithal edilen elektrikli otomobillere uygulanan ek vergileri yüzde 40'a yükseltmişti. 

Analizde, Çin'in "üretime yatırımı artırarak ekonomiyi canlandırıp, uluslararası alanda fazla tepki çekmeden endüstriyel direncini artırmayı hedeflediği" yorumu yapılıyor.

Haberde, Pekin yönetimine danışmanlık yapan bazı kişilerin, ülkenin üretim ve inşaat sektörüne yatırımından ziyade iç tüketimi öncelendirmesi gerektiğini söylediği aktarılıyor. 

Bunun yerinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in "Eskiyi yıkmadan önce yeniyi kurun" anlayışıyla hareket ederek sübvansiyonlu üretime yatırımların artırılması talimatını verdiği bildiriliyor.

Şi'nin bu politikayı izlemesinin iki nedeni olduğuna dikkat çekiliyor. Analize göre bunlardan ilki, Çin'in ABD ve diğer Batılı ülkelerin ağır yaptırımları karşısında ülke ekonomisini ayakta tutabilecek endüstriyel tedarik zinciri oluşturulmasıyla ilgili. İkinci sebepse Pekin'in "savurganlık" diye nitelediği ABD tarzı tüketime kökten itiraz etmesi.

Diğer yandan analizde, Şi'nin bu stratejisinin Pekin'in kapasite fazlasını azaltmaya çalıştığı eski politikalarına kıyasla bir değişime işaret ettiğine dikkat çekiliyor. 

2015'te Şi'nin, Çin Komünist Partisi'nin eski Merkezi Mali ve Ekonomik İşler Komisyonu Direktörü Liu He'ye, özel sektördeki birçok küçük çelik fabrikasını ve diğer işletmeleri kapatma talimatı verdiği hatırlatılıyor. 

Ancak Çin'in "ABD ve AB'ye ek vergi hamlelerini gerekçelendirme fırsatı vermek istemediği" için üretim fazlasını düşürmeye yönelik bu tür politikaları etkili şekilde uygulamadığı savunuluyor.

Pekin Üniversitesi'nden finans uzmanı Michael Pettis, Çin'in halihazırda küresel üretimin üçte birine sahip olduğuna dikkat çekerek, böyle bir durumda üretimi tekrar iki katına çıkararak yabancı ülkelerin üretimdeki payını azaltmayı istediğini savunuyor ve ekliyor: 

Dünyanın geri kalanı bunun tam tersini istiyor. Kimse buna uyum sağlayamaz.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, BBC