Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Sahte GPS olayları hızla artıyor.

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), elektronik savaş riskinin havacılık sektörünü endişelendirdiğini yazıyor. 

Haberde, "GPS sahteciliğinin" dünya çapında her gün yapılan yüzlerce uçuşta, pilotlar ve yolcular için yeni riskler oluşturduğuna işaret ediliyor. 

Pilotlar ve havacılık sektörü yetkilileri, Rusya-Ukrayna cephe hattı ve Ortadoğu'daki aktif çatışma bölgelerinden yayılan sahte GPS sinyallerinin, kokpitlerdeki navigasyon ve güvenlik sistemlerinde bazen birkaç dakika bazen de tüm uçuş boyunca arızaya yol açtığını belirtiyor. 

Bu sinyaller, pilotların kokpitte kullandığı saatlerin sıfırlanmasına, navigasyon cihazlarının yanlış alarm vermesine ve uçuş yönlendirmelerinde hata yapılmasına neden olabiliyor.

Pilotlar ve havacılık uzmanları, saldırıların yaklaşık bir yıl önce başladığını belirtiyor. Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin SkAI Data Services'la ortak analizine göre, sahte GPS sinyalleri nedeniyle olumsuz etkilenen günlük uçuş sayısı şubatta birkaç düzineyken, ağustosta 1100'ün üstüne çıktı.

Teksas Austin Üniversitesi'nden Todd Humphreys de sahte GPS sinyallerinin sayısının son 6 ayda arttığını söylüyor. Akademisyen, özellikle bu saldırıların Rusya, Ukrayna ve İsrail'deki elektronik savaş vericilerinden geldiğine işaret ediyor. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de herhangi bir sahte GPS olayı yaşanmadığını bildiriyor. Fakat uzmanlar, Ekim 2022'de Dallas Fort Worth Uluslararası Havalimanı'ndaki hava trafiğinin aksamasında sahte GPS verilerinin rol oynamış olabileceğini düşünüyor. 

Kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir FAA yetkilisi, bazı uçakların rotadan çıktığını ve pilotların iki gün boyunca piste iniş için elektronik navigasyon cihazlarını kullanamadığını belirtiyor. FAA ise kasıtlı müdahale olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını, olayın nedenini anlamak için incelemelerin sürdüğünü açıklamıştı. 

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) Genel Müdürü Florian Guillermet, sahte GPS sinyallerinin Avrupa'daki bazı havacılık faaliyetlerini aksattığını fakat şimdiye dek ciddi bir tehlike yaşanmadığını söylüyor. Guillermet, risk yaratan durumların her geçen gün arttığına da dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Inside GNSS



Bitcoin balinası, yüzde 14 milyon değer kazanan varlığını transfer etti

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Bitcoin balinası, yüzde 14 milyon değer kazanan varlığını transfer etti

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Gizemli bir Bitcoin yatırımcısı,  14 yılı aşkın sürenin ardından milyarlarca dolarlık varlıklarında ilk kez işlem gerçekleştirdi.

Bitcoin'in blok zincirinden (kripto transferlerini takip eden çevrimiçi defter) alınan veriler, aynı sahibin üç adresinin perşembe ve cuma günleri toplam 23 bin 377 BTC taşıdığını ortaya koydu.

Kripto para biriminin en son taşındığı Nisan 2011'de, Bitcoin fiyatı sadece 0,78 dolardı ve toplam varlıklar yaklaşık 18 bin dolar değerindeydi.

Bitcoin tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 112 bin dolar civarında işlem görüyor ve bu da yaklaşık 2,5 milyar dolar değerine ulaşan varlıkta kabaca yüzde 14 milyonluk bir artış anlamına geliyor.

rtgbhty

Bitcoin'in blok zincirinin kamuya açık yapısına rağmen, işlemi yapan kişi ya da kuruluşun kimliğini görmek mümkün değil.

Blok zinciri analistleri, transferin nedeninin varlıkları daha güvenli bir çevrimiçi cüzdana taşımak olduğunu ve sahibinin büyük kârları nakde çevirmeyi planladığına işaret etmediğini öngördü.

Blockchain analiz firması Arkham, X'e paylaştığı yazıda "[Transferler] muhtemelen adres yükseltmeleriyle ilgiliydi" dedi ve "Bu balinanın Bitcoin sattığına dair hiçbir belirti yok" diye ekledi.

Hareketsiz hesapların aniden aktif hale gelmesi, piyasa gözlemcilerinin "büyük Bitcoin güç değişimi” diye adlandırdığı, kripto para birimine büyük kurumsal yatırım yapılırken gerçekleşti.

Balinalar diye bilinen ve Bitcoin'i ilk günlerinden beri ellerinde tutan büyük sahipler, rekor fiyatlardan yararlanmak için ellerindeki varlıkların bir kısmını satmaya başladı. Aynı zamanda, büyük kurumlar ve geleneksel yatırım fonları da Bitcoin satın alarak portföylerini çeşitlendiriyor.

Bu eğilim, ABD'li düzenleyicilerin 2024'te Bitcoin'i spot borsa yatırım fonları (ETF'ler) aracılığıyla kurumsal yatırımcılara açmaya yönelik dönüm noktası niteliğindeki kararıyla mümkün oldu. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun 18 ay önce ETF'lerin ilk dalgasını onaylamasından bu yana Bitcoin fiyatı üç kat arttı.

Merkezi olmayan finans şirketi BOB'un kurucu ortağı Dom Harz, The Independent'a, "Bitcoin artık küresel finansın temellerine yerleşmiş durumda ve süregelen jeopolitik belirsizlik ortamında kayda değer bir direnç gösteriyor” dedi.

Özellikle de kamu şirketlerinin bir hazine varlığı olarak Bitcoin satın almalarıyla kurumsal ilginin devam etmesi dikkat çekici... Bu, uzun vadeli inancın güçlü bir işareti.

Independent Türkçe