Dünyanın en büyük paket servis sektöründe kuryeler neden sinir krizi geçiriyor?

Şirketlerin geliri artıyor, işçilerin kazançları eriyor

Bazı işçiler esnek çalışma saatleri nedeniyle işten memnun olduğunu söylerken, diğer kuryeler şartlardan şikayetçi (AFP)
Bazı işçiler esnek çalışma saatleri nedeniyle işten memnun olduğunu söylerken, diğer kuryeler şartlardan şikayetçi (AFP)
TT

Dünyanın en büyük paket servis sektöründe kuryeler neden sinir krizi geçiriyor?

Bazı işçiler esnek çalışma saatleri nedeniyle işten memnun olduğunu söylerken, diğer kuryeler şartlardan şikayetçi (AFP)
Bazı işçiler esnek çalışma saatleri nedeniyle işten memnun olduğunu söylerken, diğer kuryeler şartlardan şikayetçi (AFP)

Dünyanın en büyük paket servis sektörüne sahip Çin'de kuryeler ağır çalışma koşulları nedeniyle sinir krizi geçiriyor. 

Çin'de TikTok'un muadili olarak kullanılan Douyin'de yayımlanan bir videoda, paketini teslim etmek isterken polis çevirmesine takılan kuryenin, diz çöküp polisten özür dilediği görülüyor. 

Platformdaki başka bir videodaysa uygulama üzerinden kötü yorum alan bir kurye, öfke nöbeti geçirerek telefonunu parçalıyor. 

Çin'in 200 milyar dolarlık paket servis sektörü, gelir ve sipariş hacmi bakımından dünyanın en büyüğü konumunda. Uzmanlar, sektörün değerinin 2030'da 280 milyar doları bulabileceğine dikkat çekiyor. 

Amerikan medya kuruluşu CNN, pandemi döneminde sektörün en az iki kat büyüdüğünü aktarıyor. Önceden sağlam bir gelir kapısı olarak görülen paket servis sektörünün, ekonomideki kötü gidişattan etkilendiği belirtiliyor.

Hong Kong Politeknik Üniversitesi'nden Jenny Chan, kuryelerin çalışma koşullarının gittikçe kötüleştiğine dikkat çekerek şunları söylüyor: 

Uzun saatler boyunca çalışıyorlar, gerçekten stres altındalar. Dağıtım platformları maliyeti düşük tutmak zorunda olduğundan bu baskı sürecek.

Chan, gelir sıkıntısı nedeniyle insanların ucuz yemek siparişine yöneldiğini, bunun da komisyonla geçinen kuryelerin gelirlerini azalttığını belirtiyor. Dolayısıyla işçiler kazançlarını korumak için daha uzun saatler çalışmak durumunda kalıyor. 

Çin'deki devasa yemek sipariş sektörünün belkemiğini yaklaşık 12 milyon kurye oluşturuyor. Bunların bir kısmı, milyarder iş insanı Jack Ma'nın kurduğu teknoloji devi Alibaba'nın Ele.me uygulamasına bağlı çalışıyor. Sektörün ikinci büyük ismiyse Çinli iş insanı Wang Şing'e ait Meituan. 

Her iki şirketin de gelirleri artarken, moto kuryelerin kazançları eridi. Çin Renmin Üniversitesi'ne bağlı Çin Yeni İstihdam Araştırma Merkezi'nin verilerine göre kuryeler geçen yıl ayda ortalama 6 bin 803 Yuan (yaklaşık 32 bin 800 TL) kazanıyordu. Bu rakam, 5 yıl öncesine göre ayda neredeyse 1000 Yuan (yaklaşık 4 bin 800 TL) daha az.

Independent Türkçe, CNN, Business Insider



Yeni e-ticaret trendi sosyal medyayı kasıp kavuruyor

Yeni e-ticaret trendi yayıncıların gelirlerini artırırken, sosyal medya kullanıcılarında bağımlılığa yol açabiliyor (Douyin)
Yeni e-ticaret trendi yayıncıların gelirlerini artırırken, sosyal medya kullanıcılarında bağımlılığa yol açabiliyor (Douyin)
TT

Yeni e-ticaret trendi sosyal medyayı kasıp kavuruyor

Yeni e-ticaret trendi yayıncıların gelirlerini artırırken, sosyal medya kullanıcılarında bağımlılığa yol açabiliyor (Douyin)
Yeni e-ticaret trendi yayıncıların gelirlerini artırırken, sosyal medya kullanıcılarında bağımlılığa yol açabiliyor (Douyin)

Çin'den tüm dünyaya yayılan "canlı yayın alışverişi" trendi içinde yeni bir akım daha başladı. 

Canlı yayın videoları üzerinden ürün satışı Çin'de büyük bir pazar. Ülkede TikTok'un muadili olarak kullanılan Douyin gibi uygulamalar, sosyal medyayı e-ticaretle birleştirerek insanların çeşitli kişisel bakım ürünlerinden bavul ve kıyafete kadar her şeyi canlı yayınlara katılarak satın almasını sağlıyor. 

Popüler -ticaret trendi, rağbet gören canlı yayın alışverişine bir de şans oyununu ekledi. "Kör kutu canlı yayını" olarak bilinen bu oyunda takipçiler, küçük çantaların içinde saklanan ve dışarıdan görülemediği için "kör kutu" adı verilen bibloları, az miktarda para ödeyerek satın alıyor.

Yayıncı daha sonra çantayı açarak bibloları, birden 9'a kadar sayıların yazdığı bir kağıdın üzerine yerleştiriyor. Seçilen renkteki biblo belirlenen sayının yazılı olduğu kare üstüne denk gelirse, bu sefer para ödemeden aynı süreç tekrarlanabiliyor. 

Böylelikle sosyal medya kullanıcıları, 6 biblo parası ödeyerek 14 bibloya kadar satın alabiliyor. Biblolar için ödenen paralar da yayıncının kazancını oluşturuyor. Çantalar içinde biblolar yerine başka oyuncak veya figürler de yer alabiliyor.

Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) aktardığına göre popüler yayıncılar tek satış etkinliğinde onbinlerce takipçi kazanabiliyor. Bir yayıncı tek etkinlikte 800 Çin Yuanı (yaklaşık 3 bin 700 TL) gelir elde ettiğini belirtiyor.

NYT, Çin ekonomisindeki olumsuz gidişatın bu trendin popülerleşmesinde önemli rol oynadığına dikkat çekiyor. New York merkezli stratejik iletişim şirketi Wavelet Strategy'den Ivy Yang, şu değerlendirmeleri paylaşıyor: 

Halk cebine büyük yük bindirmeden tüketim ekonomisine katılmanın alternatif yollarını arıyor. Ucuz bir heyecan peşindeler.

Diğer yandan trend birçok sosyal medya kullanıcısında bağımlılığa da neden oluyor. 28 yaşındaki Şu Wangwang, 5 ay boyunca bu şans oyununu düzenli şekilde oynayıp canlı yayın alışverişine katıldığını belirtiyor. Ayda yaklaşık 3 bin Çin Yuanı harcadığını söyleyen Şu, şöyle devam ediyor: 

Çok pişmanım, bu parayla bir sürü şey yapabilirdim.

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post