Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Sahte GPS olayları hızla artıyor.

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), elektronik savaş riskinin havacılık sektörünü endişelendirdiğini yazıyor. 

Haberde, "GPS sahteciliğinin" dünya çapında her gün yapılan yüzlerce uçuşta, pilotlar ve yolcular için yeni riskler oluşturduğuna işaret ediliyor. 

Pilotlar ve havacılık sektörü yetkilileri, Rusya-Ukrayna cephe hattı ve Ortadoğu'daki aktif çatışma bölgelerinden yayılan sahte GPS sinyallerinin, kokpitlerdeki navigasyon ve güvenlik sistemlerinde bazen birkaç dakika bazen de tüm uçuş boyunca arızaya yol açtığını belirtiyor. 

Bu sinyaller, pilotların kokpitte kullandığı saatlerin sıfırlanmasına, navigasyon cihazlarının yanlış alarm vermesine ve uçuş yönlendirmelerinde hata yapılmasına neden olabiliyor.

Pilotlar ve havacılık uzmanları, saldırıların yaklaşık bir yıl önce başladığını belirtiyor. Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin SkAI Data Services'la ortak analizine göre, sahte GPS sinyalleri nedeniyle olumsuz etkilenen günlük uçuş sayısı şubatta birkaç düzineyken, ağustosta 1100'ün üstüne çıktı.

Teksas Austin Üniversitesi'nden Todd Humphreys de sahte GPS sinyallerinin sayısının son 6 ayda arttığını söylüyor. Akademisyen, özellikle bu saldırıların Rusya, Ukrayna ve İsrail'deki elektronik savaş vericilerinden geldiğine işaret ediyor. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de herhangi bir sahte GPS olayı yaşanmadığını bildiriyor. Fakat uzmanlar, Ekim 2022'de Dallas Fort Worth Uluslararası Havalimanı'ndaki hava trafiğinin aksamasında sahte GPS verilerinin rol oynamış olabileceğini düşünüyor. 

Kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir FAA yetkilisi, bazı uçakların rotadan çıktığını ve pilotların iki gün boyunca piste iniş için elektronik navigasyon cihazlarını kullanamadığını belirtiyor. FAA ise kasıtlı müdahale olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını, olayın nedenini anlamak için incelemelerin sürdüğünü açıklamıştı. 

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) Genel Müdürü Florian Guillermet, sahte GPS sinyallerinin Avrupa'daki bazı havacılık faaliyetlerini aksattığını fakat şimdiye dek ciddi bir tehlike yaşanmadığını söylüyor. Guillermet, risk yaratan durumların her geçen gün arttığına da dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Inside GNSS



İstanbul, dünyanın "bağlantısı en fazla" havalimanları sıralamasında zirvede

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

İstanbul, dünyanın "bağlantısı en fazla" havalimanları sıralamasında zirvede

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Yeni veriler, Londra Heathrow Havalimanı'nın dünya çapında en fazla bağlantısı olan havalimanları sıralamasında ilk 10'dan düştüğünü gösteriyor.

Havacılık analiz şirketi Cirium'un yaptığı anket, Birleşik Krallık'ın en büyük merkezinin, farklı destinasyonlara uçuş sayısında 2023'te yer aldığı 8. sıradan 12'ye düştüğünü ortaya koydu.

Şirket, Ocak ve Haziran 2024 arasında her merkezin kaç havalimanına hizmet verdiğini hesapladı.

Türkiye merkezinden 309 destinasyona uçuş hizmetiyle İstanbul, dünyanın "bağlantısı en fazla" havalimanı oldu. Bağlantıların çoğu, dünyada en kapsamlı uçuş ağına sahip taşıyıcı olan Türk Hava Yolları tarafından sağlanıyor.

İkinci, üçüncü ve 4. sırada Avrupa'daki üç temel merkez yer alıyor: Frankfurt (296 destinasyon), Paris Charles De Gaulle (282) ve Amsterdam (270, bağlantısı en fazla olan Amerikan havalimanı Chicago O'Hare'le 4. sırayı paylaşıyor).

İlk 10'a giren tek diğer Avrupalı havalimanı, kalkış ekranlarında 234 konumla listeye 10. sıradan dahil olan Roma Fiumicino.

Heathrow, tüm Avrupalı rakiplerinden daha fazla yolcu taşıdığı halde destinasyon sayısında 12. sıraya düşerek Denver'ın arkasına ve Cidde'nin önüne yerleşti.

Heathrow, yılın ilk yarısında 221 farklı havalimanına hizmet verdi. Batı Londra'daki merkez yine de pandemi öncesinde listedeki 18. sırasına göre daha iyi bir konumda.

Londra Gatwick, Heathrow'un yaklaşık yarısı kadar yolcu taşıyor. Ama Sussex'teki havalimanı, daha büyük olan rakibinden yalnızca iki sıra ve üç destinasyon geride kaldı. Gatwick tabloda 14. sıraya geçerek diğer "ikincil" havalimanlarının çok önünde yer aldı.

xscdfvrg
Dünya sıralaması: Ocak ile Haziran 2024 arasında bağlantısı en fazla havalimanları (Cirium)

Dış hatlarda en yoğun havalimanı unvanını Heathrow'dan alan Dubai, 269 destinasyonla 6. sıraya yerleşti.

Dallas-Fort Worth, Şanghay Pudong ve Atlanta, tabloda sırasıyla 7, 8 ve 9. oldu. İlk 20'nin yarısı Avrupalı havalimanlarıydı. Çin ve ABD'nin ise listede 4'er havalimanı var.

Geri kalan iki havalimanıysa Ortadoğu'da: Dubai 6. sıradayken Cidde, Londra Heathrow'un yalnızca bir sıra ve iki destinasyon gerisinde kalarak kalkış ekranlarında 219 konumla 13. sırada bulunuyor.

The Independent, Heathrow ve Gatwick'le temasa geçse de henüz yanıt alamadı.

Independent Türkçe